Η απόφαση του Λιβάνου να εγκρίνει τη συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με την Κύπρο, η οποία εκκρεμούσε από το 2007, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κίνηση αυτή, που ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της συμφωνίας στις 26 Νοεμβρίου 2025, έρχεται σε μια περίοδο έντονων περιφερειακών ανακατατάξεων και ανοίγει νέους δρόμους για την ενεργειακή αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων. Η εξέλιξη αυτή, όπως δήλωσε ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, είναι ένα «ορόσημο στρατηγικής σημασίας» για την Κύπρο.
Η μακρά πορεία προς την υπογραφή
Υπογράφηκε αρχικά τον Ιανουάριο του 2007, η συμφωνία δεν είχε κυρωθεί ποτέ από το λιβανικό κοινοβούλιο. Οι λόγοι ήταν πολλοί, από τις διαφορές με το Ισραήλ μέχρι τα εσωτερικά πολιτικά ζητήματα που ταλάνιζαν τον Λίβανο. Η επίλυση των θαλάσσιων συνόρων Λιβάνου-Ισραήλ το 2022, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, άνοιξε τον δρόμο για να επανεκκινήσουν οι συζητήσεις με την Κύπρο.
Οι συνομιλίες εντάθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2025 στη Βηρυτό, με την έγκριση από τα υπουργικά συμβούλια των δύο χωρών να έρχεται τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Τελικά, η συμφωνία υπογράφηκε από τον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη και τον υπουργό Μεταφορών του Λιβάνου, Φαγιέζ Ρασάμνι. Η νέα χάραξη διορθώνει εκείνη του 2007, μετακινώντας τη γραμμή νότια στο Σημείο 23, το τριπλό σημείο με το Ισραήλ, και βόρεια στο Σημείο 7, το σημείο με την Κύπρο και τη Συρία. Η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου-Λιβάνου.
Ενεργειακές προοπτικές και περιφερειακή σταθερότητα
Η ολοκλήρωση αυτής της οριοθέτησης είναι κρίσιμη για την πλήρη αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων του Λιβάνου και την νομική κατοχύρωση του Βόρειου Οικοπέδου της Κυπριακής ΑΟΖ, όπως το Block 8. Ο υπουργός Ενέργειας του Λιβάνου, Τζοε Σαντέγκ, τόνισε την ανάγκη προσέλκυσης διεθνών εταιρειών για την εξερεύνηση φυσικού αερίου, ενώ το επόμενο βήμα για τη Βηρυτό είναι η διευθέτηση των θαλάσσιων συνόρων με τη Συρία, ειδικά στο τριεθνές σημείο.
Πέρα από τα ενεργειακά, η συμφωνία ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια και τη διασυνδεσιμότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Προωθείται μάλιστα και μια ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Λιβάνου, με τεχνικές ομάδες να εξετάζουν τη βιωσιμότητα του έργου. Υπάρχει ενδιαφέρον για χρηματοδότηση από χώρες του Κόλπου, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα στηρίζει την πρωτοβουλία.
Μήνυμα στην Άγκυρα και ευρύτερες επιπτώσεις
Η εξέλιξη αυτή έχει και μια ευρύτερη περιφερειακή διάσταση. Η κίνηση του Λιβάνου πλήττει την τουρκική θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», καθώς η Άγκυρα είχε προσπαθήσει να μπλοκάρει τη συμφωνία από το 2007 μέσω πιέσεων στο λιβανικό κοινοβούλιο. Στέλνει ένα μήνυμα σταθερότητας και διευκολύνει άλλα έργα, όπως η υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου.
Επιπλέον, η συμφωνία ενισχύει τον διάλογο με τη Συρία για μια κοινή ΑΟΖ, δείχνοντας ότι η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις ακόμη και σε μια τόσο πολύπλοκη περιοχή. Η Κύπρος, μέσω αυτής της συμφωνίας, ενισχύει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και εδραιώνεται ως πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
