Η συζήτηση γύρω από το μεταναστευτικό ζήτημα στην ΕΕ αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη πολυπλοκότητα. Στη διάρκεια πρόσφατης συνεδρίασης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, φάνηκε ξεκάθαρα ότι η Ευρώπη στρέφεται προς μια αυστηρότερη προσέγγιση, αν και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το πώς μπορεί να υλοποιηθεί αυτή η στρατηγική.
Η αναζήτηση συγκεκριμένων λύσεων συνεχίζεται, με προγραμματισμένες συναντήσεις στη Non-Formal Σύνοδο του Νοεμβρίου και στο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Το θέμα των επιστροφών όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για άσυλο έχει καταστεί κεντρικό στην ευρωπαϊκή agenda, και πλέον συζητούνται διάφορα σενάρια.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι «η Ευρώπη αποφάσισε να διασφαλίσει τα συμφέροντα τόσο των κρατών-μελών όσο και των χωρών της, καθώς οι διακινητές δεν μπορούν να καθορίζουν ποιοι θα εισέρχονται στην ΕΕ». Έκανε επίσης γνωστό ότι «το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για τις επιστροφές», σημειώνοντας ότι «δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την ταχεία εκπόνηση ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα ζητήματα επιστροφών, με βάση την οδηγία που έχουμε στείλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η Ευρώπη προχωρά με σταθερά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, κάτι που συμβάλλει και στις ελληνικές θέσεις. Αναφέρεται ότι στην επιστολή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προς τα κράτη-μέλη, υπήρχε η αναφορά ότι «θα εξετάσουμε καινοτόμες λύσεις».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Τύπου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επεσήμανε μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι «μία από τις καινοτόμες λύσεις μπορεί να είναι η δημιουργία κέντρων εκτός της ΕΕ, όπου θα μεταφέρονται οι μετανάστες των οποίων οι αιτήσεις ασύλου απορρίπτονται, εφόσον δεν είναι εφικτή η άμεση επιστροφή τους στις χώρες προέλευσης. Αυτή είναι μια ιδέα που χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία, αλλά την βάζω σε θετική κατεύθυνση. Φυσικά, θα εκφράσουμε τη γνώμη μας μόλις δούμε τις συγκεκριμένες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι η Αθήνα βλέπει θετικά τη βελτίωση της συνεργασίας με την Άγκυρα σε αυτό το θέμα, ιδίως σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που υπάρχει κίνδυνος αύξησης των μεταναστευτικών ροών λόγω των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Η κυβέρνηση σκοπεύει να προχωρήσει στο θέμα των επιστροφών, διατηρώντας το ψηλά στην ατζέντα.