Η τουρκική οικονομία βρίσκεται για άλλη μια φορά στο επίκεντρο, καθώς η τουρκική λίρα σημείωσε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Η συνεχιζόμενη αποδυνάμωση του εθνικού νομίσματος εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη σταθερότητα και την αποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής της Άγκυρας, με άμεσες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των Τούρκων πολιτών και στην περιφερειακή οικονομία.
Η Στροφή της Οικονομικής Πολιτικής: «Πραγματική Ανατίμηση» εν μέσω Πληθωρισμού
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας ακολουθεί μια πολιτική που έχει ονομαστεί «πραγματική ανατίμηση». Στόχος αυτής της στρατηγικής φέρεται να είναι η διατήρηση των απωλειών της λίρας σε επίπεδα χαμηλότερα από τον ρυθμό του πληθωρισμού. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης τίθεται υπό αμφισβήτηση, καθώς η λίρα συνεχίζει να υποχωρεί σταθερά.
- Το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε έως και 0,2% φτάνοντας τις 41,9500 λίρες ανά δολάριο τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, πριν σταθεροποιηθεί στα 41,9477.
- Από τις αρχές του έτους, η λίρα έχει χάσει 16% της αξίας της και οδεύει προς τη 15η διαδοχική εβδομάδα απωλειών.
- Αυτή η τάση παρατείνει το μοτίβο στο οποίο το νόμισμα φτάνει σε νέα ιστορικά χαμηλά «σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα κατά μέσο όρο από το 2023», όπως παρατηρεί ο Emre Akcakmak, ανώτερος σύμβουλος χαρτοφυλακίου στην East Capital Group.
Ανησυχίες και Προκλήσεις για την Κεντρική Τράπεζα
Οι επενδυτές παρακολουθούν στενά δύο βασικούς παράγοντες, σύμφωνα με τον Akcakmak:
- Την επάρκεια των αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας για τη διαχείριση μιας ομαλής υποτίμησης.
- Τον ρυθμό της υποτίμησης.
Ανάλυση: Η διαφάνεια και η επικοινωνία σχετικά με τα διαθέσιμα συναλλαγματικά αποθέματα είναι κρίσιμης σημασίας για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών. Ιστορικά, οι προσπάθειες στήριξης της λίρας μέσω άμεσων παρεμβάσεων στην αγορά έχουν οδηγήσει σε εξάντληση των αποθεματικών, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να στραφεί σε πιο ορθόδοξες πολιτικές, όπως η αύξηση των επιτοκίων. Η παρούσα συγκυρία υποδηλώνει μια προσπάθεια για πιο ελεγχόμενη υποτίμηση.
Οι εκτιμήσεις υποδεικνύουν ότι η κεντρική τράπεζα θα επιδιώξει να διατηρήσει μια συσχέτιση μεταξύ πληθωρισμού και υποτίμησης, με στόχο μια «σχετικά προβλέψιμη και συνεπή πορεία υποτίμησης». Αυτό, μολονότι συνεπάγεται υψηλές πραγματικές αποδόσεις, ενδέχεται να είναι σταδιακά μειούμενες.
Ο Ρόλος του Πληθωρισμού και τα Πραγματικά Επιτόκια
Ο ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία επιταχύνθηκε τον Σεπτέμβριο, για πρώτη φορά μετά από διάστημα άνω του ενός έτους, παρά τις μακροχρόνιες προσπάθειες για την καταπολέμησή του. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, παρά την ταχύτερη από το αναμενόμενο άνοδο, το νόμισμα συνέχισε να υποχωρεί με αργό ρυθμό.
Ανάλυση: Η διατήρηση υψηλότερων πραγματικών επιτοκίων είναι ένα κλασικό εργαλείο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Ωστόσο, η πολιτική στάση της τουρκικής κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια, με την επιμονή σε χαμηλά επιτόκια παρά τον υψηλό πληθωρισμό, έχει δημιουργήσει ένα κλίμα αβεβαιότητας. Η τρέχουσα προσέγγιση δείχνει μια μεταστροφή προς πιο συμβατικά οικονομικά μοντέλα, αν και με αργούς ρυθμούς.
Οι οικονομολόγοι της Morgan Stanley, μεταξύ των οποίων και ο Georgi Deyanov, εκτιμούν ότι η κεντρική τράπεζα ενδέχεται να επιβραδύνει τον ρυθμό υποτίμησης της λίρας. Αυτή η κίνηση θα μπορούσε να συμβάλει στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, παράλληλα με τη διατήρηση υψηλότερων πραγματικών επιτοκίων.
Αναμενόμενες Επιπτώσεις στην Εγχώρια Οικονομία
Η συνεχής απομείωση της αξίας της λίρας έχει άμεσες επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των Τούρκων πολιτών, αυξάνοντας το κόστος των εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών. Αυτό, σε συνδυασμό με τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, διαβρώνει το βιοτικό επίπεδο, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη την καθημερινότητα.
Επιπλέον, η αβεβαιότητα γύρω από την πορεία της λίρας επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις τόσο των εγχώριων όσο και των ξένων επενδυτών. Η προβλεψιμότητα είναι κρίσιμη για την προσέλκυση κεφαλαίων, και η αστάθεια του νομίσματος λειτουργεί αποτρεπτικά.
Συμπέρασμα: Προς μια Νέα Οικονομική Κανονικότητα;
Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Η προσπάθεια της κεντρικής τράπεζας να διαχειριστεί μια «ομαλή υποτίμηση» και να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ πληθωρισμού και συναλλαγματικής ισοτιμίας, δείχνει μια αναγνώριση των προκλήσεων. Το αν αυτή η προσέγγιση θα αποδώσει καρπούς και θα οδηγήσει σε σταθεροποίηση του νομίσματος και αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, μένει να φανεί. Η διεθνής κοινότητα, και ειδικότερα οι επενδυτές, παραμένουν σε αναμονή για πιο σαφείς ενδείξεις μακροπρόθεσμης σταθερότητας.
