Έχει περάσει ένας μήνας από την ομιλία του Αμερικανού αντιπροέδρου, η οποία κατέδειξε ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει δράση για την ασφάλειά της. Πώς αντιδρά η ΕΕ και πώς επηρεάζεται η Ελλάδα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις;
Η Ευρώπη Ενισχύει την Άμυνά Της
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το σχέδιο «ReArm Europe» της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το οποίο προβλέπει επενδύσεις ύψους 800 δισ. ευρώ στην άμυνα, μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αυτή η κίνηση σηματοδοτεί μια στροφή προς την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας.
Η Άνοδος της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας
Η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει αναπτύξει σημαντικά την αμυντική της βιομηχανία. Οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 29%, φτάνοντας τα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, κατατάσσοντας τη χώρα στην 11η θέση παγκοσμίως στις εξαγωγές αμυντικών προϊόντων.
Baykar: Ο Πρωταγωνιστής στην Παραγωγή Drones
Η Baykar, εταιρεία που ειδικεύεται στην κατασκευή μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους εξαγωγείς πολεμικών drones. Η επιτυχία των Bayractar TB2 στην Ουκρανία έχει ενισχύσει τη φήμη της εταιρείας. Η Baykar εξαγόρασε την ιταλική εταιρεία παραγωγής αεροσκαφών Piaggio Aerospace, ενώ παράλληλα συνεργάζεται με τον Leonardo, τον ευρωπαϊκό αμυντικό γίγαντα.
Συνεργασία Leonardo και Baykar
Η Leonardo και η Baykar δημιουργούν μια κοινοπραξία για την παραγωγή UAVs, στοχεύοντας στην κάλυψη των κενών στην ευρωπαϊκή αγορά στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αξίας περίπου 100 δισ. δολαρίων. Ο Selçuk Bayraktar, πρόεδρος της Baykar, θεωρεί τη συμφωνία ως μια ευκαιρία για την οικοδόμηση εναέριας υπεροχής.
Η κοινοπραξία, με έδρα την Ιταλία, θα αξιοποιήσει τις υπάρχουσες υποδομές των δύο εταιρειών και έχει ήδη ξεκινήσει συζητήσεις με τις εθνικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Γεωπολιτικές Επιπτώσεις για την Ελλάδα και την Κύπρο
Στενότερη συνεργασία μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας σε θέματα ασφάλειας μπορεί να αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα ενδέχεται να χάσει το στρατηγικό πλεονέκτημα που της παρέχει η συμμετοχή στην ΕΕ. Η Τουρκία θα μπορούσε να καθυστερήσει ή να εμποδίσει αποφάσεις σχετικά με την αναγνώριση των ελληνικών θαλάσσιων υδάτων ή την επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος. Επίσης, θα μπορούσε να επηρεάσει αποφάσεις για ευρωπαϊκά πακέτα στήριξης προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Επιπλέον, η Τουρκία μπορεί να επιδιώξει την επιτάχυνση της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας στην ΕΕ, λόγω των ιδιαίτερων οικονομικών και θρησκευτικών σχέσεων που διατηρεί με τη χώρα.
Ωστόσο, η γεωπολιτική ισχύς της Ελλάδας στην περιοχή δεν φαίνεται να κινδυνεύει στο άμεσο μέλλον.
Η «Λευκή Βίβλος» και η Ευρωπαϊκή Άμυνα
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η Κάγια Κάλας παρουσίασαν τη «Λευκή Βίβλο», η οποία θα διαμορφώσει μια νέα προσέγγιση για την ευρωπαϊκή άμυνα. Ένα από τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι το SAFE, μέσω του οποίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αντλήσει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ από τις κεφαλαιαγορές για να ενισχύσει τις αμυντικές ικανότητες των κρατών-μελών.
Τα δάνεια θα είναι διαθέσιμα μόνο σε χώρες της ΕΕ, ενώ φιλικά κράτη εκτός του μπλοκ μπορούν να συμμετάσχουν σε κοινές αγορές όπλων. Η Τουρκία, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα μπορούν να συμμετέχουν στο ταμείο SAFE, αν και η Επιτροπή αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής της Τουρκίας σε προγράμματα αμυντικής συνεργασίας.
