Μια από τις πιο απαιτητικές συναντήσεις των τελευταίων ετών είναι προ των πυλών στη Νέα Υόρκη, με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να κάθονται στο ίδιο τραπέζι.
Συνάντηση Κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη: Αντιμέτωποι με Εύθραυστες Ισορροπίες
Η επικείμενη συνάντηση ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που οριστικοποιήθηκε την Τρίτη στο περιθώριο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, είναι γεμάτη προκλήσεις. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται ξανά σε ένα εξαιρετικά ευαίσθητο σημείο, δοκιμάζοντας τις αντοχές της διπλωματίας.
Η Διακήρυξη των Αθηνών και οι Απρόβλεπτες Εξελίξεις
Θυμίζουμε ότι τον Δεκέμβριο του 2023, οι δύο ηγέτες είχαν υπογράψει τη Διακήρυξη των Αθηνών, με στόχο τη θεσμική θωράκιση μιας νέας περιόδου «ήρεμων νερών» μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο, η αισιοδοξία εκείνης της περιόδου δεν επιβεβαιώθηκε πλήρως. Παρά τη σχετική ύφεση των εντάσεων στο Αιγαίο, ειδικά το πρώτο διάστημα, η ατμόσφαιρα έχει βαρύνει ξανά, με τα γνωστά ζητήματα να επανέρχονται στο προσκήνιο, συχνά και «επί του πεδίου».
Δύσκολη Συνάντηση, Απαραίτητο Κανάλι Επικοινωνίας
Η συνάντηση κλείστηκε με δυσκολία, λόγω του περιορισμένου χρόνου παραμονής των δύο ηγετών στη Νέα Υόρκη. Ο κ. Ερντογάν θα βρίσκεται εκεί μεταξύ 21 και 24 Σεπτεμβρίου, ενώ ο κ. Μητσοτάκης από 23 έως 26 Σεπτεμβρίου. Το γεγονός ότι, παρά τις αντιξοότητες, επιλέχθηκε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση, φανερώνει πως και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν το κοινό συμφέρον να διατηρήσουν ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας, ακόμα και αν γνωρίζουν ότι οι διαφορές παραμένουν αγεφύρωτες.
Ελληνικές Θέσεις: Διάλογος, Διεθνές Δίκαιο και Αποτροπή
Η Ελλάδα προσέρχεται με τη σταθερή θέση ότι ο διάλογος είναι απαραίτητος, ακόμη και όταν δεν υπάρχει πλήρης συμφωνία. Η Αθήνα επιμένει πως η μόνη διαφορά που μπορεί να συζητηθεί είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, πάντοτε βάσει του Διεθνούς Δικαίου και των Συνθηκών που έχουν υπογραφεί, με πρώτη και κυρίαρχη τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923. Παράλληλα, τονίζει ότι η χώρα δεν πρόκειται να αποδεχθεί αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας ή των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Για τον λόγο αυτό, η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει ένα εκτεταμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα, ενισχύοντας τόσο την αποτρεπτική ισχύ όσο και τη διαπραγματευτική θέση της χώρας.
Η Τουρκική NAVTEX και η Κλιμακούμενη Ένταση
Το ήδη επιβαρυμένο πλαίσιο έρχεται να συμπληρώσει και η NAVTEX που εξέδωσε η Τουρκία για το ερευνητικό σκάφος «Πίρι Ρέις» λίγο πριν τη συνάντηση, αμφισβητώντας ευθέως τις ελληνικές αρμοδιότητες. Μπορεί το σκάφος να παραμένει στο λιμάνι της Σμύρνης, όμως η έκδοση της οδηγίας, που έχει ισχύ μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου, λειτουργεί ως σαφές μήνυμα πρόθεσης κλιμάκωσης.
Το Ζήτημα της Γάζας και οι Διαφορετικές Προσεγγίσεις
Στον διάλογο Μητσοτάκη – Ερντογάν, το ζήτημα της Γάζας αναμένεται να αποτελέσει ένα ακόμη δύσκολο σημείο τριβής. Η χώρα μας επιχειρεί να κρατήσει μια ισορροπημένη στάση, τόσο στη Γενική Συνέλευση όσο και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, επιδιώκοντας να στηρίξει την ειρήνη χωρίς να εμπλακεί σε ακρότητες. Αντίθετα, ο Τούρκος πρόεδρος υιοθετεί σκληρή ρητορική κατά του Ισραήλ, φτάνοντας στο σημείο να κατηγορεί όσους δεν συμμερίζονται τη θέση του ότι «συνενοχούνται σε γενοκτονία», όρο τον οποίο δεν αποδέχεται ο κ. Μητσοτάκης, όπως ανέφερε και στην τελευταία τηλεοπτική του συνέντευξη στον ΑΝΤ1.
Προκλήσεις και οι Προοπτικές Διατήρησης του Διαύλου Επικοινωνίας
Κατά συνέπεια, η συνάντηση στη Νέα Υόρκη δεν αναμένεται να δώσει άμεσες λύσεις στα χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Θα αποτελέσει όμως μια κρίσιμη δοκιμασία για το αν οι δύο ηγέτες είναι σε θέση να διατηρήσουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας, ακόμη και όταν οφείλουν να ειπωθούν αλήθειες που ενοχλούν και να εκφραστούν διαφωνίες.
