Η κλιματική αλλαγή απειλεί την εκπαίδευση εκατομμυρίων παιδιών. Ας δούμε πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα διαταράσσουν την σχολική ζωή παγκοσμίως και τι μπορούμε να κάνουμε.
Ο αντίκτυπος των ακραίων καιρικών φαινομένων στην εκπαίδευση
Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε μια ανησυχητική αύξηση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως είναι οι καύσωνες, οι πλημμύρες και οι τυφώνες. Αυτά έχουν άμεσο αντίκτυπο στην σχολική εκπαίδευση, επηρεάζοντας τη ζωή περίπου 250 εκατομμυρίων παιδιών παγκοσμίως, σύμφωνα με την έκθεση της UNICEF για το 2024. Αυτό σημαίνει ότι ένα στα επτά παιδιά βιώνει διακοπές στην εκπαίδευσή του λόγω των καιρικών συνθηκών.
Η Κάθριν Ράσελ, επικεφαλής της UNICEF, υπογραμμίζει ότι ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην παιδεία συχνά παραβλέπεται. Τονίζει ότι τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και ότι η προστασία τους πρέπει να είναι προτεραιότητα.
«Οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, όπως οι εντονότεροι καύσωνες, οι σφοδρές καταιγίδες και οι καταστροφικές πλημμύρες, πλήττουν περισσότερο τα παιδιά», επισημαίνει η κα. Ράσελ. Η υπερβολική ζέστη μπορεί να δυσκολέψει τη συγκέντρωση των μαθητών στα σχολεία, ενώ οι φυσικές καταστροφές μπορούν να καταστρέψουν σχολικές υποδομές ή να πλημμυρίσουν δρόμους, κάνοντας την πρόσβαση στα σχολεία αδύνατη.
Συγκεκριμένα, το 2024, τουλάχιστον 242 εκατομμύρια παιδιά από το νηπιαγωγείο έως το λύκειο είδαν τη σχολική τους χρονιά να διακόπτεται λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων. Ο κυριότερος παράγοντας ήταν η ακραία ζέστη, που επηρέασε 171 εκατομμύρια μαθητές, με 118 εκατομμύρια από αυτούς να πλήττονται μόνο τον Απρίλιο. Χώρες όπως το Μπανγκλαντές, η Καμπότζη, η Ινδία, η Ταϊλάνδη και οι Φιλιππίνες αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες.
Η Νότια Ασία είναι η περιοχή που πλήττεται περισσότερο, με 128 εκατομμύρια παιδιά να βιώνουν τις συνέπειες. Στην Ινδία, οι καύσωνες έχουν αντίκτυπο σε 54 εκατομμύρια παιδιά, ενώ στο Μπανγκλαντές σε 35 εκατομμύρια.
Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται μόνο στη ζέστη. Τον Σεπτέμβριο, ο τυφώνας Γιάγκι προκάλεσε διακοπές στην εκπαίδευση σε 18 χώρες της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού. Παράλληλα, ο κυκλώνας Σίντο στη Μοζαμβίκη κατέστρεψε 1.126 σχολικές αίθουσες σε 250 σχολεία, αφήνοντας χιλιάδες παιδιά χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Μακροχρόνιες επιπτώσεις στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη παιδιών
Η UNICEF προειδοποιεί ότι αν οι διακοπές στη λειτουργία των σχολείων συνεχιστούν, πολλά παιδιά, ιδίως τα κορίτσια, ενδέχεται να εγκαταλείψουν την εκπαίδευση οριστικά. Η έκθεση επισημαίνει ότι «η κλιματική κρίση επιδεινώνει την παγκόσμια εκπαιδευτική κρίση, καθώς δύο στα τρία παιδιά ηλικίας 10 ετών δεν μπορούν να διαβάσουν και να κατανοήσουν ένα απλό κείμενο». Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ανάπτυξη παιδιών και εφήβων είναι ανησυχητικές.
Η οργάνωση εκφράζει τις ανησυχίες της, δεδομένου ότι περίπου 1 δισεκατομμύριο παιδιά ζουν σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο κλιματικών φαινομένων. Εάν δεν ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία παιδιών από την κλιματική αλλαγή, εκτιμάται ότι μέχρι το 2050, ο αριθμός των παιδιών που εκτίθενται σε καύσωνες θα αυξηθεί οκτώ φορές, ενώ οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές θα επηρεάζουν πολλαπλάσια άτομα σε σχέση με το 2000. Η κλιματική κρίση και ευάλωτες ομάδες είναι ένας συνδυασμός που απαιτεί άμεση δράση.
Επενδύσεις για ανθεκτικότητα των σχολείων και μέτρα προστασίας
Η UNICEF ζητά επενδύσεις που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των σχολείων απέναντι στις κλιματικές καταστροφές. Η ανακαίνιση και η κατασκευή κτιρίων που αντέχουν σε φυσικές καταστροφές κρίνεται απαραίτητη. Τα μέτρα προστασίας από ακραία καιρικά φαινόμενα πρέπει να ενσωματωθούν στον σχεδιασμό.
«Η εκπαίδευση παραβλέπεται συχνά στις συζητήσεις για το κλίμα, παρόλο που παίζει κρίσιμο ρόλο στην προετοιμασία των παιδιών για την αντιμετώπιση των αλλαγών», τονίζει η κα. Ράσελ. «Η επένδυση στο μέλλον των παιδιών πρέπει να είναι προτεραιότητα σε όλα τα σχέδια κλιματικής δράσης». Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι απαραίτητη για την προστασία της νέας γενιάς.
