Οικονομολόγοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) υπολογίζουν ότι το ουδέτερο επιτόκιο, το κρίσιμο εκείνο επίπεδο δανεισμού που διατηρεί την οικονομική ανάπτυξη σε ισορροπία, κυμαίνεται μεταξύ 1,75% και 2,25%.
Με το σημερινό επιτόκιο καταθέσεων να βρίσκεται στο 2,75%, μια απλή αριθμητική δείχνει ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων της τάξης του 0,25%, ώστε να φτάσουμε στο ανώτερο όριο αυτού του εύρους. Η εκτίμηση για το μέσο όρο του εύρους, δηλαδή το 2%, συναντάται με τις προσδοκίες των αναλυτών και των επενδυτών για το σημείο όπου τα επιτόκια θα σταθεροποιηθούν.
Προσοχή στην υπεραπλούστευση μέσω του ουδέτερου επιτοκίου
Αν και το ουδέτερο επιτόκιο χρησιμεύει ως πυξίδα για την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, οι αναλυτές της ΕΚΤ υπογραμμίζουν ότι δεν πρέπει να αποτελεί τον μοναδικό γνώμονα για τις αποφάσεις της τράπεζας. Διαφορετικά, η χάραξη πολιτικής θα οδηγούσε σε ατέλεια.
«Οι εκτιμήσεις γύρω από το ουδέτερο επιτόκιο προσφέρουν σημαντική, συμπληρωματική πληροφορία για τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, συνεισφέροντας παράλληλα στην επικοινωνία. Ωστόσο, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ένας μηχανικός δείκτης για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου επιτοκίων σε κάθε δεδομένη στιγμή», σημειώνουν οι Κλάους Μπραντ, Νοεμί Λιζάκ και Φαλκ Μαζέλις στην ανάλυσή τους.
Επισημαίνουν με έμφαση ότι η χάραξη της νομισματικής πολιτικής οφείλει να στηρίζεται σε μια σφαιρική αξιολόγηση των μακροοικονομικών δεδομένων, υπερβαίνοντας την απλή εστίαση στην έννοια του ουδέτερου επιτοκίου. Η σφαιρική αξιολόγηση προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
Η σημασία της ανάλυσης στη σταδιακή μείωση των επιτοκίων
Η συγκεκριμένη ανάλυση αποτελεί κομμάτι της ευρύτερης συζήτησης σχετικά με την ολοκλήρωση της στρατηγικής σταδιακής μείωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ, η οποία έχει ήδη προχωρήσει σε πέντε μειώσεις, καθώς ο πληθωρισμός οδεύει προς τον στόχο του 2%. Οι μειώσεις αυτές σηματοδοτούν μια προσπάθεια σταθεροποίησης.
Μετά την τελευταία μείωση των επιτοκίων τον Ιανουάριο, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, τόνισε ότι οι ιθύνοντες χάραξης πολιτικής θα αξιοποιήσουν αυτή την ανάλυση ως βάση για την επόμενη στρατηγική τους. Παράλληλα, αρκετά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου έχουν εκφράσει επιφυλάξεις σχετικά με τη χρησιμότητα του ουδέτερου επιτοκίου.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, προειδοποίησε την Παρασκευή για τους κινδύνους που εγκυμονεί η υπερβολική εστίαση στο ουδέτερο επιτόκιο. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg, δήλωσε ότι η σημασία αυτού του ορίου μειώνεται όσο τα επιτόκια πλησιάζουν σε αυτό. Η προσέγγιση απαιτεί προσεκτική εξέταση.
Σε πρόσφατη ομιλία του, ο Λέιν παρουσίασε εννέα διαφορετικούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο η πολιτική της ΕΚΤ είναι περιοριστική, συμπεριλαμβανομένων των όρων τραπεζικού δανεισμού και της διάχυσης των αποφάσεων στην πραγματική οικονομία. Η αξιολόγηση απαιτεί πολύπλευρη ανάλυση.
Η τρέχουσα ανάλυση αποτελεί μια αναθεωρημένη εκδοχή της εκτίμησης του Ιανουαρίου 2024, η οποία τοποθετούσε το ανώτερο όριο του ουδέτερου επιτοκίου στο 2,5%. Αρκετά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ είχαν χρησιμοποιήσει εκείνη την ανάλυση ως σημείο αναφοράς για να εκτιμήσουν κατά πόσον τα τρέχοντα επιτόκια επιδρούν περιοριστικά στην οικονομία. Η αναθεώρηση παρέχει μια πιο ακριβή εικόνα.
