Η νέα ρύθμιση για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων φέρνει σημαντικές αλλαγές στη δόμηση και την τοπική ανάπτυξη.
Κυβερνητική πρωτοβουλία για την οριστική επίλυση των προβλημάτων δόμησης σε μικρούς οικισμούς
Κατατέθηκε στη Βουλή η τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με στόχο να αντιμετωπιστούν οριστικά προβλήματα που προέκυψαν τα προηγούμενα χρόνια στη δόμηση μικρών οικισμών με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Η ρύθμιση αυτή δίνει προοπτική ανάπτυξης και πολεοδομικής σταθερότητας, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων των κατοίκων των περιοχών αυτών.
Σημαντική ήταν η παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, καθώς και του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου σε σύσκεψη όπου παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι λεπτομέρειες της νομοθετικής παρέμβασης. Τόσο οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι όσο και οι αρμόδιοι υφυπουργοί τόνισαν την ανάγκη στήριξης του περιφερειακού δικτύου οικισμών χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα των ιδιωτών.
Δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία για βιώσιμη ανάπτυξη και προστασία ακινήτων
Η τροπολογία εισάγει τα εξής βασικά πολεοδομικά εργαλεία:
- Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (ΖΑΟ): Απευθύνεται κυρίως στους μικρούς οικισμούς έως 700 κατοίκους και καλύπτει το 93% των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Η ΖΑΟ εξασφαλίζει ότι οι ιδιοκτήτες μπορούν να συνεχίσουν να οικοδομούν μέσα στα ισχύοντα όρια, ενισχύοντας την πολεοδομική κατοχύρωση και συμβάλλοντας στη σταθερότητα των χωριών.
- Περιοχή Ελέγχου Χρήσεων (ΠΕΧ): Αφορά οικισμούς με πληθυσμό από 701 έως 2.000 κατοίκους και παρέχει ευνοϊκότερους πολεοδομικούς κανόνες συγκριτικά με τη δόμηση εκτός σχεδίου. Πρόκειται για ένα σαφές και ευέλικτο πλαίσιο που μειώνει την αβεβαιότητα για κατοίκους και επενδυτές.
Αυτά τα εργαλεία συνδυάζονται με την προστασία του περιβάλλοντος, τη στήριξη της τοπικής οικονομίας και την ενίσχυση της δημογραφικής συνοχής στις αγροτικές και ορεινές περιοχές. Η ρύθμιση ενσωματώνει την αναγκαιότητα για μια πιο οργανωμένη και βιώσιμη ανάπτυξη, που σέβεται το φυσικό και πολιτιστικό τοπίο κάθε οικισμού.
Κύρια σημεία του νομοσχεδίου και διαδικασία οριοθέτησης οικισμών
Η τροπολογία επιφέρει αλλαγές στο άρθρο 12 του ν. 4759/2020, το οποίο αφορά την οριοθέτηση των οικισμών. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι η οριοθέτηση θα γίνεται μέσω Τοπικού ή Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή μέσω αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος, που θα εγκρίνεται κατόπιν γνώμης αρμόδιων συμβουλίων και υπουργών ανάλογα με την περιοχή.
Η τελευταία επιλογή προβλέπει και συνεργασία με τον Υπουργό Πολιτισμού για αρχαιολογικούς ή ιστορικούς χώρους, αλλά και για περιοχές που έχουν αναγνωριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Τα όρια οικισμών, όπως καθορίζονται, δεν επιτρέπει να διευρυνθούν εάν δεν υπάρχουν συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες αιτίες.
Με τον νέο θεσμό της Ζώνης Ανάπτυξης Οικισμού (ΖΑΟ), μικροί οικισμοί έως 700 κατοίκους αποκτούν τη δυνατότητα διεύρυνσης των ορίων τους σε πλαίσιο βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης, συμπληρωματικά με τις υφιστάμενες πολεοδομικές ζώνες.
Προοπτικές και επόμενα βήματα
Η κυβέρνηση προσβλέπει στην οριστική λύση μιας πολυετούς εκκρεμότητας που είχε οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων. Επιπλέον, με την εφαρμογή της τροπολογίας αναμένεται να ενισχυθεί η τοπική οικονομία, ενώ θα σταθεροποιηθεί ο πληθυσμός και η κοινωνική συνοχή στην ελληνική περιφέρεια.
Ο διάλογος για την υλοποίηση και τις λεπτομέρειες εφαρμογής των νέων πολεοδομικών εργαλείων θα συνεχιστεί στο Κοινοβούλιο, ώστε να δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις για ειδικές περιπτώσεις και να εξασφαλιστεί η ορθή και ομαλή εφαρμογή της νομοθεσίας.
