Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια σοβαρή πρόκληση για την οικονομική της ανάπτυξη: τη γήρανση του πληθυσμού και τη συρρίκνωση του ενεργού εργατικού δυναμικού.
Παρά την εισροή περισσότερων από 2 εκατομμυρίων μεταναστών από το 2000, η παράλληλη φυγή Ελλήνων, ιδίως από τις παραγωγικές ηλικίες 30-55 ετών, έχει επιδεινώσει το δημογραφικό πρόβλημα, οδηγώντας σε σημαντική γήρανση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Eurostat, το έλλειμμα σε θέσεις εργασίας αναμένεται να φτάσει τις 515.000 το 2025.
Δεν Φεύγουν Μόνο “Εγκέφαλοι”
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο φαινόμενο του «brain drain». Μελέτη του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ) δείχνει ότι σημαντικό μέρος όσων φεύγουν έχουν χαμηλότερα εκπαιδευτικά επίπεδα και εργάζονται σε τομείς με ήδη σοβαρές ελλείψεις. Ενώ άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις, η φυγή αλλοδαπών εργατών από την Ελλάδα δεν έχει τύχει της δέουσας προσοχής.
Η Υπογεννητικότητα Εντείνει την Κρίση
Η υπογεννητικότητα αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες της μείωσης του εργατικού δυναμικού. Η αναλογία εργαζομένων προς τον συνολικό πληθυσμό μειώνεται σταθερά, δημιουργώντας μεγάλα κενά στην αγορά εργασίας. Αν η Ελλάδα δεν προσελκύσει εργαζόμενους τόσο υψηλής εξειδίκευσης όσο και για βασικές θέσεις, οι συνέπειες για την οικονομία θα είναι δυσβάσταχτες.
Η Μετανάστευση ως Λύση;
Η στοχευμένη μετανάστευση μπορεί να συμβάλει στην ανανέωση του εργατικού δυναμικού, καθώς ένα μέρος των μεταναστών ανήκει σε παραγωγικές και αναπαραγωγικές ηλικίες (25-49). Αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει τη δημογραφική γήρανση και τη μείωση του πληθυσμού σε ηλικία τεκνοποίησης. Αν το μεταναστευτικό ισοζύγιο παραμείνει μηδενικό, οι γυναίκες ηλικίας 25-49 ετών αναμένεται να μειωθούν κατά 465.000 μέχρι το 2050.
Προϋποθέσεις για Θετικό Μεταναστευτικό Ισοζύγιο
Για να επιτευχθεί ένα θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο, χρειάζεται ένας συνδυασμός παραγόντων:
- Η επιστροφή Ελλήνων και αλλοδαπών που έφυγαν.
- Η προσέλκυση μεταναστών από άλλες ευρωπαϊκές και αναπτυσσόμενες χώρες.
- Ο περιορισμός της φυγής Ελλήνων και αλλοδαπών στο μέλλον.
Αν η Ελλάδα αξιοποιήσει τη μετανάστευση ως στρατηγικό εργαλείο, μπορεί να αποφύγει την οικονομική και δημογραφική κρίση που διαγράφεται, εξασφαλίζοντας ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
