Η ελληνική αεροναυτιλία εισέρχεται σε μια νέα εποχή, καθώς η μετατροπή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) σηματοδοτεί μια ριζική αναμόρφωση του τρόπου λειτουργίας της. Αυτή η εξέλιξη δεν αφορά μόνο τη γραφειοκρατία, αλλά φιλοδοξεί να ενισχύσει την ασφάλεια, την αποτελεσματικότητα και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα του ελληνικού εναέριου χώρου, σε μια περίοδο όπου ο τουρισμός και οι αεροπορικές μεταφορές διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην οικονομία της χώρας.
Η Μεταρρύθμιση της ΥΠΑ: Από Κρατικός Μηχανισμός σε Αυτόνομο Οργανισμό
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προχώρησε νομοθετικά στη μετατροπή της ΥΠΑ σε ΝΠΔΔ, ένα βήμα που κρίνεται απαραίτητο για τον εκσυγχρονισμό της. Η συγκεκριμένη αλλαγή είναι θεμελιώδης, καθώς μεταφέρει την Υπηρεσία από έναν καθαρά κρατικό μηχανισμό σε έναν αυτόνομο οργανισμό με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Αυτή η μετάβαση έχει ως βασικό στόχο την απεμπλοκή από χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι οποίες, σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού κ. Χρίστου Δήμα, έφταναν στο σημείο να απαιτούν υπουργική υπογραφή ακόμη και για απλά λειτουργικά ζητήματα, όπως η καθαριότητα σε τουαλέτες αεροδρομίων ή η συντήρηση πρασίνου.
Βασικά σημεία της μεταρρύθμισης περιλαμβάνουν:
- Η ΥΠΑ θα συνεχίσει να λειτουργεί τόσο ως πάροχος υπηρεσιών διαχείρισης αεροναυτιλίας όσο και ως φορέας διαχείρισης αερολιμένων.
- Μείωση των οργανικών δομών κατά περίπου 35% για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
- Σύσταση 2.407 θέσεων μόνιμων υπαλλήλων και υπαλλήλων ΙΔΑΧ, με τις προσλήψεις να γίνεται μέσω ΑΣΕΠ.
- Οικονομική αυτοτέλεια με αυτοτελή προϋπολογισμό, ισολογισμό και απολογισμό, καθώς και κανονισμό Έργων για την ταχύτερη ολοκλήρωση έργων εκσυγχρονισμού.
- Αξιοποίηση εσόδων EUROCONTROL για επενδύσεις και αναβάθμιση υποδομών.
Εφταπλό Σχέδιο Δράσης: Ο Οδικός Χάρτης του Εκσυγχρονισμού
Η διοικητική μεταρρύθμιση της ΥΠΑ αποτελεί έναν από τους επτά πυλώνες ενός ευρύτερου Σχεδίου Δράσης, το οποίο εκπονείται σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς φορείς όπως οι DG MOVE, EASA και EUROCONTROL. Το σχέδιο αυτό αποσκοπεί στον ολοκληρωμένο εκσυγχρονισμό της ελληνικής αεροναυτιλίας. Οι υπόλοιποι έξι πυλώνες περιλαμβάνουν:
- Παρακολούθηση και Συντονισμός του Σχεδίου Δράσης για την τήρηση του Δικαίου της ΕΕ στον τομέα της Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας (ATM).
- Ανάπτυξη Υπηρεσιών Ζεύξης Δεδομένων (DataLink Services, DLS) για ασφαλή ψηφιακή ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αεροσκαφών και ελεγκτών.
- Αναβάθμιση του κεντρικού Συστήματος Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας (ΑΤΜ)/DPS Upgrade (TopSky ATC One), ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα παγκοσμίως.
- Ολοκληρωμένη εφαρμογή Πλοήγησης Βάσει Απόδοσης (PBN, Performance – Based Navigation) για πιο αποτελεσματικούς και περιβαλλοντικά φιλικούς τρόπους πτήσης.
- Εγκατάσταση νέων ραντάρ με δυνατότητα Mode S και επικαιροποιημένες προδιαγραφές, μέσω του έργου «Pallas T1» και της προμήθειας οκτώ νέων ραντάρ.
- Πλήρης εφαρμογή του Κανονισμού CP1, ο οποίος καλύπτει ενημερώσεις συστημάτων και τεχνικά πλαίσια.
Ενίσχυση Ανθρώπινου Δυναμικού: Προσλήψεις και Εκπαίδευση
Παράλληλα με τις διοικητικές και τεχνολογικές αναβαθμίσεις, το Υπουργείο δίνει έμφαση στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της ΥΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, ανακοινώθηκε η πρόσληψη της πρώτης ομάδας επιτυχόντων Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας από διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Ειδικότερα:
- Έχουν ήδη ορκιστεί 80 νέοι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.
- Προβλέπεται η πρόσληψη επιπλέον 17 ελεγκτών εντός του έτους και 72 ακόμη το 2026.
- Προχωρά η πρόσληψη 43 νέων ηλεκτρονικών ATSEP φέτος και 44 το 2026.
- Για το επόμενο έτος, προγραμματίζονται 28 προσλήψεις υπαλλήλων παροχής πληροφοριών (AFISO).
Αυτές οι προσλήψεις, σε συνδυασμό με την εξειδικευμένη εκπαίδευση των στελεχών, αποσκοπούν στην κάλυψη των κενών που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια και στην ενίσχυση της ικανότητας της Υπηρεσίας να ανταπεξέλθει στον αυξανόμενο όγκο πτητικού έργου.
Analysis: Γιατί η Μεταρρύθμιση της ΥΠΑ είναι Κρίσιμη
Η μετατροπή της ΥΠΑ σε ΝΠΔΔ εντάσσεται σε μια ευρύτερη τάση εκσυγχρονισμού των φορέων αεροναυτιλίας στην Ευρώπη, με στόχο την προσαρμογή στις απαιτήσεις του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (Single European Sky). Η Ελλάδα, ως πύλη εισόδου στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο και με έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τουριστικούς τομείς παγκοσμίως, είναι επιτακτικό να διαθέτει μια αεροναυτιλία που να πληροί τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα. Η αυτοτέλεια της ΥΠΑ αναμένεται να επιταχύνει τις αποφάσεις, να ενισχύσει την ευελιξία και να καταστήσει την υπηρεσία πιο ανταποδοτική στις ανάγκες της αγοράς και των χρηστών του εναέριου χώρου. Επίσης, η ενίσχυση της περιφερειακής αεροπορικής συνδεσιμότητας, μέσω της αξιοποίησης του πλεονάζοντος προσωπικού από τους παραχωρημένους αερολιμένες της Fraport, είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για την τουριστική ανάπτυξη, ιδίως στα νησιά και τις απομακρυσμένες περιοχές.
Προκλήσεις και Προοπτικές
Η μεταρρύθμιση, αν και φιλόδοξη, δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Η αρχική αντίδραση και η πολιτική αντιπαράθεση, όπως αυτή που αναδείχθηκε στη Βουλή σχετικά με την τροπολογία για το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα των αλλαγών. Ωστόσο, η δέσμευση για διοικητική μεταρρύθμιση, τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και ενίσχυση προσωπικού έχει τη δυνατότητα να καλύψει τα κενά που άφησε πίσω της η οικονομική κρίση. Η δημιουργία μιας «σύγχρονης, αυτοδύναμης και οικονομικά βιώσιμης Υπηρεσίας», όπως δήλωσε ο κ. Δήμας, είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη της αναπτυξιακής πορείας της χώρας και τη διασφάλιση της ασφάλειας και ποιότητας των αεροπορικών μεταφορών. Η επιτυχής εφαρμογή αυτού του Σχεδίου Δράσης θα είναι καθοριστική για την εδραίωση της Ελλάδας ως ένα σύγχρονο και ασφαλές κέντρο αεροπορικών μεταφορών στην ευρύτερη περιοχή.
