Η ασφάλεια της Ευρώπης βρίσκεται σε κομβικό σημείο, καθώς οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας αναγκάζουν την Ένωση να επαναπροσδιορίσει την αμυντική της στρατηγική. Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής στην Κοπεγχάγη ανέδειξε την επιτακτική ανάγκη για κοινή αμυντική θωράκιση, με έμφαση στην αντιμετώπιση σύγχρονων απειλών, όπως τα drones. Η συζήτηση αυτή δεν αφορά μόνο την προστασία συνόρων, αλλά τη συνολική στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης σε ένα όλο και πιο ασταθές περιβάλλον.
Ευρωπαϊκή Άμυνα: Από τη Θεωρία στην Πράξη
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε την ολοκλήρωση της Συνόδου επισημαίνοντας ένα κεντρικό συμπέρασμα: την ανάγκη για ένα πανευρωπαϊκό «τείχος προστασίας» κατά των drones. Αυτή η πρόταση, η οποία είχε υποβληθεί και από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, αναδεικνύει την ολοένα και αυξανόμενη ανησυχία για την απειλή που συνιστούν τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα στην σύγχρονη πολεμική σκηνή.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, συμμετέχοντας ενεργά στη συζήτηση, απηύθυνε ένα σαφές μήνυμα: η Ευρώπη πρέπει να περάσει από τα λόγια στην ουσιαστική δράση για την ενιαία αμυντική της θωράκιση. Τόνισε την ανάγκη για ενίσχυση της προστασίας όχι μόνο στα ανατολικά, αλλά και στα νότια σύνορα της Ευρώπης, αναγνωρίζοντας τη σημασία των νέων τεχνολογιών στον σύγχρονο πόλεμο.
Οικονομική και Στρατηγική Δέσμευση της Ελλάδας
Η Ελλάδα, διαχρονικά, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της οικονομικής συνεισφοράς στην άμυνα. Ο Πρωθυπουργός σημείωσε: «Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες εκείνες που εδώ και πολλά χρόνια υποστηρίζουν τις αμυντικές τους δαπάνες σε επίπεδο πολύ υψηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου και θα εξακολουθούμε να το κάνουμε αυτό, δεσμεύοντας πόρους άνω του 3% του ΑΕΠ για τις αμυντικές μας δαπάνες για τα επόμενα χρόνια.»
Αυτή η δέσμευση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το ΝΑΤΟ έχει καθορίσει ως στόχο το 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες, στόχος που πολλές χώρες-μέλη δυσκολεύονται να επιτύχουν. Η σταθερή υπερ-εκπλήρωση του στόχου από την Ελλάδα αποτελεί σαφή ένδειξη της εθνικής προτεραιότητας στην άμυνα.
Πανευρωπαϊκά Έργα και Ολοκληρωμένη Ασφάλεια
Ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε την κρισιμότητα της κινητοποίησης ευρωπαϊκών πόρων για την υποστήριξη κοινών ευρωπαϊκών έργων άμυνας. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στην αντιπυραυλική προστασία και στο «τείχος άμυνας απέναντι σε διείσδυση από drones», τονίζοντας ότι η αμυντική κάλυψη πρέπει να είναι ολιστική.
«Οποιοδήποτε κοινό ευρωπαϊκό έργο άμυνας αφορά την Ευρώπη δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα ανατολικά σύνορα της ηπείρου. Πρέπει να βλέπει την ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά. Προφανώς, πρέπει να καλύπτονται και τα νοτιοανατολικά σύνορα, αλλά και τα νότια σύνορα της Ευρώπης, έτσι ώστε η ήπειρός μας να είναι θωρακισμένη έναντι οποιασδήποτε πιθανής μελλοντικής απειλής.»
Αυτή η προσέγγιση αντανακλά την ανάγκη για μια περιμετρική αμυντική στρατηγική της Ευρώπης, η οποία θα λαμβάνει υπόψη όλες τις γεωγραφικές διαστάσεις των πιθανών απειλών, από την Ανατολική Ευρώπη μέχρι τη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική.
Ανάλυση: Η Μετάβαση στην «Αμυντική Ένωση»
Ο διάλογος στην Κοπεγχάγη σηματοδοτεί, στην ουσία, μία μετάβαση από το μακροχρόνιο όραμα της «Αμυντικής Ένωσης» σε συγκεκριμένες δράσεις. Για χρόνια, η Ευρώπη εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ για την άμυνά της. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις και η επανεμφάνιση εντάσεων στα ανατολικά σύνορα, αλλά και η αυξανόμενη αστάθεια στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, έχουν καταστήσει σαφές ότι η ΕΕ χρειάζεται να αναπτύξει τη δική της στρατηγική αυτονομία.
Η πρόταση για ένα «αντι-drone» σύστημα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της στροφής. Τα drones έχουν αποδειχθεί ως ένα φθηνό, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματικό όπλο σε σύγχρονες συγκρούσεις, καθιστώντας απαραίτητη την ανάπτυξη αντίστοιχης άμυνας. Η εφαρμογή αυτού του είδους των έργων απαιτεί όχι μόνο χρηματοδότηση, αλλά και συντονισμό στην έρευνα και ανάπτυξη, τυποποίηση εξοπλισμού και κοινές επιχειρησιακές δομές. Η Ευρώπη καλείται να ξεπεράσει εθνικιστικές ατζέντες και να προχωρήσει σε μια πραγματικά συλλογική προσπάθεια.
Η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ, παράλληλα με την πολυετή δέσμευση της Ελλάδας σε υψηλές αμυντικές δαπάνες, δείχνει έναν κοινό δρόμο προς την ενίσχυση της ασφάλειας και τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής κυριαρχίας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο.
