Η ιστορία της ΔΕΘ δεν είναι μόνο επίσημες στιγμές, αλλά και χιλιάδες μικρές ιστορίες που ζωντανεύουν την εποχή τους και δίνουν στην Έκθεση τον πιο ανθρώπινο, ζεστό της χαρακτήρα. Ελάτε να τις ανακαλύψουμε.

Αξιοσημείωτα από την ιστορία της ΔΕΘ: Μια διαδρομή στο χρόνο

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) δεν είναι απλώς ένας θεσμός, είναι ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας της Ελλάδας, ένας καθρέφτης της κοινωνίας, της οικονομίας και των διεθνών σχέσεων. Καθώς η ΔΕΘ – HELEXPO συμπληρώνει 100 χρόνια ζωής, αξίζει να ρίξουμε φως σε στιγμές που, αν και δεν κατέκτησαν πάντα τα πρωτοσέλιδα, συνέβαλαν στη διαμόρφωση της ταυτότητάς της.

36η ΔΕΘ (29 Αυγούστου – 19 Σεπτεμβρίου 1971): Μετασχηματισμοί και απρόοπτα

• Το όραμα για μεταφορά: Το 1971, υπήρχε σοβαρός σχεδιασμός για τη μεταφορά της ΔΕΘ στο Καλοχώρι μέχρι το 1980. Αυτή η απόφαση, που ελήφθη σε σύσκεψη στο Διοικητήριο υπό την προεδρία του τότε Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Μακαρέζου, προέβλεπε την αξιοποίηση του σημερινού χώρου για τη δημιουργία διοικητικού και πνευματικού κέντρου της Θεσσαλονίκης. Ένα σχέδιο που τελικά δεν υλοποιήθηκε, διατηρώντας την Έκθεση στην καρδιά της πόλης.
• Νέα κτιριακή υποδομή: Στο πλαίσιο της ανάπτυξης, κατασκευάστηκε το περίπτερο 11, με καινοτόμο σχεδιασμό που περιελάμβανε μικρούς ανεξάρτητους χώρους (κύτταρα) στο ισόγειο και ενιαίο χώρο στον όροφο, σηματοδοτώντας την εξέλιξη των εκθεσιακών υποδομών.
• Διπλωματικά δώρα: Κατά την επίσκεψη του Γεωργίου Παπαδόπουλου στο περίπτερο της Βουλγαρίας, του προσφέρθηκε μια σειρά έργων αρχαίας κλασικής φιλολογίας, ανάμεσά τους και η «Ιλιάδα» του Ομήρου, αναδεικνύοντας την πολιτιστική διάσταση της Έκθεσης.
• Τραγωδία στην Αδριατική: Την ημέρα των εγκαινίων της 36ης ΔΕΘ, η Ελλάδα θρήνησε για το ναυάγιο του «ΕΛΕΑΝΑ», του μεγαλύτερου ελληνικού φέριμποτ εκείνης της εποχής, στην Αδριατική, με δεκάδες νεκρούς. Μια σκληρή σύμπτωση που επισκίασε τις πανηγυρικές εκδηλώσεις.
• Πένθος στο Σοβιετικό περίπτερο: Στις 12 Σεπτεμβρίου, η είδηση του θανάτου του Νικήτα Σεργκέγεβιτς Χρουστσόφ, σε ηλικία 77 ετών, στο νοσοκομείο του Κρεμλίνου, έφτασε στο Σοβιετικό περίπτερο, δίνοντας μια νότα θλίψης.
• Διασκέδαση στην πόλη: Ο δημοφιλής τραγουδιστής Νίκος Ξανθόπουλος, διασκέδαζε το κοινό στο κέντρο «ΒΕΝΤΕΤΑ» καθ’ όλη τη διάρκεια της Έκθεσης.

37η ΔΕΘ (3-24 Σεπτεμβρίου 1972): Σκιές από το Μόναχο και κινηματογραφικές πρεμιέρες

• Πένθος Ολυμπιακών Αγώνων: Η τραγωδία των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου, όπου 11 Ισραηλινοί όμηροι έχασαν τη ζωή τους, είχε άμεσο αντίκτυπο στη ΔΕΘ. Οι σημαίες στο περίπτερο του Ισραήλ, αλλά και στο γερμανικό περίπτερο, κυμάτιζαν μεσίστια, ως ένδειξη πένθους και αλληλεγγύης. Η δεξίωση της Ισραηλινής διεύθυνσης ακυρώθηκε.
• Γέννηση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου: Μια από τις σημαντικότερες στιγμές του 1972 ήταν η καθιέρωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Στην πρώτη του διοργάνωση, το Φεστιβάλ ήταν διαγωνιστικό μόνο για τις ταινίες μικρού μήκους, θέτοντας τα θεμέλια για ένα από τα κορυφαία κινηματογραφικά γεγονόνα της χώρας. Ο Πρόεδρος του Φεστιβάλ Καννών, Φαβρ Λε Μπρε, τίμησε με την παρουσία του το γεγονός.

39η ΔΕΘ (3-24 Σεπτεμβρίου 1974): Ιστορικές αφίξεις και πολιτικές ανακοινώσεις

• Αλληλεγγύη στην Κύπρο: Από τα εκδοτήρια της ΔΕΘ πωλούνταν εισιτήρια για μια μεγάλη καλλιτεχνική εκδήλωση στο γήπεδο του ΠΑΟΚ, με σκοπό την ενίσχυση των θυμάτων της Κύπρου, αναδεικνύοντας τον κοινωνικό ρόλο της Έκθεσης.
• Ο Μέγας Αλέξανδρος στην Παραλία: Κατά τη διάρκεια της 39ης ΔΕΘ, τοποθετήθηκε στην Παραλία της Θεσσαλονίκης ο επιβλητικός ορειχάλκινος έφιππος ανδριάντας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ύψους 12 μέτρων, έργο του γλύπτη Ευάγγελου Μουστάκα, προσθέτοντας ένα νέο σύμβολο στην πόλη.
• Ίδρυση ΠΑΣΟΚ: Δύο ημέρες μετά τα εγκαίνια της ΔΕΘ, στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ), διακηρύσσοντας τις αρχές του. Μια ιστορική στιγμή για την ελληνική πολιτική σκηνή, συνδεδεμένη χρονικά με τη λειτουργία της Έκθεσης.
• Ο πρώτος κινηματογράφος αυτοκινήτων: Στις 21 Σεπτεμβρίου, η Θεσσαλονίκη απέκτησε κάτι πρωτοποριακό για τα Βαλκάνια: τον πρώτο υπαίθριο κινηματογράφο αυτοκινήτων «ΕΛΛΑΣ ΝΤΡΑΪΒ ΙΝ», στην περιοχή του αεροδρομίου. Η πρώτη ταινία που προβλήθηκε ήταν το «Ένα Μάγκνουμ 44 για τον Επιθεωρητή Κάλαχαν» με τον Κλιντ Ίστγουντ.
• Αποχή από βραβεία στο Φεστιβάλ: Η κριτική επιτροπή του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου αποφάσισε να μην απονείμει βραβεία, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον κανονισμό της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ενώσεων Κινηματογραφικών Παραγωγών – FIAPF, αναδεικνύοντας την ανεξαρτησία της.

40η ΔΕΘ (31 Αυγούστου – 14 Σεπτεμβρίου 1975): Εορτασμοί και διεθνείς επισκέψεις

• Τιμητική διάκριση: Ο Πρόεδρος της ΔΕΘ, Ι. Βελλίδης, προσέφερε χρυσό αναμνηστικό μετάλλιο στον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, για την επέτειο των 40 ετών λειτουργίας της έκθεσης.
• Προσωρινή απασχόληση: Για τις ανάγκες της 40ης ΔΕΘ, απασχολήθηκε εκτάκτως εποχικό προσωπικό 350 υπαλλήλων, τονίζοντας τον ρόλο της Έκθεσης στην τοπική οικονομία.
• Επίσκεψη Γάλλου Προέδρου: Ο Γάλλος Πρόεδρος Ζισκάρ Ντ’ Εστέν επισκέφθηκε την Αθήνα για να συναντήσει τον Πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή και εν συνεχεία τη Θεσσαλονίκη. Αν και δεν επισκέφθηκε τη ΔΕΘ λόγω έλλειψης χρόνου, η παρουσία του υπογράμμιζε τη διεθνή σημασία της πόλης.
• Ναυτική εορτή: Συνολικά 39 πολεμικά πλοία έδεσαν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης για τη ΔΕΘ και τη ναυτική εορτή, προσδίδοντας ένα μεγαλοπρεπές θέαμα.

Αυτές οι μικρές, αλλά σημαντικές, στιγμές από τα «Αξιοσημείωτα της ΔΕΘ» μας υπενθυμίζουν ότι η ιστορία δεν είναι μόνο ημερομηνίες και γεγονότα, αλλά και οι ανθρώπινες ιστορίες, οι αντιδράσεις και οι εξελίξεις που συνθέτουν το παζλ της πορείας ενός θεσμού.

Το κείμενο βασίζεται στο ιστορικό λεύκωμα της ΔΕΘ – HELEXPO Α.Ε. «Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης» (3η έκδοση, 2018) του Δρ. Κυριάκου Α. Ποζρικίδη, από όπου προέρχονται τα στοιχεία και οι πληροφορίες.