Η συνεργασία μεταξύ κεντρικής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκεται για ακόμα μία φορά στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης, με τον Δήμο Αθηναίων να κατηγορεί ευθέως την υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, για «ανακριβείς δηλώσεις» και «ψέματα» σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος «Κοινωνική Στέγαση και Εργασία» στην πρωτεύουσα.
Η ουσία της διαφωνίας: Δημόσια ή ιδιωτικά ακίνητα;
Το ζήτημα που έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση του Δήμου Αθηναίων επικεντρώνεται στο μοντέλο χρηματοδότησης και αξιοποίησης ακινήτων στο πλαίσιο του προγράμματος. Ενώ η υπουργός φέρεται να υποστήριξε σε πρωινή εκπομπή ότι ο Δήμος Αθηναίων «δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του προγράμματος και έμεινε πίσω σε σχέση με τον Δήμο Θεσσαλονίκης», η δημοτική αρχή αντιτείνει ότι πρόκειται για «σύγκριση μήλων με πορτοκάλια».
Βασικά σημεία της αντίκρουσης του Δήμου Αθηναίων:
- Στη Θεσσαλονίκη, το Υπουργείο χρηματοδοτεί την αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων.
- Στην Αθήνα, η υπουργός επιμένει στη χρηματοδότηση ιδιωτικών ακινήτων.
- Ο Δήμος Αθηναίων έχει υποβάλει επανειλημμένες προτάσεις για τη χρηματοδότηση αξιοποίησης όχι μόνο δημοτικών κτιρίων αλλά και ακινήτων που ανήκουν σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), Ιδρύματα και Οργανισμούς Κοινωφελούς Σκοπού Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, οι οποίες έχουν απορριφθεί συστηματικά.
Προκλήσεις στην προσέλκυση ιδιοκτητών
Η ανακοίνωση του Δήμου Αθηναίων τονίζει πως πραγματοποιήθηκε «εκτεταμένο σχέδιο επικοινωνίας για την προσέλκυση ιδιοκτητών». Παρόλα αυτά, η ανταπόκριση παρέμεινε περιορισμένη.
Ανάλυση: Η χαμηλή συμμετοχή ιδιωτών ιδιοκτητών, στην αξιολόγηση του Δήμου, οφείλεται σε:
- Το Υπουργείο επέμεινε στην κάλυψη μόνο ιδιωτικών ακινήτων.
- Οι οικονομικοί και τεχνικοί όροι που προσφέρονταν χαρακτηρίζονται ως δυσμενείς.
Ο Δήμος υποστηρίζει ότι η «χαμηλή συμμετοχή οφείλεται όχι σε αδράνεια του Δήμου, αλλά σε ένα σχεδιαστικά προβληματικό πλαίσιο που το ίδιο το υπουργείο διαμόρφωσε και αρνήθηκε να τροποποιήσει, παρότι γνώριζε τις δυσκολίες ενεργοποίησης ιδιωτών ιδιοκτητών και τις προτάσεις του δήμου για αξιοποίηση δημοτικών κτιρίων και ΝΠΙΔ».
Ευθύνες και συνεργασία: Ένα ευρύτερο πλαίσιο
Η αντιπαράθεση αυτή αναδεικνύει ένα χρόνιο ζήτημα στον ελληνικό δημόσιο διάλογο: τον καταμερισμό των ευθυνών και την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας μεταξύ κεντρικής και τοπικής διοίκησης σε κοινωνικά προγράμματα. Το πρόγραμμα «Κοινωνική Στέγαση και Εργασία» αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του προβλήματος της στέγης για ευάλωτες ομάδες, ωστόσο η υλοποίησή του φαίνεται να προσκρούει σε θεσμικά εμπόδια και διαφορετικές προσεγγίσεις.
Συμπληρωματικό πλαίσιο:
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η κοινωνική κατοικία (social housing) βασίζεται σε ένα συνδυαστικό μοντέλο που περιλαμβάνει τόσο εκμετάλλευση δημόσιων ακινήτων όσο και κίνητρα για ιδιώτες, με ευνοϊκούς όρους και ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο. Η επιμονή σε ένα μόνο μοντέλο, ειδικά σε μια αγορά όπως αυτή της Αθήνας με υψηλά ενοίκια και περιορισμένα διαθέσιμα ακίνητα σε πρώτη ζήτηση, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές δυσχέρειες στην κινητοποίηση των αναγκαίων πόρων. Η έλλειψη ευελιξίας στην αξιοποίηση διαφορετικών τύπων ιδιοκτησίας (δημόσιων, δημοτικών, NΠΙΔ) μπορεί να αποτελέσει σοβαρό τροχοπέδη στην αποτελεσματική υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων.
Ο Δήμος Αθηναίων καταλήγοντας απαιτεί από την υπουργό «αντί να μεταθέτει ευθύνες, να απαντήσει γιατί αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει δημοτικά ακίνητα και γιατί επιλέγει να αποκρύπτει την αλήθεια». Παράλληλα, εκφράζει την ανησυχία του για το πώς αυτή η «συνεργασία» επηρεάζει τις διεκδικήσεις του Δήμου για χρηματοδοτήσεις σε κρίσιμες κοινωνικές υποδομές.
