Η απόφαση της Βηρυτού — τι αλλάζει για την Ανατολική Μεσόγειο
Το υπουργικό συμβούλιο του Λιβάνου ενέκρινε τα ξημερώματα της Πέμπτης την οριοθέτηση της θαλάσσιας ζώνης με την Κύπρο, σε συνεδρίαση υπό τον πρόεδρο Τζοζέφ Αούν και παρουσία του πρωθυπουργού Ναουάφ Σαλάμ. Η κίνηση τερματίζει μια εκκρεμότητα που χρονίζει από το 2007, όταν υπογράφηκε αλλά ποτέ δεν κυρώθηκε στη Βηρυτό η συμφωνία για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Χρονική συγκυρία και διπλωματικά μηνύματα
Διπλωματικοί κύκλοι αναφέρουν ότι οι ραγδαίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επιτάχυναν τις συζητήσεις. Η απόφαση, σύμφωνα με αυτές τις πηγές, «υπογραμμίζει την προσήλωση της Βηρυτού στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στην ανάγκη αξιοποίησης των δικών της φυσικών πόρων». Η ολοκλήρωση της οριοθέτησης θεωρείται απαραίτητη για την νομική κατοχύρωση και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην περιοχή.
Προηγούμενες συμφωνίες και το τριεθνές πρόβλημα
Η συμφωνία με την Κύπρο έρχεται μετά την πρόσφατη οριοθέτηση μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, που πραγματοποιήθηκε με αμερικανική μεσολάβηση και άνοιξε τον δρόμο για νέες διευθετήσεις. Όπως ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας του Λιβάνου, Τζοε Σαντέγκ, «το επόμενο βήμα είναι η διευθέτηση των θαλάσσιων συνόρων με τη Συρία». Το βόρειο άκρο της λιβανικής ΑΟΖ —το σημείο όπου συναντώνται Κύπρος, Λίβανος και Συρία— «παραμένει το τελευταίο σημείο τριβής».
Σημασία για Ελλάδα και Κύπρο — τεχνολογία, ενέργεια, πολιτική βούληση
Το δημοσίευμα υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, ως συμβαλλόμενα μέρη της UNCLOS, διαθέτουν όμορες θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Μία διμερής συμφωνία Ελλάδας–Κύπρου θα διευκόλυνε την πόντιση του υποθαλάσσιου καλωδίου που θα συνδέσει ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά τις δύο χώρες και θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα στην Άγκυρα. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως αναφέρεται, έχει δρομολογήσει πρόταση για πενταμερή διάσκεψη και έχει ενημερώσει τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αλ Σίσι.
Πλαίσιο: Η πρόσφατη εμπειρία της περιοχής δείχνει ότι οι θαλάσσιες ζώνες και οι ΑΟΖ δεν είναι μόνο τεχνικά ζητήματα· είναι γεωπολιτικά εργαλεία. Το 2022 ολοκληρώθηκε, με αμερικανική διαμεσολάβηση, η συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, που άνοιξε τον δρόμο για έρευνες και συμβάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, το έργο EuroAsia Interconnector —πρωτοβουλία για υποθαλάσσιο καλωδιακό δεσμό ηλεκτρικής ενέργειας που θα συνδέσει Κύπρο, Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα (και σκοπό έχει την ενεργειακή διασύνδεση της περιοχής)— παραμένει σημείο τεχνικής και πολιτικής συνεννόησης μεταξύ κρατών.
Το ειδησεογραφικό σήμα είναι σαφές: η Βηρυτός θέλει να κλείσει ανοικτά κεφάλαια στην ΑΟΖ της και να διασφαλίσει πρόσβαση σε πόρους. Το «τριεθνές» στο βόρειο όριο, όπως επισημαίνεται στο ίδιο ρεπορτάζ, «παραμένει το τελευταίο σημείο τριβής».
