Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε κεντρικό πυλώνα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς το ελληνικό «Εργοστάσιο» Τεχνητής Νοημοσύνης PHAROS καθίσταται πλέον περιφερειακός κόμβος. Η εξέλιξη αυτή, με τη δημιουργία τεσσάρων νέων AI Factory Antennas σε γειτονικές χώρες, σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας στην περιοχή, με επίκεντρο τη χώρα μας.
Το PHAROS: Ένας περιφερειακός κόμβος AI
Το PHAROS, το ελληνικό «Εργοστάσιο» Τεχνητής Νοημοσύνης, αναβαθμίζεται σε κομβικό σημείο για την ανάπτυξη της AI. Η πρόσφατη έγκριση προτάσεων για τη δημιουργία τεσσάρων AI Factory Antennas σε Κύπρο, Μάλτα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, τα οποία θα συνδέονται απευθείας με το PHAROS, δημιουργεί ένα ισχυρό οικοσύστημα AI στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αυτό το δίκτυο θα επιτρέπει την κοινή χρήση:
- υπολογιστικών πόρων
- δεδομένων
- εργαλείων ανάπτυξης AI
Αξίζει να σημειωθεί ότι, από τα συνολικά δεκατρία AI Factory Antennas που σχεδιάζονται για όλη την Ευρώπη, τα τέσσερα θα διασυνδέονται με το ελληνικό εργοστάσιο PHAROS, υπογραμμίζοντας τον κεντρικό του ρόλο στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την AI.
Χρηματοδότηση και Χρονοδιάγραμμα
Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης συνέβαλε ενεργά στην επιτυχή υποβολή των προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος EuroHPC-JU. Η πρωτοβουλία αυτή εξασφαλίζει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που καλύπτει έως και το 50% των επιλέξιμων δαπανών των έργων. Το υπόλοιπο 50% θα καλυφθεί από τα συμμετέχοντα κράτη.
Η έναρξη λειτουργίας των νέων αυτών δομών αναμένεται στις αρχές του 2026, σε συντονισμό με την πρώτη φάση λειτουργίας των υπηρεσιών του PHAROS.
Analysis: Η εξασφάλιση σημαντικής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με την εθνική συνεισφορά, δείχνει τη δέσμευση τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο για την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Η διασύνδεση με το EuroHPC-JU, το οποίο επικεντρώνεται σε υπερυπολογιστικά συστήματα, υποδηλώνει επίσης μια στρατηγική κατεύθυνση προς την αξιοποίηση υποδομών υψηλών επιδόσεων για την AI.
Κύριες Συνεργασίες και Τομεακή Εξειδίκευση
Μέσω της συνεργασίας με τα τέσσερα νέα AI Factory Antennas, το PHAROS θα αποκτήσει άμεση πρόσβαση σε τέσσερις νέες κοινότητες AI, ενισχύοντας τη θέση του ως διακρατικός κόμβος. Τα Antennas αυτά θα προσφέρουν πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους υπερυψηλών επιδόσεων, προσαρμοσμένους ειδικά για εφαρμογές AI, υποστηρίζοντας την έρευνα, την καινοτομία και τη βιομηχανική ανάπτυξη σε διάφορους τομείς.
Μάλτα: MDIA Antenna
Το Antenna της Μάλτας, υπό τον συντονισμό της Malta Digital Innovation Authority (MDIA), θα εστιάζει στη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και νεοφυών επιχειρήσεων για την υιοθέτηση AI. Οι κύριοι τομείς εφαρμογής περιλαμβάνουν τις δημόσιες υπηρεσίες και τη ναυτιλία, τομείς ζωτικής σημασίας για τη νησιωτική χώρα. Μέσω του PHAROS, οι τοπικοί φορείς θα λάβουν:
- πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους
- υπηρεσίες συμβουλευτικής
- εργαλεία ανάπτυξης AI
Ο στόχος είναι η ενίσχυση της ψηφιακής ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας της Μάλτας.
Βόρεια Μακεδονία: Vezilka AIFA
Το Antenna «Vezilka» θα φιλοξενηθεί στη Σχολή Πληροφορικής και Μηχανικής του Πανεπιστημίου Ss. Cyril and Methodius στα Σκόπια. Η συνεργασία με το PHAROS θα επικεντρωθεί σε δράσεις στους τομείς της Υγείας, της Βιωσιμότητας και της Πράσινης Ενέργειας. Θα συνεισφέρει στο τοπικό οικοσύστημα μέσω:
- εκπαίδευσης
- συμβουλευτικών υπηρεσιών
- πρόσβασης σε υπολογιστικούς πόρους
Σερβία: IPB AIFA
Το Ινστιτούτο Φυσικής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου (IPB) ηγείται του Antenna της Σερβίας, με έμφαση στους τομείς της Υγείας, της Βιωσιμότητας, της Γλώσσας και του Πολιτισμού. Θα προσφέρει:
- εκπαίδευση
- υποστήριξη
- πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους
λειτουργώντας ως κόμβος διασύνδεσης της τοπικής ακαδημαϊκής και επιχειρηματικής κοινότητας με το ευρωπαϊκό οικοσύστημα AI.
Analysis: Η εξειδίκευση των Antennas σε καίριους τομείς όπως η υγεία, η ενέργεια, η ναυτιλία και η πολιτιστική κληρονομιά αντανακλά τη στρατηγική προσέγγιση της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία στοχεύει στην επίλυση συγκεκριμένων κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων. Η επιλογή πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων ως οικοδεσποτών για αυτά τα Antennas ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ έρευνας, εκπαίδευσης και βιομηχανικής εφαρμογής, δημιουργώντας ένα δυναμικό περιβάλλον για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και καινοτομιών.
Η Σημασία της Διακρατικής Συνεργασίας
Ιστορικά, η διακρατική συνεργασία στον τομέα της τεχνολογίας αποτελεί καταλύτη για την επιτάχυνση της ανάπτυξης και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Παρόμοια παραδείγματα στη Δυτική Ευρώπη, όπως το CERN για τη φυσική σωματιδίων ή το ESA για το διάστημα, έχουν αποδείξει την αξία των διεθνών συνεργασιών μεγάλης κλίμακας. Το δίκτυο του PHAROS, με τα AI Factory Antennas, ακολουθεί αυτή τη λογική, δημιουργώντας μια συνέργεια που θα οδηγήσει σε ταχύτερη πρόοδο στην ΑΙ για την ευρύτερη περιοχή.
Analysis: Η εδραίωση του PHAROS ως κεντρικός κόμβος AI στη Νοτιοανατολική Ευρώπη συμβάλλει στην αλλαγή του τεχνολογικού χάρτη της περιοχής. Από μια περιφέρεια που κάποτε θεωρούνταν συχνά ως αποδέκτης τεχνολογίας, η Ελλάδα αναλαμβάνει πλέον πρωτοβουλίες για να γίνει παραγωγός και διανομέας καινοτομίας στην AI, ενισχύοντας την περιφερειακή της επιρροή και τη θέση της στην ευρωπαϊκή ψηφιακή οικονομία.
