Ο Άρης, γνωστός και ως ο Κόκκινος Πλανήτης, έχει αναδειχθεί σε πηγή έμπνευσης και μυστηρίου από την πρώτη φορά που οι φωτογραφίες της επιφάνειάς του απαθανατίστηκαν από τη NASA το 1964. Σήμερα, με τις νέες εικόνες που δημοσιεύει η NASA, τίθεται το ερώτημα: μπορεί το φιλόδοξο σχέδιο του Έλον Μασκ για μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη να γίνει πραγματικότητα μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια;
Στον Σεπτέμβριο του 2024, ο Έλον Μασκ ανέφερε μέσω του κοινωνικού δικτύου X (παλαιότερα Twitter), το οποίο απέκτησε έναντι 35 δισεκατομμυρίων λιρών, τα σχέδιά του. «Οι πρώτες εκτοξεύσεις του Starship προς τον Άρη θα ξεκινήσουν σε δύο χρόνια, όταν ανοίξει το νέο παράθυρο μεταφοράς Γης-Άρη», έγραψε. «Αυτές οι αποστολές θα είναι μη επανδρωμένες, προκειμένου να ελέγξουμε την αξιοπιστία της προσγείωσης στον Άρη. Αν όλα πάνε καλά, οι πρώτες επανδρωμένες πτήσεις θα ακολουθήσουν σε τέσσερα χρόνια», όπως αναφέρει και εκτενές άρθρο του Guardian.
Ο Μασκ επιπλέον εξεδήλωσε την επιθυμία του να δημιουργήσει μια βιώσιμη πόλη στον Άρη σε περίπου 20 χρόνια. Για αυτούς που αναρωτιούνται για την αξία του προγράμματος, εξήγησε ότι η αποίκηση άλλων πλανητών θα μπορούσε να βελτιώσει τις πιθανότητες επιβίωσης της ανθρωπότητας, μειώνοντας την εξάρτησή μας από τη Γη.
Η ιστορία των αποστολών στον Άρη: Από το Mariner 4 έως το Curiosity
Η εξερεύνηση του Άρη ξεκίνησε το 1964 με το Mariner 4, το οποίο απέστειλε τις πρώτες ασαφείς εικόνες του πλανήτη. Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1970, οι αποστολές Viking 1 και 2 ανακάλυψαν ενδείξεις ζωής με δείγματα εδάφους και εντυπωσιακές φωτογραφίες. Αυτές οι αποστολές αποκάλυψαν έναν πλανήτη γεμάτο αντιφάσεις, με σκουριασμένα πετρώματα και ουρανό που θύμιζε τη Γη.
Ωστόσο, η έρευνα του Άρη σταμάτησε μεταξύ 1982 και 1996, καθώς η NASA εστίασε στην επίλυση προβλημάτων των πρώτων αποστολών. Από τη δεκαετία του 2000, οι ανακαλύψεις πολλαπλασιάστηκαν. Το 2004, ο ρομποτικός εξερευνητής Opportunity ανακάλυψε αιματίτη, ένδειξη ότι κάποτε υπήρχε νερό στην επιφάνεια του Άρη. Παράλληλα, το Curiosity που προσεδαφίστηκε το 2012 απέστειλε στοιχεία δείχνοντας ότι ο Άρης ήταν κάποτε κατοικήσιμος.
Οι προκλήσεις του εξερευνητικού ταξιδιού
Παρ’ όλες τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις, η αποστολή ανθρώπων στον Άρη συνιστά μια τεράστια πρόκληση. Όπως δήλωσε ο Jim Green, πρώην επικεφαλής του Τμήματος Πλανητικής Επιστήμης της NASA, οι κύριες δυσκολίες περιλαμβάνουν την εύρεση μιας κατάλληλης τοποθεσίας προσγείωσης και την εξασφάλιση απαραίτητων πόρων για επιβίωση. Η NASA εξετάζει μια «ζώνη εξερεύνησης» 200 χιλιομέτρων, όπου θα μπορούσαν οι άνθρωποι να εξορύξουν πάγο για νερό.
Επιπλέον, η τεχνολογία που απαιτείται για την «τεραμόρφωση» του Άρη, δηλαδή για τη μετατροπή του σε βιώσιμο περιβάλλον, παραμένει ζητούμενο. Ο Green εργάζεται σε θεωρητικά μοντέλα που περιλαμβάνουν την εγκατάσταση μαγνητικού πεδίου για προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Αυτά τα σχέδια, παρά τις αποστάσεις τους, προσφέρουν ελπίδες για μελλοντικές ανθρώπινες εγκαταστάσεις.
Η SpaceX, με αξία που ξεπερνά τα 350 δισεκατομμύρια λίρες, στηρίζεται κυρίως στα έσοδα από την εκτόξευση δορυφόρων. Ωστόσο, ο Μασκ θεωρεί ότι το Starship, ο ισχυρότερος πύραυλος που έχει ποτέ κατασκευαστεί, είναι το «κλειδί» για την αποίκιση του Άρη. Αν και το χρονοδιάγραμμα δείχνει φιλόδοξο, ειδικοί όπως ο Green πιστεύουν ότι οι πρώτες επανδρωμένες αποστολές θα μπορούσαν να γίνουν σε 8-10 χρόνια, όταν θα έχουμε τις απαιτούμενες γνώσεις και τεχνολογία.
Ο Μασκ, ίσως να προνοεί πολύ αισιόδοξα, μπορεί να φέρει τον Άρη στο προσκήνιο της επιστημονικής και πολιτισμικής φαντασίας. Όπως αναφέρει ο Green, η απάντηση στο ερώτημα «είμαστε μόνοι;» ίσως είναι κρυμμένη κάτω από την επιφάνεια του Άρη – και η ανακάλυψή της θα μπορούσε να είναι θρίαμβος για την επιστήμη και τον πολιτισμό.
Μέχρι τότε, το όνειρο παραμένει ζωντανό, και για κάποιους, όπως ο Green, υπάρχει ελπίδα να δουν ανθρώπους στον Άρη μέσα στη διάρκεια της ζωής τους.
