Στο Slough Hill Lane, τον δρόμο που συνδέει το χωριό West Wratting με το Balsham στο νοτιοανατολικό Cambridgeshire, ντόπιοι περιγράφουν ένα πλάσμα ύψους περίπου 2,5 μέτρων: «σώμα ενός μαύρου σκύλου με το πρόσωπο ενός πιθήκου», φωτεινά κόκκινα μάτια και μακριά, πλατιά «νύχια» σαν ανθρώπινα δάχτυλα. Αυτές οι μαρτυρίες —όπου το ζώο άλλοτε περπατάει όρθιο και άλλοτε στα τέσσερα— έχουν θρέψει τον θρύλο του Shug Monkey για πάνω από έναν αιώνα και έχουν γίνει αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα σε λαογράφους και επιστήμονες.
Περιγραφές και τοπική παράδοση
Οι μαρτυρίες ποικίλλουν: μερικοί λένε ότι το πλάσμα «στοιχειώνει» συγκεκριμένα σημεία της επαρχίας, άλλοι ότι η εμφάνισή του θεωρήθηκε «προμήνυμα θανάτου». Στο βιβλίο του 2010 «Mysterious Cambridgeshire», ο Ντάνιελ Κοντ το περιγράφει ως «ένα μεγάλο ζώο με τραχιά γούνα και μεγάλα, φωτεινά μάτια» και σημειώνει πως «τα παιδιά απέφευγαν την περιοχή μετά το σκοτάδι στις αρχές του 20ού αιώνα». Αυτές οι τοπικές αφηγήσεις συνέχισαν να ανακυκλώνονται —όπως οι ιστορίες του Loch Ness ή του Black Shuck— και να τροφοδοτούν νέες αναφορές.
Τι λένε οι επιστήμονες
Ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ, εξελικτικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σχολιάζει ότι «οι παράξενες οπτασίες δεν είναι καθόλου σπάνιες». Όπως προσθέτει, «οι παράξενες οπτασίες είναι συχνές τις σκοτεινές νύχτες, ίσως λίγο επιδεινωμένες μετά από μια ευχάριστη βραδιά στο παμπ». Ο Τιμ Κόουλσον, καθηγητής ζωολογίας στην Οξφόρδη, ήταν σαφής: «Δυστυχώς ποτέ δεν συνάντησα τον Shug Monkey, αλλά αυτό δεν είναι μεγάλη έκπληξη καθώς είμαι πεπεισμένος ότι δεν υπάρχει». Ο δρ Μπράιαν Σαρπλες αναδεικνύει τη σημασία της παρειδολίας: «Ο εγκέφαλός μας τείνει να κατασκευάζει νόημα από το χάος» — ιδίως σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.
Ποιοι μιλούν — ελάχιστο ιστορικό πλαίσιο
Ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, γνωστός διεθνώς για την έρευνά του στην εξελικτική ψυχολογία και την κοινωνική δομή των θηλαστικών (συμπεριλαμβανομένης της έννοιας «Dunbar’s number»). Οι παρατηρήσεις του για την οπτική παρανόηση και τις κοινωνικές προσδοκίες βασίζονται σε δεκαετίες μελετών της ανθρώπινης αντίληψης και κοινωνικής συμπεριφοράς.
Ο Τιμ Κόουλσον είναι ερευνητής με μακρά πορεία στην οικολογία και τη βιοποικιλότητα, μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας της Οξφόρδης που ασχολείται με την ανάλυση πληθυσμιακών δεδομένων και την ερμηνεία φυσιολογικών παρατηρήσεων. Το έργο του τον φέρνει σε επαφή με πραγματικά είδη (αλεπούδες, ασβούς, ελάφια) που, συχνά, εξηγούν «περίεργες» τοπικές εμφανίσεις.
Γιατί ο μύθος επιβιώνει
Οι ειδικοί επισημαίνουν δύο σταθερές: πρώτον, οι συνθήκες χαμηλού φωτισμού και η ένταση σε αγροτικά τοπία κάνουν τον ανθρώπινο νου ευάλωτο στην παρειδολία. Δεύτερον, μια ήδη καταγεγραμμένη ιστορία λειτουργεί ως φακός ερμηνείας — μόλις καθιερωθεί η εικόνα ενός «τεράτους», οι επόμενες παρατηρήσεις τείνουν να ταιριάζουν σε αυτήν την εικόνα. Όπως επισημαίνει ο δρ Τζέισον Γκίλκριστ, «οι αναφορές με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανό να οφείλονται στο ότι οι άνθρωποι βλέπουν αυτό που περιμένουν να δουν. Μόλις μια ιστορία ή μύθος για κάτι εξωτικό καθιερωθεί, οι άνθρωποι θέλουν να δουν το «τέρας» και είναι προδιατεθειμένοι να ερμηνεύσουν ό,τι βλέπουν σύμφωνα με την εικόνα του μυθικού πλάσματος.»
