Η Νορβηγία στέκεται ως υποδειγματική χώρα στη μετάβαση προς τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs). Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, 9 στα 10 αυτοκίνητα που πωλήθηκαν πέρυσι στη Νορβηγία ήταν ηλεκτρικά.
Η κυβέρνηση υλοποιεί σημαντικά μέτρα, ενώ η χώρα διαθέτει ισχυρές υποδομές και τη στήριξη της τοπικής κοινότητας, με σκοπό να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή. Ο στόχος; Μέχρι το τέλος του 2025, όλα τα νέα επιβατικά αυτοκίνητα που πωλούνται να εκπέμπουν μηδενικούς ρύπους. Αν γίνει αυτό, η Νορβηγία θα έχει πετύχει το στόχο μια δεκαετία νωρίτερα από την ΕΕ.
Γιατί η Νορβηγία;
Ο πλούτος και το μέγεθος της χώρας παίζουν σημαντικό ρόλο. Με 5,5 εκατομμύρια κατοίκους, η Νορβηγία αποτελεί μία από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο, κυρίως λόγω των εκτεταμένων αποθεμάτων πετρελαίου της, που είναι τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη εκτός από εκείνα της Ρωσίας.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Ρόμπι Άντριου από το CICERO, η Νορβηγία ακολουθεί μια στρατηγική για την ανάπτυξη του τομέα ηλεκτρικών αυτοκινήτων εδώ και δεκαετίες, ξεκινώντας ήδη από τη δεκαετία του 1990 με την ίδρυση εγχώριας εταιρείας παραγωγής EVs. Η διαδικασία ήταν σχετικά απλή, καθώς δεν υπήρχαν ισχυροί τοπικοί παράγοντες της αυτοκινητοβιομηχανίας που να μπορούν να αντισταθούν.
Ενώ η παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων αρχικά είχε περιορισμένη εμπορική επιτυχία, συνέβαλε καθοριστικά στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και την αποδοχή της ηλεκτροκίνησης. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος και για άλλους διεθνείς κατασκευαστές όπως η Volkswagen και η Tesla.
Ικανά κίνητρα για ηλεκτροκίνηση
Τα κίνητρα που παρέχουν οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας είναι επίσης καθοριστικά. Απαλλάσσουν τους καταναλωτές από ΦΠΑ και εισαγωγικούς δασμούς για τα EVs, που κυμαίνονται γύρω στο 30-50% του συνολικού κόστους. Οι οδηγοί EV ωφελούνται επίσης από απαλλαγές στα διόδια και τα τέλη στάθμευσης, καθώς και τη δυνατότητα οδήγησης στις λωρίδες των λεωφορείων.
Εν όψει της επίτευξης του στόχου του 2025, η κυβέρνηση πρόσφατα άρχισε να επαναφέρει εν μέρει τον ΦΠΑ για τα μεγάλα και πολυτελή EVs, ενώ οι πολίτες με χαμηλότερο εισόδημα εξακολουθούν να απολαμβάνουν πλεονεκτήματα.
Ο Μπγιόρνε Γκρίμσρουντ, διευθυντής του TOI στην Όσλο, τονίζει ότι τα κίνητρα είναι «αρκετά κοστοβόρα». «Η κυβέρνηση χάνει ετησίως περίπου 75 δισεκατομμύρια κορώνες από φόρους αυτοκινήτων και διόδια, ένα ποσό που έχει μειωθεί κατά το ήμισυ», σημειώνει, προσθέτοντας πως η Νορβηγία είναι σε θέση να αντεπεξέλθει οικονομικά, χάρη στον πλούτο της και τους στόχους της για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.
Άλλες χώρες μειώνουν τις επιδοτήσεις
Αντίθετα, άλλες χώρες όπως η Γερμανία κατηγορούνται ότι υπονομεύουν τους κλιματικούς τους στόχους μειώνοντας τις επιδοτήσεις για νέα ηλεκτρικά οχήματα. Σύμφωνα με στοιχεία της γερμανικής υπηρεσίας μεταφορών KBA, το 2024 καταγράφηκε μείωση 27,4% στα EVs.
Εάν λοιπόν, η Γερμανία, η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων της Ευρώπης, επιθυμεί να επιτύχει τον στόχο των 15 εκατομμυρίων ηλεκτρικών οχημάτων στους δρόμους μέχρι το 2030, θα χρειαστεί να επανεξετάσει τις στρατηγικές μείωσης κινήτρων.
Επίκεντρο η οικιακή φόρτιση
Κάτι ακόμη που βάζει τη Νορβηγία σε πλεονεκτική θέση είναι το ηλεκτρικό της δίκτυο, ένα από τα πιο βιώσιμα στον κόσμο. Σήμερα, η υδροηλεκτρική ενέργεια καλύπτει πάνω από το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η Νορβηγία διαθέτει μάλιστα και πλεόνασμα ενέργειας, γεγονός που διευκολύνει τη φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων στα σπίτια τους.
«Ενώ σε πολλές χώρες της Ευρώπης η πρόσβαση σε σταθμούς φόρτισης αποτελεί πρόβλημα, οι περισσότεροι Νορβηγοί μπορούν να φορτίσουν τα ηλεκτρικά τους αυτοκίνητα στο σπίτι» δηλώνει ο Γκρίμσρουντ.
Σύμφωνα με μελέτη της Νορβηγικής Ένωσης Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων το 2022, περίπου το 75% των κατόχων EV ζουν σε μονοκατοικίες, κάτι που διευκολύνει την εγκατάσταση οικιακών σταθμών φόρτισης. Μια έρευνα της συμβουλευτικής εταιρείας LCP από το Λονδίνο δείχνει ότι το 82% των EVs στη Νορβηγία φορτίζεται στο σπίτι – αν και το ποσοστό είναι χαμηλότερο στις αστικές περιοχές.
«Η ύπαρξη σταθμών φόρτισης Level 1, δηλαδή εκείνων που τοποθετούνται σε σπίτια και επιχειρήσεις, ίσως διευκόλυνε την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων στη Νορβηγία», τονίζει ο Λανς Νόελ από το Κέντρο για τη Βιώσιμη Ενέργεια του Σαν Ντιέγκο.
Καταλήγοντας, ο Νόελ θεωρεί ότι και άλλες χώρες θα πρέπει να βάλουν προτεραιότητα την ανάπτυξη αυτής της μορφής φόρτισης, δηλαδή να εξετάσουν πιο οικονομικές και ορατές λύσεις, που θα ενισχύσουν τη συμμετοχή των EVs στην καθημερινότητα των πολιτών, αντί να επικεντρώνονται αποκλειστικά στις δημόσιες υποδομές φόρτισης.
