Η Τεχνητή Νοημοσύνη αναδύεται ως ένας υποσχόμενος σύμμαχος στην αποκωδικοποίηση του παρελθόντος, προσφέροντας νέες προοπτικές για την μελέτη αρχαίων ευρημάτων, ανάμεσα τους αντικείμενα που ανάγονται στην ελληνορωμαϊκή εποχή. Στο πλαίσιο αυτό, το National Geographic αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας ερευνητών που ανέλαβαν την πρόκληση να διαβάσουν έναν 2.000 ετών πάπυρο, χωρίς να τον αγγίξουν φυσικά – και την καθοριστική συμβολή ενός φοιτητή.
Ο συγκεκριμένος πάπυρος ανήκε σε μία συλλογή που καταστράφηκε και απανθρακώθηκε κατά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να θαφτούν πολλές ρωμαϊκές πόλεις, όπως η Πομπηία και το Έρκουλανάο. Οποιαδήποτε φυσική προσπάθεια να ανοιχτούν οι πάπυροι θα οδηγούσε σε θρυμματισμό τους και στην απώλεια του περιεχομένου τους.
Ο Λούκας Φάριτορ, φοιτητής που εργάζεται στην Space X, ήταν από τους τυχερούς που παρακολούθησαν μια σχετική συζήτηση σχετικά με τον πάπυρο και ένιωσε την ανάγκη να συμμετάσχει. Όπως εξήγησε: «Με ενθουσίασε η ιδέα ότι θα μπορούσα ίσως να διευρύνω τους ορίζοντες της γνώσης και να αποκαλύψω τμήματα μιας αρχαίας βιβλιοθήκης. Αυτό πραγματικά είναι σπουδαίο».
Ο Φάριτορ αρχικά συνεργάστηκε με αξονικές τομογραφίες του παπύρου, όπου το μελάνη που βασιζόταν στον άνθρακα ήταν σχεδόν αόρατο σε σχέση με το καμένη υφή του παπύρου. Προγενέστερες παρατηρήσεις είχαν αποκαλύψει κάποιες ασυνήθιστες «ρωγμές», που παρέπεμπαν στην ύπαρξη μελανιού. Έτσι, ο Φάριτορ ανέπτυξε ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης για να εντοπίσει αυτές τις υφές.
Εκείνη τη νύχτα, ξαφνικά ενημερώθηκε ότι ένα κομμάτι του παπύρου είχε αναρτηθεί. Βρισκόταν σε ένα πάρτι, αλλά δεν έχασε χρόνο· χρησιμοποίησε το κινητό του για να συνδεθεί στον υπολογιστή του και άφησε το μοντέλο της τεχνητής νοημοσύνης να λειτουργήσει πάνω στη νέα εικόνα. Λίγες ώρες αργότερα, όταν έλεγξε το τηλέφωνό του, ανακάλυψε ελληνικά γράμματα, πι, όμικρον και ρο, να προβάλλουν από την αρχαιότητα.
«Όταν το συνειδητοποίησα… Δεν μπορώ να το πιστέψω. Ανακάλυψα τρία νέα γράμματα από την Ρωμαϊκή εποχή! Ήταν μια απερίγραπτη στιγμή. Έστειλα τη χαρά μου στους διοργανωτές και φυσικά στη μητέρα μου», δήλωσε με ενθουσιασμό.
Αυτά τα γράμματα αποδείχτηκαν ότι ανήκουν στη λέξη «μωβ», καθιστώντας τον Φάριτορ τον πρώτο που αποκωδικοποίησε λέξη από αυτόν τον πάπυρο από την στιγμή που θάφτηκε κάτω από τη λάβα.
Ο πάπυρος είναι ένας από τους περίπου χίλιους που έχουν ανασυρθεί από τη βίλα που βρίσκεται κάτω από τη σύγχρονη πόλη Έρκουλάνιουμ, ένας τόπος που οι μελετητές θεωρούν ότι πιθανόν να φιλοξενούσε τη βιβλιοθήκη του αρχαίου φιλοσόφου και ποιητή Φιλόδημου.
Αν οι τρέχουσες έρευνες επιβεβαιώσουν ότι οι μελετητές μπορούν να διαβάσουν με ασφάλεια και ευκολία αυτούς τους πάπυρους, τότε η κατανόηση της ιστορίας μας θα αλλάξει ριζικά, αποκαλύπτοντας περισσότερα από το αρχαίο παρελθόν.
Με πληροφορίες από το National Geographic
