Στα τέλη Αυγούστου του 2019, επιστήμονες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αντιμετώπισαν μια κρίσιμη απειλή: ο δορυφόρος Aeolus κινδύνευε να συγκρουστεί με έναν Starlink της SpaceX. Η εταιρεία του Έλον Μασκ απάντησε στα email της ESA ότι δεν θα προέβαινε σε καμία ενέργεια, αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους να πραγματοποιήσουν τον πρώτο ελιγμό αποφυγής σύγκρουσης στην ιστορία τους.
Η Σύγκρουση που Αποτράπηκε την Τελευταία Στιγμή
Η επικοινωνία μεταξύ ESA και SpaceX διακόπηκε ξαφνικά, ενώ η πιθανότητα σύγκρουσης αυξανόταν. Η SpaceX απέδωσε το πρόβλημα σε ένα «σφάλμα» του συστήματός της. Με μόλις μισή τροχιά να απομένει, ο δορυφόρος Aeolus, μεγέθους αυτοκινήτου, ενεργοποίησε τους προωθητήρες του. Η καταστροφή αποτράπηκε την τελευταία στιγμή.
Αν η σύγκρουση είχε συμβεί, εκατοντάδες χιλιάδες θραύσματα θα δημιουργούσαν ένα νέφος διαστημικών απορριμμάτων, πυροδοτώντας το Σύνδρομο Κέσλερ. Αυτό θα προκαλούσε ανεξέλεγκτες αλυσιδωτές συγκρούσεις, μετατρέποντας τη χαμηλή τροχιά της Γης σε διαστημικό νεκροταφείο. Κρίσιμα δίκτυα επικοινωνίας θα κατέρρεαν, και οι μελλοντικές διαστημικές δραστηριότητες θα γίνονταν αδύνατες για γενιές.
Η Έκρηξη των Δορυφόρων και οι Κίνδυνοι
Το 2019 υπήρχαν λιγότεροι από 3.000 ενεργοί δορυφόροι. Σήμερα, η SpaceX εκτόξευσε τον 10.000ο Starlink, με τον συνολικό αριθμό να φτάνει τους 8.500 – περίπου τα δύο τρίτα όλων σε τροχιά γύρω από τη Γη. Εκτιμήσεις της ESA προβλέπουν 100.000 δορυφόρους έως το 2030, κυρίως δίκτυα όπως το Starlink που υπόσχονται διαδίκτυο παντού στην κατοικήσιμη Γη.
Αυτή η αύξηση φέρνει σοβαρούς κινδύνους. Αμερικανοί ερευνητές προειδοποιούν ότι οι δορυφόροι θα αφήνουν επικίνδυνα χημικά στην ατμόσφαιρα κατά την επανείσοδό τους. Κάθε Starlink διαρκεί πέντε χρόνια, και ένας με δύο πέφτουν στη Γη καθημερινά. Μελέτη από την NOAA δείχνει ότι τα σωματίδια αυτά μπορεί να αυξήσουν τη θερμοκρασία των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου. Επιστήμονες φοβούνται άμεσο κίνδυνο για ανθρώπους στο έδαφος από αυτές τις επανεισόδους.
«Η βιομηχανία χρειάζεται ακόμη καλύτερα μοντέλα πρόβλεψης για τον ακριβή χρόνο και τόπο των ανεξέλεγκτων επανεισόδων», δηλώνει ο Δρ. Σιαμάκ Χεσάρ, ειδικός σε διαστημικά απορρίμματα και διευθύνων σύμβουλος της Kayhan Space. «Η πρόβλεψη παραμένει δύσκολη επειδή η δυναμική της επανεισόδου εξαρτάται από μεταβαλλόμενους παράγοντες όπως η ηλιακή δραστηριότητα, η πυκνότητα της ατμόσφαιρας, ο προσανατολισμός και η σύνθεση των αντικειμένων. Οι μεταβλητές αυτές μπορούν να υπολογιστούν μόνο κατά προσέγγιση σε πραγματικό χρόνο».
Το Μονοπώλιο του Έλον Μασκ στο Διάστημα
Με την τελευταία εκτόξευση, ο Έλον Μασκ ελέγχει τα δύο τρίτα όλων των ενεργών δορυφόρων. Ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Γη είναι τώρα και ο ισχυρότερος στο διάστημα. Η SpaceX χειρίζεται τη συντριπτική πλειονότητα των εκτοξεύσεων φέτος και αναμένεται να μεταφέρει το 90% του φορτίου το 2025, σπάζοντας το ρεκόρ των 138 εκτοξεύσεων σε ένα έτος.
Όταν ένας ακολούθος του έγραψε στο X ότι η SpaceX είναι «ουσιαστικά το αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα», ο Μασκ απάντησε: «Είναι σχεδόν το διαστημικό πρόγραμμα της Γης». Αυτό το μονοπώλιο προκαλεί ανησυχίες για υπερβολική εξάρτηση και κατάχρηση ισχύος.
Διαχείριση και οι Αυξανόμενοι Κίνδυνοι
Παρά το περιστατικό του 2019, η SpaceX θεωρείται από τις πιο αποτελεσματικές εταιρείες. «Τα συστήματα του Starlink είναι στην πραγματικότητα πρωτοποριακά σε διάφορους τομείς, όπως η ενεργή πρόωση, η συνεχής παρακολούθηση, η αυτόματη αποφυγή συγκρούσεων, καθώς και η δημόσια μετάδοση των ακριβών θέσεων και σχεδίων ελιγμών τους», λέει ο Δρ. Χεσάρ.
«Αυτό το επίπεδο ενεργής διαχείρισης κάνει πραγματικά τη διαφορά στη μείωση του κινδύνου σύγκρουσης και στη διασφάλιση ασφαλούς απόσυρσης στο τέλος ζωής των δορυφόρων. Πολλοί άλλοι φορείς δεν κοινοποιούν τα σχέδια ελιγμών τους, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο στο διαστημικό περιβάλλον».
Καθώς περισσότεροι παίκτες μπαίνουν στο παιχνίδι, ο κίνδυνος του Συνδρόμου Κέσλερ μεγαλώνει. Ο Μασκ ελπίζει να πεθάνει στον Άρη, χρηματοδοτώντας την αποικία του μέσω του Starlink. Αν όμως πυροδοτηθεί το Σύνδρομο Κέσλερ, ενδέχεται να παγιδευτεί για πάντα στη Γη.
