Η προσπάθεια να επιτευχθεί η προστασία των παιδιών από τον εκφοβισμό και τη σεξουαλική κακοποίηση στο διαδίκτυο φέρνει στο φως ανησυχίες για τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης επιτήρησης της online επικοινωνίας. Αυτό το θέμα θα συζητηθεί από τους αρμόδιους υπουργούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 10 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο της νέας οδηγίας σχεδιασμένης να θωρακίσει τους ανηλίκους στο ψηφιακό περιβάλλον.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, πλατφόρμες όπως WhatsApp, iMessage και Signal θα υποχρεούνται να «σκανάρουν» πιθανό ύποπτο περιεχόμενο και να ενημερώνουν τις αρχές, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την εφαρμογή αυτών των μέτρων. Οι αρμόδιοι της ΕΕ πιστεύουν ότι αυτή η πρωτοβουλία θα σταματήσει την αυξανόμενη τάση παρενόχλησης και σεξουαλικής βίας, με ιδιαίτερη έμφαση στο φαινόμενο του cybergrooming, όπου οι κακοποιοί προσεγγίζουν ανηλίκους με φιλικές προθέσεις πριν επιχειρήσουν να τους εκμεταλλευτούν.
Ωστόσο, οι αντίπαλοι της νομοθεσίας προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να αποδειχθεί αναποτελεσματική και ενδεχομένως νομικά αμφιλεγόμενη, καθώς κινδυνεύει να παραβιάσει την ιδιωτική ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων.
«Μάσκα για καταστροφή της κρυπτογράφησης»
Η Άνια Λέμαν, καθηγήτρια Cybersecurity στο Ινστιτούτο «Χάσο Πλάτνερ» στην Πότσνταμ, τονίζει ότι «συμφωνούμε όλοι ότι είναι κρίσιμο να αντιμετωπιστεί το ακατάλληλο περιεχόμενο, αλλά δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι τα προτεινόμενα μέτρα θα λειτουργήσουν». Κάνει λόγο για αναγνώριση της επιτυχίας στην καταπολέμηση εγκληματικότητας, που χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την υπονόμευση της κρυπτογράφησης.
Ο Αντρέ Χάουγκ, εκπρόσωπος του Γερμανικού Δικηγορικού Συλλόγου, προειδοποιεί ότι η οδηγία εκθέτει σε κινδύνους θεμελιώδη δικαιώματα, γεγονός που επιβεβαιώνεται από νομικές κοινότητες. Ανάλογες προτάσεις είχαν απορριφθεί στο παρελθόν, και η νέα εκδοχή της οδηγίας, αποτέλεσμα επεξεργασίας από την ουγγρική προεδρία της ΕΕ, δεν φαίνεται ικανή να επιλύσει τα ζητήματα που θέτουν.
Πώς θα μοιάζει η επιτήρηση;
Η συγκεκριμένη οδηγία δεν παρέχει λεπτομέρειες για το πώς θα εισαχθεί η παρακολούθηση των επικοινωνιών. Πιστοί παρατηρητές συνεχίζουν να καταθέτουν την άποψη ότι η μόνη μέθοδος είναι το «client-side scanning», όπου το περιεχόμενο ελέγχεται πριν την κρυπτογράφηση στη συσκευή του χρήστη. Η Λέμαν υποστηρίζει ότι αυτό είναι συγκρίσιμο με το κράτος που παρακολουθεί τι γράφουμε στα γράμματά μας, δίχως να τα ανοίγει.
Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι οι ανώριμες τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά λάθη στα σκανάρισμα, προκαλώντας λανθασμένη σήμανση. Υπάρχει επίσης ο φόβος ότι η τεχνολογία παρακολούθησης θα μπορούσε να επεκταθεί σε άλλους τομείς πέρα από τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων.
Αν και η 10η Οκτωβρίου θα δείξει αν οι «27» θα επιτύχουν την απαραίτητη πλειοψηφία για να εγκρίνουν την οδηγία, η Γερμανία εμφανίζεται επιφυλακτική και αναζητά υποστήριξη από άλλες χώρες, με την Ολλανδία ήδη να έχει εκφράσει την αντίθεσή της. Εάν δεν υπάρξει έγκριση, η πρόταση θα επιστραφεί προς αναθεώρηση στις Βρυξέλλες.
