Η αυξανόμενη παρουσία των μικροπλαστικών στο περιβάλλον αποτελεί μια ολοένα και πιο πιεστική ανησυχία για τη δημόσια υγεία. Νέες έρευνες καταδεικνύουν την ύπαρξη αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων πλαστικού σε διάφορα ανθρώπινα όργανα, όπως πνεύμονες, ήπαρ, νεφροί, ακόμη και στον πλακούντα, το αίμα, το σπέρμα και το μητρικό γάλα. Μια πρόσφατη μελέτη ρίχνει φως στο γεγονός ότι συσσωρεύονται επίσης στον εγκέφαλό μας, σε ανησυχητικά υψηλές συγκεντρώσεις.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήχθη από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή Matthew Campen στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού, ο μέσος ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει περίπου 7 γραμμάρια μικροπλαστικών, ποσότητα που αντιστοιχεί στο βάρος ενός πλαστικού κουταλιού. Αυτό το εύρημα υπογραμμίζει την έκταση της έκθεσής μας στα πλαστικά και τις πιθανές συνέπειες για την υγεία του εγκεφάλου.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Nature, ανάλυσε αρχικά 52 δείγματα εγκεφαλικού ιστού, που συλλέχθηκαν μεταξύ 2016 και 2024. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες εξέτασαν επιπλέον δείγματα που χρονολογούνται από το 1997, προκειμένου να αξιολογήσουν τις χρονικές τάσεις στη συσσώρευση μικροπλαστικών.
Αν και μικροπλαστικά εντοπίστηκαν σε όλα τα δείγματα, η συγκέντρωσή τους ήταν σημαντικά υψηλότερη στα πιο πρόσφατα, με αύξηση περίπου 50%. Οι τρέχουσες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών φτάνουν τα 4.800 μικρογραμμάρια ανά γραμμάριο εγκεφαλικού ιστού, αντιπροσωπεύοντας το 0,5% του συνολικού βάρους.
Όπως ανέφερε η New York Post, ο Matthew Campen τονίζει ότι η αύξηση των επιπέδων μικροπλαστικών αντικατοπτρίζει την ραγδαία άνοδο των παγκόσμιων πλαστικών απορριμμάτων. Η παραγωγή πλαστικού έχει υπερδιπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, φτάνοντας πλέον περίπου τους 400 εκατομμύρια τόνους ετησίως.
Πλαστικά και νευροεκφυλιστικές ασθένειες
Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό εύρημα είναι η παρατήρηση ότι οι εγκέφαλοι 12 ατόμων με άνοια εμφάνιζαν έως και 10 φορές υψηλότερες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών σωματιδίων σε σύγκριση με τους εγκεφάλους υγιών ατόμων. Αυτή η συσχέτιση υποδηλώνει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της έκθεσης σε μικροπλαστικά και της ανάπτυξης νευροεκφυλιστικών ασθενειών, απαιτώντας περαιτέρω διερεύνηση.
Επιπτώσεις στην υγεία
Ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των πλαστικών μικροσωματιδίων στον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές, τα πρώτα στοιχεία προκαλούν ανησυχία. Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα σωματίδια μπορεί:
- Να προκαλέσουν φλεγμονή και οξειδωτικό στρες, επιταχύνοντας την κυτταρική γήρανση.
- Να διαταράξουν τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, επηρεάζοντας σημαντικές βιολογικές διεργασίες.
- Να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Πώς να μειώσουμε την έκθεση στα μικροπλαστικά
Δυστυχώς, τα μικροπλαστικά έχουν γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι του περιβάλλοντος μας, και δυστυχώς, όπως φαίνεται, και του εγκεφάλου μας. Παρόλο που οι πλήρεις επιπτώσεις στην υγεία δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί, η προληπτική μείωση της έκθεσης στα μικροπλαστικά είναι η πιο λογική επιλογή.
Ακολουθούν ορισμένες πρακτικές που μπορούμε να υιοθετήσουμε:
- Περιορισμός των πλαστικών μιας χρήσης: Αποφεύγουμε τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών νερού, πλαστικών σακουλών και άλλων προϊόντων μιας χρήσης.
- Χρήση γυάλινων ή μεταλλικών δοχείων αποθήκευσης: Αποθηκεύουμε τα τρόφιμα σε γυάλινα ή μεταλλικά δοχεία και αποφεύγουμε τη θέρμανση τροφίμων σε πλαστικά δοχεία στον φούρνο μικροκυμάτων.
- Φιλτράρισμα του πόσιμου νερού: Χρησιμοποιούμε φίλτρα νερού για την αφαίρεση πιθανών πλαστικών ινών από το πόσιμο νερό.
- Χρήση φίλτρων αέρα υψηλής ποιότητας και συχνός καθαρισμός του σπιτιού: Μειώνουμε τη συγκέντρωση μικροπλαστικών στον αέρα του σπιτιού, καθαρίζοντας συχνά και χρησιμοποιώντας φίλτρα αέρα.
- Αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων: Τα επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συχνά υψηλότερες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών λόγω της συσκευασίας και της επεξεργασίας.
