Ο Ντόναλντ Τραμπ αιφνιδίασε με την ανακοίνωση περί επιβολής 100% δασμού σε «ταινίες που παράγονται σε ξένες χώρες», προκαλώντας αναταραχή στο Χόλιγουντ και διεθνώς.
Απροσδόκητη Ανακοίνωση για Δασμούς σε Ξένες Ταινίες
Με μια ανακοίνωση που έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την πρόθεσή του να επιβάλει δασμό 100% σε «ταινίες που έρχονται στη χώρα μας και παράγονται σε ξένες χώρες». Αυτή η κίνηση έχει προκαλέσει τεράστια αναστάτωση τόσο στο Χόλιγουντ όσο και στις διεθνείς κινηματογραφικές βιομηχανίες, με ιδιαίτερη στόχευση σε παραδοσιακούς εταίρους όπως ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, αλλά και σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ουγγαρία και η Ιταλία, δημοφιλείς προορισμοί για αμερικανικές παραγωγές.
Παρά τον κάπως αόριστο και με έντονο εθνικιστικό τόνο χαρακτήρα της δήλωσης, η οποία κατέληξε με το σύνθημα «ΘΕΛΟΥΜΕ ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΝΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΞΑΝΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ!», η προηγούμενη πρακτική του Τραμπ στην επιβολή δασμών, ακόμη και με ασταθή τρόπο, έχει πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις και ανησυχία στον κλάδο για τον πιθανό τρόπο εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου.
Πρακτικές Δυσκολίες Εφαρμογής και Στόχευση
Όπως επισημαίνεται στον Guardian, οι λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο επιβολής δασμών σε μια ταινία παραμένουν εξαιρετικά ασαφείς. Εικάζεται ότι ο Τραμπ έχει εν μέρει επηρεαστεί από την πολιτική της Κίνας να περιορίζει τις εισαγωγές ταινιών του Χόλιγουντ, στο πλαίσιο ενός εμπορικού πολέμου. Ωστόσο, ένα σύστημα ποσοστώσεων εισαγωγής στη Βόρεια Αμερική φαντάζει ανέφικτο. Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, οι ταινίες δεν είναι φυσικά αντικείμενα που περνούν από τελωνεία, και ο προσδιορισμός της «εθνικότητας» μιας παραγωγής είναι εξαιρετικά περίπλοκος. Η παραγωγή κινηματογραφικών και τηλεοπτικών έργων αποτελεί ένα πολύπλοκο πλέγμα εταιρικών επενδύσεων, διεθνών συνεργασιών και εσόδων από διάφορες χώρες. Κάποια έργα είναι μικρές παραγωγές, ενώ άλλα τεράστιες επιχειρήσεις με κέρδη που ξεπερνούν το ΑΕΠ μικρών κρατών. Η ψηφιακή επανάσταση έχει καταστήσει τη βιομηχανία πλήρως παγκοσμιοποιημένη και ταχύτατη, καθιστώντας ιδιαίτερα δυσχερή την επιβολή σταθερών οικονομικών επιβαρύνσεων.
Φορολογικά Κίνητρα και Αντίκτυπος στην Παραγωγή
Πιο ρεαλιστική φαίνεται η εκτίμηση ότι ο Τραμπ στοχεύει στα φορολογικά κίνητρα που λαμβάνουν οι παραγωγοί όταν επιλέγουν να γυρίσουν ταινίες σε συγκεκριμένες χώρες. Πρόσφατα, αποκαλύφθηκε ότι τα Universal Studios έλαβαν 89 εκατομμύρια λίρες από Βρετανούς φορολογούμενους για τα γυρίσματα του Jurassic World: Rebirth στο Elstree. Αυτό εξηγεί εν μέρει την πτώση 40% της κινηματογραφικής παραγωγής στο Λος Άντζελες την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με στοιχεία της FilmLA. Ωστόσο, η Καλιφόρνια αντιμετωπίζει ανταγωνισμό και από άλλες πολιτείες των ΗΠΑ, όπως η Νέα Υόρκη και η Τζόρτζια, οι οποίες προσφέρουν αντίστοιχα φορολογικά κίνητρα. Ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, συχνός επικριτής του Τραμπ, ανακοίνωσε πρόσφατα ένα πρόγραμμα 750 εκατομμυρίων δολαρίων για την ανάκαμψη της βιομηχανίας. Η ανακοίνωση του Τραμπ θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως «προειδοποιητική βολή», ιδίως μετά την αγωγή που κατέθεσε ο Νιούσομ τον Απρίλιο κατά της χρήσης του νόμου IEEPA του 1977 από τον Τραμπ για την επιβολή δασμών σε άλλους τομείς.
Πιθανές Συνέπειες και Αβεβαιότητα
Η επικρατούσα εκτίμηση είναι ότι η πιο εφικτή επιλογή για τον Τραμπ είναι η επιβολή δασμών σε οικονομικά πακέτα που λαμβάνει μια παραγωγή από ξένη κυβέρνηση, αντί να φορολογούνται εισιτήρια ή συνδρομές. Ωστόσο, οι συνέπειες ενός τέτοιου μέτρου μπορεί να είναι σοβαρές. Σύμφωνα με το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (BFI), το 2024, 4,8 δισεκατομμύρια λίρες (περίπου 6,37 δισεκατομμύρια δολάρια) σε δαπάνες παραγωγής για ταινίες και τηλεόραση υψηλής ποιότητας στο Ηνωμένο Βασίλειο προήλθαν από διεθνείς πηγές, αντιπροσωπεύοντας 86% της συνολικής δαπάνης. Στην Αυστραλία, η κινηματογραφική βιομηχανία μπορεί να χάσει έως και 767 εκατομμύρια αυστραλιανά δολάρια. Τα σχέδια επέκτασης στούντιο στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να επηρεαστούν άμεσα. Παράλληλα, οι προβλέψεις για τις ΗΠΑ δείχνουν αύξηση του κόστους παραγωγής χωρίς την υποστήριξη ξένων φορολογικών κινήτρων, με κίνδυνο την εξαφάνιση ενδιάμεσων παραγωγών.
Το ερώτημα όμως παραμένει: πρόκειται, όπως υποστηρίζει ο Νιούσομ, για «μια αντιπερισπαστική ενέργεια» ή για ένα μέτρο που τελικά θα εφαρμοστεί; Η κινηματογραφική βιομηχανία, σε κατάσταση σοκ, αναμένει την απάντηση.
