Η ανισότητα πλούτου στην Ευρώπη του 21ου αιώνα επιστρέφει ως μία νέα μορφή κληρονομικού καπιταλισμού που απειλεί να διαιωνίσει τις κοινωνικές ανισότητες.
Ο σύγχρονος καπιταλισμός και η κληρονομημένη περιουσία
Η ερευνήτρια Mélanie Plouviez, με αφορμή τα έργα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ, αναδεικνύει πόσο η κληρονομημένη περιουσία στη Γαλλία του 2025 αναζωπυρώνει το χάσμα μεταξύ κοινωνικών τάξεων. Όπως σημειώνει, είναι πλέον σχεδόν αδύνατο να αποκτηθεί ακίνητο στο Παρίσι μόνο με εισόδημα από μισθό, χωρίς οικονομική στήριξη οικογένειας. Αυτή η πραγματικότητα θυμίζει έντονα την κοινωνική δυναμική του 19ου αιώνα, όπου ο πλούτος καθόριζε τη θέση και τις επιλογές των ανθρώπων.
Ευρωπαϊκή διάσταση της οικονομικής ανισότητας
Το ζήτημα δεν περιορίζεται μόνο στη Γαλλία. Όπως επισημαίνει το Guardian, φαινόμενα παρόμοια παρατηρούνται και στη Βρετανία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Ο οικονομολόγος Thomas Piketty αποδεικνύει ότι η εκτίναξη των τιμών στα ακίνητα και οι χρηματιστηριακές αγορές δημιουργούν προνόμια στους ήδη πλούσιους, τη στιγμή που οι εργαζόμενοι με βασικούς μισθούς μένουν πίσω.
Κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις
Το έργο της Plouviez φωτίζει γιατί οι εκκλήσεις για σκληρή εργασία και αλληλεγγύη ακούγονται κούφιες για μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Η κοινωνική δυσαρέσκεια τροφοδοτεί λαϊκιστικά κινήματα, ενώ κυβερνήσεις υιοθετούν αυστηρή ρητορική απέναντι στη μετανάστευση, επιδεινώνοντας το κοινωνικό κλίμα. Παράλληλα, το ζήτημα του ρευστού χάσματος πλούτου που υπονομεύει την κοινωνική συνοχή και την πολιτική σταθερότητα παραμένει ταμπού.
Η ιστορική προειδοποίηση του 19ου αιώνα
Στον 19ο αιώνα, ο Μπαλζάκ στην «Ανθρώπινη Κωμωδία» και ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι με το μυθιστόρημα Sybil περιέγραψαν τη βαθιά ταξική ανισότητα της εποχής τους. Τώρα, δύο αιώνες μετά, τα λόγια τους αποτελούν μια κρίσιμη υπενθύμιση στους σημερινούς ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν μέτρα κατά της αναπαραγωγής κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, πριν να είναι αργά.
