Επιστολή στην Πρόεδρο: «μην επιβάλετε υποχρεωτικούς στόχους»
Τέσσερις κορυφαίες ευρωπαϊκές ενώσεις — IRU, CLECAT, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Φορτωτών και η Παγκόσμια Συμμαχία Ψυκτικής Αλυσίδας — απηύθυναν κοινή έκκληση προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, ζητώντας να αποφευχθούν οι υποχρεωτικοί στόχοι ζήτησης για φορτηγά μηδενικών εκπομπών. Στην επιστολή επισημαίνουν ότι «οι υποχρεωτικές αγορές δεν θα απανθρακοποιήσουν τις οδικές μεταφορές. Κανείς δεν θα αγοράσει οχήματα που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει ή που θα τον οδηγήσουν σε χρεοκοπία». Η κοινή αυτή παρέμβαση αναδεικνύει το άμεσο πολιτικό δίλημμα: στόχοι που πιέζουν την αγορά ή βήματα που πρώτα εξασφαλίζουν υποδομές και χρηματοδότηση.
Αγκάθια στην πράξη: κόστος, δίκτυα, ειδικές χρήσεις
Οι ενώσεις βάζουν στο κέντρο της κριτικής την πραγματικότητα των επιχειρήσεων: η αύξηση στις ταξινομήσεις ηλεκτρικών βαρέων οχημάτων στις αρχές του 2025 συνυπάρχει με μειωμένες συνολικές πωλήσεις, δείγμα ότι η αγορά ανταποκρίνεται μόνο όταν υπάρχουν κατάλληλες συνθήκες. Όμως, τα βασικά εμπόδια παραμένουν: η έλλειψη υποδομών φόρτισης, οι περιορισμοί στο ηλεκτρικό δίκτυο και το υψηλό κόστος αγοράς.
Σύμφωνα με την επιστολή, μια οριζόντια επιβολή ποσοστώσεων θα επιβαρύνει δυσανάλογα τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις — πάνω από το 95% των 600.000 μεταφορέων στην Ευρώπη — και θα μετακυλήσει κόστος στην εφοδιαστική αλυσίδα. Επιπλέον, κλάδοι όπως οι ψυγειομεταφορές, οι μεταφορές χημικών και οι εργασίες στο construction αντιμετωπίζουν τεχνικά και λειτουργικά εμπόδια που κάνουν την καθολική υποχρέωση ανεφάρμοστη.
Αιτήματα και ρεαλιστικές λύσεις πριν από τους στόχους
Οι ενώσεις δεν αρνούνται την απανθρακοποίηση· ζητούν όμως άλλη ακολουθία δράσεων: στοχευμένα κίνητρα αγοράς για φορτηγά μηδενικών εκπομπών, επιτάχυνση επενδύσεων σε υποδομές φόρτισης (ιδιωτικές και δημόσιες) και ένα συνεκτικό χρηματοδοτικό πλαίσιο που θα επανεπενδύει έσοδα απευθείας στην απανθρακοποίηση των οδικών μεταφορών. Η Raluca Marian, Διευθύντρια της IRU για την ΕΕ, συνοψίζει: «Μοιραζόμαστε τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ. Αλλά η πραγματική πρόοδος θα έρθει μέσα από τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών και όχι μέσω τιμωρητικών υποχρεώσεων. Εκεί πρέπει να επικεντρωθεί η δράση της ΕΕ. Οι υποχρεωτικές αγορές δεν θα απανθρακοποιήσουν τις οδικές μεταφορές. Κανείς δεν θα αγοράσει οχήματα που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει ή που θα τον οδηγήσουν σε χρεοκοπία. Η μετάβαση πρέπει να είναι δίκαιη, εφικτή και οικονομικά βιώσιμη».
Περαιτέρω συμφραζόμενα: η IRU (International Road Transport Union), με έδρα τη Γενεύη και ιστορία από το 1948, λειτουργεί ως κορυφαίος εκπρόσωπος των επιχειρήσεων οδικών μεταφορών σε διεθνές επίπεδο και συχνά εμπλέκεται στις διαβουλεύσεις της ΕΕ για θέματα κινητικότητας και υποδομών. Η CLECAT, με έδρα τις Βρυξέλλες, εκπροσωπεί τους ευρωπαϊκούς φορείς διαμετακόμισης, logistics και τελωνειακών υπηρεσιών και ενεργεί ως τακτικός συνομιλητής της Επιτροπής σε ρυθμιστικά ζητήματα που αφορούν την αλυσίδα εφοδιασμού.
Η τρέχουσα συζήτηση στην ΕΕ για πρότυπα και στόχους στις βαρέες μεταφορές περιλαμβάνει προτάσεις που συνδέουν τις πολιτικές εκπομπών με υποχρεωτικά ποσοστά πωλήσεων «μηδενικών ρύπων». Οι ενδιαφερόμενοι φορείς ζητούν πρώτα να σχεδιαστούν και να χρηματοδοτηθούν οι βασικές προϋποθέσεις — υποδομές, κίνητρα και τεχνική υποστήριξη — για να αποφευχθούν ανεπιθύμητες οικονομικές συνέπειες στους μεταφορείς και στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Η επιστολή τελειώνει με την επανάληψη ενός απλού αλλά καθοριστικού μηνύματος: πριν επιβληθούν δεσμεύσεις αγοράς, πρέπει πρώτα να υπάρχουν οι συνθήκες που επιτρέπουν την εφαρμογή τους.
