Το ΠΑΣΟΚ, κοιτώντας προς την Κουμουνδούρου, έχει κάθε λόγο να νιώθει αισιόδοξο καθώς παρακολουθεί την κρίση που μαστίζει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ο ΣΥΡΙΖΑ βιώνει μία από τις πιο δύσκολες φάσεις στην ιστορία του και φαίνεται σχεδόν διαλυμένος – ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι για την πορεία του δεν διακρίνουν κάποιο φως στην άκρη του τούνελ.
Η κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, ενδέχεται να μετατραπεί σε ένα μικρό κόμμα με περιορισμένη επιρροή, αφήνοντας ένα σχεδόν κενό πολιτικό τοπίο. Το ΠΑΣΟΚ έχει μπροστά του μια μοναδική ευκαιρία να επανακάμψει και να ανακτήσει τον κεντρικό ρόλο στην κεντροαριστερά, επιστρέφοντας πιθανώς στην εξουσία έπειτα από αρκετά χρόνια.
Για να γίνει αυτό, ωστόσο, απαιτείται κάτι περισσότερο από την απλή εκλογή ενός ηγέτη που θα συνεχίσει την πολιτική μιζέρια του παρελθόντος. Χρειάζεται να προσφέρει νέες πολιτικές προτάσεις, να εμπνεύσει και να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε οι απογοητευμένοι πολίτες που απομακρύνθηκαν το τελευταίο διάστημα από το κόμμα να βρουν λόγους για να επιστρέψουν. Κυρίως, οφείλει να διαφοροποιηθεί από τον συντηρητικό λόγο και να επικεντρωθεί σε σύγχρονες προσεγγίσεις για τη δική του εναλλακτική πρόταση εξουσίας, εστιάζοντας στις αριστερές αξίες.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η σοσιαλδημοκρατία αντιμετωπίζει μια σοβαρή κρίση. Ιστορικά κόμματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν την επιρροή τους να συρρικνώνεται, με αρκετά από αυτά να εξαφανίζονται από το πολιτικό προσκήνιο. Η παρακμή τους συνοδεύεται σε πολλές περιπτώσεις από την άνθηση λαϊκιστικών κινημάτων.
Οι αιτίες αυτού του φαινομένου είναι πολλές και συχνά αντικρουόμενες. Μια από τις πιο ισχυρές εξηγήσεις είναι η έννοια της «νεοφιλελεύθερηςμόλυνσης», που απομάκρυνε σημαντικές κοινωνικές ομάδες, όπως η εργατική τάξη. Στις προηγούμενες δεκαετίες, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ειδικά όταν ανέλαβαν την εξουσία, ακολούθησαν πολιτικές που θύμιζαν εκείνες των συντηρητικών κυβερνήσεων, προτάσσοντας καθαρά οικονομικές επιλογές.
Πολλοί ηγέτες του χώρου, προσπαθώντας να δικαιολογήσουν τη στροφή προς τα δεξιά, αναφέρθηκαν σε «ανανεώσεις της σοσιαλδημοκρατίας». Ωστόσο, τα αποτελέσματα είχαν ως αποτέλεσμα πολλές κοινωνικές ομάδες να νιώσουν προδομένες. Το κοινωνικό κράτος περιορίστηκε και οι κατακτήσεις υποχώρησαν σημαντικά.
Το ΠΑΣΟΚ δεν αποτέλεσε εξαίρεση στη γενική αυτή παρακμή. Στα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, το κόμμα υπέστη σοβαρές απώλειες δημοφιλίας, βλέποντας πολλές από τις μάζες του να καταφεύγουν στον ΣΥΡΙΖΑ που υποσχόταν καλύτερες προοπτικές ή σε λαϊκιστικά κόμματα. Σήμερα, η απειλή του ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδυναμωθεί, όπως και το πλαίσιο που θα μπορούσε να υποδεχθεί τους απογοητευμένους πολίτες.
Το βέβαιο είναι ότι μια μεγάλη κομματική ομάδα που δεν έχει εκπροσώπηση επιλέγει την αποχή, καθώς δεν εντοπίζει μια ελκυστική πολιτική εναλλακτική και στρέφεται στην επιλογή που φαίνεται λιγότερο επιβλαβής σε σχέση με την τρέχουσα κυβερνητική πρόταση. Εδώ υπάρχει κοινό που είναι έτοιμο να ακούσει το ΠΑΣΟΚ, ενώ το ερώτημα έγκειται αν το ίδιο έχει να προσφέρει κάτι ουσιαστικό για να κερδίσει τη στήριξη αυτού του κόσμου. Διαθέτει τις ικανότητες να το κάνει;
