Η αντίστροφη μέτρηση για το Ταμείο Ανάκαμψης έχει ξεκινήσει στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας έναν πραγματικό μαραθώνιο για την ελληνική κυβέρνηση και τους εμπλεκόμενους φορείς.
Ορόσημα και Προκλήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης
Σε ένα διάστημα σχεδόν 12 μηνών, η χώρα καλείται να ολοκληρώσει 194 ορόσημα, μια τιτάνια προσπάθεια που θα «κλειδώσει» την εκταμίευση και του τελευταίου ευρώ από τις διαθέσιμες δόσεις του προγράμματος. Η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια επιτάχυνσης των διαδικασιών, παρακινεί τα υπουργεία να εντείνουν τους ρυθμούς τους, ποντάροντας στο κίνητρο των 10 εκατ. ευρώ που θα διανεμηθούν σε δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά στο «Ελλάδα 2.0».
Ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» παραμένει το δανειακό σκέλος του Ταμείου. Οι υπογραφές νέων συμβάσεων παρουσιάζουν καθυστερήσεις, είτε λόγω γραφειοκρατικών κωλυμάτων είτε λόγω περιορισμένου ενδιαφέροντος από τους ιδιώτες επενδυτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 6ο αίτημα εκταμίευσης, το οποίο κατατέθηκε τον Ιούλιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφορούσε αποκλειστικά επιχορηγήσεις ύψους 2,1 δισ. ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνει το δανειακό σκέλος. Αυτό συνέβη διότι δεν είχε επιτευχθεί ο αρχικός στόχος των 9 δισ. ευρώ σε συμβασιοποιημένα δάνεια, με το ποσό να παραμένει μεταξύ 7,5 και 8 δισ. ευρώ. Η εκκρεμότητα αυτή μεταφέρθηκε στο επόμενο αίτημα, το οποίο προβλέπεται να φτάσει τα 1,8 δισ. ευρώ και αναμένεται να κατατεθεί έως τον Οκτώβριο.
Νέα Αναθεώρηση και Οικονομική Προοπτική
Μέχρι το τέλος του έτους, αναμένεται το 7ο αίτημα εκταμίευσης, το οποίο θα είναι διπλό αυτή τη φορά, με συνολική αξία 3,5 δισ. ευρώ (1,7 δισ. σε επιχορηγήσεις και 1,8 δισ. σε δάνεια). Η εκταμίευση αυτή θα εξαρτηθεί από την επίτευξη 23 οροσήμων για τις επιχορηγήσεις και 5 για τα δάνεια. Παράλληλα, τον Οκτώβριο δρομολογείται μια νέα αναθεώρηση του ελληνικού σχεδίου, η οποία θα περιλαμβάνει αλλαγές στις διατυπώσεις των οροσήμων, απεντάξεις έργων και ανακατανομές στόχων, με απώτερο σκοπό την πλήρη αξιοποίηση του προγράμματος χωρίς απώλειες.
Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα έχει αντλήσει 21,3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 59% των συνολικών πόρων (9,94 δισ. σε επιχορηγήσεις και 11,4 δισ. σε δάνεια). Με την υποβολή του 6ου αιτήματος, το ποσοστό αυτό αναμένεται να φτάσει το 65% και τα 23,4 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στα υπουργεία Περιβάλλοντος (με 33 ορόσημα), Ψηφιακής Διακυβέρνησης (με 24), καθώς και στα υπουργεία Οικονομικών, Υγείας, Υποδομών, Ανάπτυξης και Κοινωνικής Συνοχής. Μεταξύ των μεγάλων εκκρεμοτήτων συγκαταλέγονται:
- Τα ειδικά χωροταξικά σχέδια για τον τουρισμό, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και τη βιομηχανία.
- Ο νέος δικαστικός χάρτης.
- Η αναδιοργάνωση των σιδηροδρόμων.
- Η ολοκλήρωση της Κτηματογράφησης.
Το Μεγάλο Στοίχημα: Μετατροπή Επιχορηγήσεων σε Έργα
Η πρόκληση πλέον δεν περιορίζεται μόνο στην επίτευξη των οροσήμων, αλλά επεκτείνεται στην αποτελεσματική μετατροπή των επιχορηγήσεων σε πραγματικές δαπάνες έργων. Μέχρι στιγμής, έχουν πληρωθεί 10,18 δισ. ευρώ (το 41% του συνολικού προϋπολογισμού), έναντι 25 δισ. ευρώ σε συνολικά ενταγμένα έργα. Απομένουν να απορροφηθούν 8 δισ. ευρώ έως τον Αύγουστο του 2026. Ο πήχης ανεβαίνει και στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο αναμένεται να εκτοξευθεί στα 16,7 δισ. ευρώ, επίπεδο ρεκόρ της τελευταίας 16ετίας. Από αυτό το ποσό, τα 7,2 δισ. ευρώ αφορούν αποκλειστικά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, υπογραμμίζοντας τον κεντρικό ρόλο του στη δημοσιονομική πολιτική και την ανάπτυξη της χώρας.
