Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, 15 πόλεις και νησιά αποκτούν το δικό τους πολιτιστικό masterplan, ένα έργο στρατηγικής σημασίας που αναμένεται να αποτελέσει καταλύτη για την τοπική ανάπτυξη και την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η επανάσταση των Πολιτιστικών Masterplans: Ένα Όραμα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
Σε μια σημαντική εκδήλωση στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού, παρουσιάστηκε επίσημα το φιλόδοξο έργο «Σχεδιασμός πολιτιστικού masterplan, πολιτιστικής αναπτυξιακής πολιτικής και πολιτιστικής ταυτότητας (brand) για επιλεγμένες περιοχές της χώρας». Η παρουσίαση έγινε παρουσία της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, και του υφυπουργού, Ιάσονα Φωτήλα, σηματοδοτώντας ένα νέο κεφάλαιο για τον πολιτιστικό σχεδιασμό στην Ελλάδα.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, δεκαπέντε (15) πόλεις και νησιά σε κρίσιμες γεωγραφικές περιοχές –όπως η Ανατολική Μακεδονία, η Θράκη, το Ανατολικό Αιγαίο και η Θεσσαλονίκη– αποκτούν το δικό τους ολοκληρωμένο πολιτιστικό masterplan. Οι περιοχές που επωφελούνται από αυτή την πρωτοβουλία είναι η Ικαρία, η Σάμος, η Χίος, η Λέσβος, η Λήμνος, η Λέρος, η Κως, η Ρόδος, η Ξάνθη, η Κομοτηνή, η Αλεξανδρούπολη, η Δράμα, η Καβάλα, το Σουφλί και η Θεσσαλονίκη.
Το έργο, με συνολικό προϋπολογισμό που ανήλθε σε 592.031,08 ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας. Η εκπόνηση των μελετών ανατέθηκε σε κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα: το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. Όπως τονίστηκε, η συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και η πλήρης επιστημονική ελευθερία των ερευνητών ήταν καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε ενώπιον εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τις ενδιαφερόμενες περιοχές, καθώς και δημοσιογράφων, δίνοντας την ευκαιρία για έναν εποικοδομητικό διάλογο.
Πολιτισμός: Μοχλός Οικονομικής Βιώσιμης Ανάπτυξης και Εξωστρέφειας
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την ολοκλήρωση του έργου: «Με μεγάλη χαρά παρουσιάσαμε σήμερα το έργο που υλοποίησε το υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας μας και αφορά στα πολιτιστικά masterplans, τα οποία εστιάζουν κατά κύριο λόγο στον σύγχρονο πολιτισμό και ενσαρκώνουν τη βασική πολιτική, την οποία ακολουθούμε από το 2019, της ώσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία. Ο Πολιτισμός είναι ένα δημόσιο κοινωνικό αγαθό, ένα εργαλείο κοινωνικής συνοχής, συγχρόνως όμως είναι ένα εργαλείο οικονομικής βιώσιμης ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Είναι ένα έργο, το οποίο έχει σαφές αναπτυξιακό πρόσημο, ένα έργο στρατηγικής σημασίας, με στόχο να συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου προτύπου πολιτιστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης».
Ο υφυπουργός Ιάσονας Φωτήλας υπογράμμισε την αναπτυξιακή διάσταση των masterplans: «Τα masterplans επιβεβαιώνουν με σαφήνεια ότι η πολιτιστική δραστηριότητα μπορεί και οφείλει να λειτουργήσει ως καταλύτης για την τοπική οικονομία. Να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, να ενισχύσει τον τουρισμό, να κινητοποιήσει την καινοτομία». Επικεντρώθηκε σε τρία κρίσιμα σημεία:
-
Αναπτυξιακή Διάσταση: Ο πολιτισμός συνδέεται με τον τουρισμό, την εκπαίδευση, την τοπική παραγωγή και την κοινωνική συνοχή. Κάθε τόπος αποκτά ένα brand πολιτιστικής ταυτότητας για την εξωστρέφεια και την ενίσχυση της οικονομίας.
-
Μόχλευση Πόρων: Τα masterplans αποτελούν εργαλείο για την διεκδίκηση νέων χρηματοδοτήσεων από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, λειτουργώντας ως μοχλός για επενδύσεις και συνεργασίες στον πολιτισμό.
-
Συμμετοχή και Συνεργασία: Η αξία του έργου πηγάζει από την ευρεία διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, διασφαλίζοντας ότι οι προτάσεις αντανακλούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των ανθρώπων που δημιουργούν και στηρίζουν τον πολιτισμό.
Το Έργο σε Αριθμούς και η Συνέχεια του Διαλόγου
Το μεγαλεπήβολο αυτό έργο μεταφράζεται σε εντυπωσιακούς αριθμούς:
- 15 πολιτιστικά masterplans
- 3 συνεργαζόμενα πανεπιστήμια
- 50 ερευνητές
- 157 συνεντεύξεις
- 2.250 ερωτηματολόγια
- 27 συμμετοχικά εργαστήρια/ομάδες εστίασης
- 4 ημερίδες
Για την ευρεία διάχυση των αποτελεσμάτων και τη συνέχιση του διαλόγου, έχουν προγραμματιστεί τέσσερις ημερίδες με φυσική παρουσία και διαδικτυακή μετάδοση:
- Κομοτηνή, 7 Οκτωβρίου 2025
- Λέσβος, 21 Οκτωβρίου 2025
- Ρόδος, 4 Νοεμβρίου 2025
- Θεσσαλονίκη, 11 Νοεμβρίου 2025
Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερίδων, θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα masterplans των αντίστοιχων περιφερειών, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών και την υλοποίηση ενός δυναμικού μέλλοντος για τον πολιτισμό στην Ελλάδα.
