Η συζήτηση γύρω από την τροποποίηση του εκλογικού νόμου συνεχίζει να είναι σε πρώτο πλάνο στις κομματικές συζητήσεις και στα πηγαδάκια της Βουλής. Αναρωτιούνται αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα προχωρήσει σε αυτές τις αλλαγές, με πολλούς βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας να είναι περίεργοι για τις προθέσεις του πρωθυπουργού, ο οποίος έχει διατηρήσει μια σταθερή στάση. Θυμίζω ότι είχε δηλώσει ότι “σε τρία χρόνια, το πολιτικό τοπίο θα έχει μεταβληθεί” και ότι η κυβέρνηση θα έχει ενοποιήσει τις δυνάμεις της. Στελέχη της κυβέρνησης υπογραμμίζουν την επιτυχία των εκλογών του 2023, όπου η Νέα Δημοκρατία συγκέντρωσε το 40,5% μετά από τέσσερα χρόνια στη διακυβέρνηση. Ο Παύλος Μαρινάκης στην ενημέρωση, επαναλαμβάνει την ατάκα του πρωθυπουργού ότι δεν υπάρχει σχέδιο αλλαγής του συστήματος προς ένα πιο πλειοψηφικό μοντέλο.
Αν εξετάσουμε το ισχύον εκλογικό σύστημα, διαπιστώνουμε ότι το πρώτο κόμμα κερδίζει αυτόματες 20 έδρες μόλις φτάσει το 25% των ψήφων. Για κάθε επιπλέον 0,5% που συγκεντρώνει, αποκτά και μία επιπλέον έδρα, μέχρι το ανώτατο όριο των 50 εδρών, το οποίο απαιτεί ποσοστό 40%. Ασφαλώς, η αυτοδυναμία εξαρτάται άμεσα από τις επιδόσεις μικρότερων κομμάτων, τα οποία δεν καταφέρνουν να προσπεράσουν το 3% και να μπλέξουν στους κόλπους της Βουλής.
Το πιο συζητημένο σενάριο για πιθανές αλλαγές στο εκλογικό σύστημα αφορά την αύξηση του απαιτούμενου ποσοστού για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή. Αυτή η αύξηση υπολογίζεται σε μία ή δύο εκατοστιαίες μονάδες. Αν τα μικρότερα κόμματα δεν τα καταφέρουν να εισέλθουν στη Βουλή, θα διευκολυνθεί η όποια πιθανότητα για αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος. Επιπλέον, θα περιοριστεί η επιρροή δραστικών πολιτικών δυνάμεων, που εκμεταλλεύονται τη δημόσια δυσαρέσκεια.
Μια εναλλακτική προσέγγιση θα μπορούσε να είναι η αύξηση του εκλογικού ορίου στο 4% ή 5%, γεγονός που θα μπορούσε να ενδυναμώσει τη συνοχή των μικρότερων κομμάτων. Με την προσαρμογή αυτή, οι ψηφοφόροι είναι πιθανό να αντιδράσουν πολιτικά ενάντια στην κυβέρνηση, δημιουργώντας κλίμα πόλωσης. Το “αφήγημα” ότι πλειοψηφία προσπαθεί να περιορίσει την πλουραλιστική φωνή στη Βουλή θα γίνει αντιληπτό από διάφορες κοινωνικές ομάδες. Αν το εκλογικό κατώφλι ήταν στο 4% στις τελευταίες εκλογές, τα κόμματα Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας θα ήταν εκτός Βουλής, περιορίζοντας ουσιαστικά την Ολομέλεια σε έξι κόμματα. Αυτό θα έδινε μεγαλύτερη πλειοψηφία στη Νέα Δημοκρατία σε σχέση με τις 158 έδρες που είχε προηγουμένως. Υπάρχουν διάφορες προτάσεις για να ενισχυθεί η πλειοψηφία στο εκλογικό σύστημα, αλλά όλες μείνουν προς το παρόν θεωρητικές. Πολλοί θεωρούν ότι το πιο δίκαιο μέτρο θα ήταν το μπόνους που θα δίνεται στο πρώτο κόμμα να εξαρτάται από τη διαφορά ψήφων με το δεύτερο κόμμα.
