Μια πρώτη γεύση από το τι έρχεται: η ΕΕ ετοιμάζεται να απαγορεύσει τις ουσίες PFAS!
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας σημαντικής αλλαγής, καθώς σχεδιάζει μια ευρεία απαγόρευση των PFAS (υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλικές ουσίες) σε καταναλωτικά προϊόντα. Στόχος είναι η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, με εξαίρεση ορισμένες κρίσιμες βιομηχανικές εφαρμογές.
Τι είναι οι PFAS και γιατί είναι επικίνδυνες;
Οι υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλικές ουσίες (PFAS) είναι μια μεγάλη ομάδα χημικών ενώσεων που χαρακτηρίζονται από την εξαιρετική τους ανθεκτικότητα και την ικανότητά τους να παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό τους έχει δώσει το παρατσούκλι “forever chemicals” (παντοτινά χημικά). Η μη βιοδιασπασιμότητά τους προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για την πιθανή μόλυνση των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων και την έκθεση του ανθρώπου.
Πού βρίσκουμε τις PFAS;
Οι PFAS χρησιμοποιούνται σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων λόγω των μοναδικών ιδιοτήτων τους, όπως η αντοχή στη θερμότητα, τα λίπη και το νερό. Παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Καλλυντικά
- Αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη
- Υφάσματα
- Αεροσκάφη
- Ανεμογεννήτριες
Η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαία Επίτροπος Περιβάλλοντος, Jessika Roswall, δήλωσε ότι στόχος είναι η απαγόρευση των PFAS στα καταναλωτικά αγαθά. Αυτό θεωρείται σημαντικό για την ανθρώπινη υγεία, την προστασία του περιβάλλοντος και την υποστήριξη της βιομηχανίας, η οποία θα πρέπει να προσαρμοστεί και να εξαλείψει σταδιακά αυτές τις ουσίες. Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί το νωρίτερο το 2026.
Πρωτοβουλίες και Εξαιρέσεις
Ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία, έχουν ήδη πιέσει για μια γενική απαγόρευση των PFAS. Ωστόσο, θα υπάρξουν εξαιρέσεις για ορισμένες βιομηχανικές χρήσεις που θεωρούνται “βασικές”, όπως η παραγωγή ημιαγωγών για πράσινες τεχνολογίες, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ακόμη και αυτές οι εξαιρέσεις θα υπόκεινται σε αυστηρούς περιορισμούς.
Επιπτώσεις στην Υγεία
Μελέτες έχουν συνδέσει την έκθεση σε PFAS με διάφορα προβλήματα υγείας:
- Ηπατικές βλάβες
- Μειωμένο βάρος γέννησης
- Καρκίνος των όρχεων
Αυτά τα ευρήματα έχουν οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο νομικών διεκδικήσεων εναντίον εταιρειών που χρησιμοποιούν PFAS.
Νομικές Συνέπειες
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι αγωγές για PFAS έχουν οδηγήσει σε διακανονισμούς δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στην Ευρώπη, αναμένεται ένα παρόμοιο “κύμα” νομικών ενεργειών, σύμφωνα με δικηγόρους από την ClientEarth. Oι εταιρείες καλούνται να παρακολουθούν στενά τις ενέργειές τους σχετικά με τις PFAS και να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν πιθανές νομικές συνέπειες. Η ClientEarth παρακολουθεί στενά τις εταιρείες και θα αναλάβει δράση αν χρειαστεί.
