Μια απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αρνηθούν την είσοδο σε πέντε Ευρωπαίους πολίτες, μεταξύ των οποίων και ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Τιερί Μπρετόν, έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κίνηση αυτή, που συνδέεται άμεσα με την εφαρμογή του Digital Services Act (DSA), θεωρείται από πολλούς ως επίθεση στην ευρωπαϊκή κυριαρχία και στις προσπάθειες ρύθμισης του ψηφιακού χώρου.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έσπευσε να δηλώσει μέσω ανάρτησης στο X ότι «Η ελευθερία της έκφρασης είναι η βάση της ισχυρής και ζωντανής ευρωπαϊκής μας δημοκρατίας. Τη σεβόμαστε και θα την προστατεύσουμε». Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει την κοινή αξία της ελευθερίας του λόγου, την οποία μοιράζονται θεωρητικά και οι ΗΠΑ.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταδίκασε την αμερικανική ενέργεια, τονίζοντας πως η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα στην Ευρώπη. Οι πέντε Ευρωπαίοι που επηρεάστηκαν περιλαμβάνουν, εκτός του Μπρετόν, και ηγέτες ΜΚΟ που μάχονται την παραπληροφόρηση και το διαδικτυακό μίσος, οργανώσεις που συνεργάζονται στενά με την ΕΕ για την εφαρμογή του DSA.
Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στην εφαρμογή του Digital Services Act (DSA), ενός νόμου που ο Μπρετόν υπήρξε βασικός αρχιτέκτονας. Ο DSA επιβάλλει αυστηρές υποχρεώσεις σε μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες, απαιτώντας διαφάνεια στους αλγορίθμους τους, μετριασμό περιεχομένου και προστασία από το μίσος και τις ψευδείς ειδήσεις. Η Ουάσινγκτον, και ειδικότερα η κυβέρνηση Τραμπ, εκτιμά ότι αυτοί οι κανονισμοί πλήττουν τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, όπως η X (πρώην Twitter), η οποία μάλιστα πρόσφατα τιμωρήθηκε με πρόστιμο 140 εκατ. ευρώ για παραβάσεις του DSA.
Η ισπανική κυβέρνηση χαρακτήρισε την απόφαση των ΗΠΑ «απαράδεκτη», εκφράζοντας την αλληλεγγύη της στον Μπρετόν και τους υπόλοιπους. Η Γαλλία, μέσω του ΥΠΕΞ Jean-Noël Barrot, εξέφρασε επίσης την αλληλεγγύη της, υπενθυμίζοντας ότι το DSA εγκρίθηκε ομόφωνα από το 90% του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και όλα τα κράτη-μέλη, τονίζοντας ότι η ασφάλεια και η ελευθερία στον ψηφιακό χώρο είναι θεμέλιο της δημοκρατίας στην Ευρώπη.
Ακόμη και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά την αυτονομία των ΗΠΑ σε θέματα βίζας, υποστήριξε την ελευθερία των Ευρωπαίων. Στην αντίπερα όχθη, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, χαρακτήρισε τους στόχους ως «ριζοσπάστες» που προωθούν «εξωεδαφική λογοκρισία» εναντίον αμερικανικών απόψεων. Ο Μπρετόν, απαντώντας στο X, παρομοίασε την κίνηση με «μαγευτική δίκη» τύπου Μακάρθι, ενώ οι ΜΚΟ τη βλέπουν ως καταστολή της κριτικής.
Ποιοι άλλοι στοχοποιήθηκαν
Ο Τιερί Μπρετόν, ως Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά από το 2019 έως το 2024, είχε σημαντική αρμοδιότητα σε ψηφιακά και βιομηχανικά θέματα. Μαζί του, περιορισμοί ταξιδιού επιβλήθηκαν σε εκπροσώπους ΜΚΟ που μάχονται την παραπληροφόρηση και το διαδικτυακό μίσος.
Ανάμεσά τους βρίσκονται ο Ίμραν Αχμέντ από το Centre for Countering Digital Hate (CCDH), η Κλερ Μέλφορντ από το Global Disinformation Index (GDI), καθώς και η Άννα-Λένα φον Χόντεμπεργκ και η Τζόζεφιν Μπάλον από τη γερμανική ΜΚΟ HateAid. Η κυβέρνηση Τραμπ χαρακτήρισε αυτούς τους πολίτες και τις οργανώσεις τους «ριζοσπάστες» που επιχειρούν να ασκήσουν πίεση στις αμερικανικές πλατφόρμες για να «φιμώσουν τις αμερικανικές απόψεις».
