Η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται σε σταυροδρόμι, καθώς οι διεθνείς εξελίξεις επιφέρουν σημαντικές προκλήσεις στον τομέα του εμπορίου και της άμυνας.
Οι επιπτώσεις των δασμών στις προοπτικές ανάπτυξης της ΕΕ
Ο Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις, παρουσιάζοντας τις τελευταίες εαρινές οικονομικές προβλέψεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τόνισε τον αρνητικό αντίκτυπο που ενδέχεται να έχουν οι νέοι υψηλοί δασμοί που σχεδιάζει να εφαρμόσει η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Όπως επισήμανε, «η συνέργεια δασμών, αβεβαιότητας και αυστηρότερων χρηματοπιστωτικών συνθηκών δυσχεραίνει τον διαχωρισμό των επιμέρους επιπτώσεων στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό».
Μέσα από ειδική προσομοίωση, αποκαλύφθηκε ότι η επιβολή των σχεδόν καθολικών δασμών θα επιφέρει σημαντική μείωση στο παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, έως το 2026, το παγκόσμιο ΑΕΠ προβλέπεται να υποχωρήσει κατά 0,4%, ενώ το παγκόσμιο εμπόριο θα μειωθεί κατά 2,9%. Αυτό σημαίνει ότι το μέτρο θα είχε αρνητικές συνέπειες για όλους τους εμπλεκόμενους.
Αύξηση των αμυντικών δαπανών και εθνική ρήτρα διαφυγής στην ΕΕ
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ειδική μελέτη που αναλύει τον οικονομικό αντίκτυπο από την αύξηση των αμυντικών δαπανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βάσει των μέχρι σήμερα διαθέσιμων στοιχείων, οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν από 1,4% του ΑΕΠ το 2024 σε 1,6% το 2025 και 2026.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής, η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους έως και κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ ετησίως από το 2025 έως το 2028. Μέχρι στιγμής, μια μεγάλη πλειονότητα χωρών όπως το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Πολωνία και η Φινλανδία έχουν ήδη εκδηλώσει την πρόθεση να ενεργοποιήσουν αυτή τη ρήτρα.
Συνολικός αντίκτυπος στις οικονομικές προοπτικές
Οι εξελίξεις αυτά δημιουργούν ένα πολύπλοκο περιβάλλον για την ευρωπαϊκή οικονομία, όπου οι εμπορικές εντάσεις και οι γεωπολιτικές απαιτήσεις αμυντικής ενίσχυσης διαμορφώνουν το οικονομικό πλαίσιο. Η προσεκτική διαχείριση των δασμών και η ορθολογική αύξηση των αμοιβαίων αμυντικών δαπανών είναι κρίσιμες για να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη και η ασφάλεια στην περιοχή.
