Οι ανεξέλεγκτες αυξήσεις στα χρέη προς τον e–ΕΦΚΑ απειλούν τον πυρήνα της ελληνικής κοινωνικής ασφάλισης, ωθώντας την Κυβέρνηση σε αναζήτηση νέων εργαλείων για την ανάσχεση του φαινομένου. Με τις συνολικές οφειλές να ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ, το ζήτημα της εισπραξιμότητας αναδεικνύεται σε κεντρική πρόκληση, επηρεάζοντας άμεσα χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις.
Η Δραματική Αύξηση των Οφειλών: Μια Χρονογραφία της Κρίσης
Τα τελευταία στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) χτυπούν “καμπανάκι”. Κατά το Β’ τρίμηνο του 2025, οι συνολικές οφειλές προς τον e–ΕΦΚΑ εκτοξεύτηκαν στα 50,29 δισ. ευρώ. Αυτή η αύξηση, που ανήλθε σε 562 εκατ. ευρώ μέσα σε ένα τρίμηνο, οφείλεται κυρίως σε πρόσθετα τέλη ύψους 413 εκατ. ευρώ.
- Συνολικό Χρέος (Β’ Τρίμηνο 2025): 50,29 δισ. ευρώ
- Τριμηνιαία Αύξηση: 562 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 413 εκατ. ευρώ είναι πρόσθετα τέλη)
- Εισπράξεις (Α’ Τρίμηνο 2025): 453,4 εκατ. ευρώ
- Εισπράξεις (2024): 1,96 δισ. ευρώ
Ανάλυση: Παρότι οι εισπράξεις παρουσιάζουν μια θετική ροή, δεν επαρκούν για να ανακόψουν τη συνεχή αύξηση του χρέους, υποδεικνύοντας ότι τα υφιστάμενα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαστικών, δεν αποδίδουν τα επιθυμητά αποτελέσματα στο σύνολό τους.
Επανεκκίνηση Ρυθμίσεων: Το Σχέδιο Δράσης
Αντιμέτωπη με αυτή την κατάσταση, η Κυβέρνηση εξετάζει ένα πλέγμα μέτρων, επικεντρωμένο στην επανενεργοποίηση και διεύρυνση των δυνατοτήτων ρύθμισης οφειλών. Το βασικό σενάριο περιλαμβάνει:
- Ρυθμίσεις Έως 120 Δόσεις για «χαμένες» ρυθμίσεις: Στο τραπέζι βρίσκεται η επαναφορά της ρύθμισης των 120 δόσεων για όσους την απώλεσαν στο παρελθόν, με βασική προϋπόθεση την προπληρωμή τουλάχιστον τριών δόσεων.
- Αύξηση Δόσεων για Μικροοφειλέτες: Προωθείται η αύξηση των δόσεων για οφειλές που δεν εντάσσονται στον εξωδικαστικό μηχανισμό, υπερβαίνοντας την τρέχουσα πάγια ρύθμιση των 24-48 δόσεων, η οποία μάλλον δεν καλύπτει τις ανάγκες των ελεύθερων επαγγελματιών. Ειδικότερα, εξετάζεται η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών έως 10.000 ευρώ με περισσότερες δόσεις.
Ανάλυση: Η Κυβέρνηση επιδιώκει να προσφέρει μια «δεύτερη ευκαιρία» σε χιλιάδες οφειλέτες, αναγνωρίζοντας ότι η αυστηρότητα των προηγούμενων ρυθμίσεων οδήγησε σε αδυναμία εξυπηρέτησης. Η παράλληλη στόχευση σε μικρότερες οφειλές δείχνει την πρόθεση να αντιμετωπιστεί η βάση του προβλήματος, όπου συσσωρεύονται οφειλές από μεγάλο αριθμό πολιτών.
Η Σύμπραξη με τον Ιδιωτικό Τομέα: Νέα Εργαλεία Είσπραξης
Ένα ακόμη σημαντικό βήμα είναι η ολοκλήρωση του διεθνούς διαγωνισμού για την ένταξη ιδιωτικών εταιρειών στη διαδικασία είσπραξης οφειλών. Αυτή η πρωτοβουλία έχει ως στόχο:
- Την ενίσχυση της εισπραξιμότητας των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
- Την παροχή υποστηρικτικού χαρακτήρα προς το ΚΕΑΟ, με δυνατότητα διακανονισμού οφειλών βάσει των οικονομικών δυνατοτήτων του οφειλέτη.
Ανάλυση: Η είσοδος ιδιωτικών φορέων σηματοδοτεί μια μεταστροφή στην προσέγγιση του e–ΕΦΚΑ. Από τη μία, αναμένεται να επιταχυνθεί η διαδικασία είσπραξης και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα. Από την άλλη, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με την προστασία των οφειλετών και την ορθότητα του διακανονισμού, ζητήματα που θα πρέπει να επιλυθούν με σαφείς ρυθμιστικές διατάξεις.
Το Προφίλ του Οφειλέτη: Μικροί και Μεγάλοι Πάροχοι
Η ανάλυση των οφειλών αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα διάρθρωση:
- Το 87% των οφειλετών (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) χρωστά έως 30.000 ευρώ. Αυτή η κατηγορία, που αποτελεί τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, δυσκολεύεται να ενταχθεί στην πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων.
- Το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού χρέους, πάνω από 12 δισ. ευρώ, συγκεντρώνεται σε μόλις 2.859 μεγαλοοφειλέτες, οι οποίοι χρωστούν ποσά άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ έκαστος.
Ανάλυση: Η στρατηγική αντιμετώπιση του χρέους απαιτεί μια διαφοροποιημένη προσέγγιση. Για τους μικροοφειλέτες, η επέκταση των δόσεων είναι ζωτικής σημασίας για την επανένταξή τους στην κανονικότητα. Για τους μεγαλοοφειλέτες, όπου το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο, απαιτούνται πιο δραστικά μέτρα και ενδεχομένως αυστηρότεροι έλεγχοι. Η αποτελεσματική είσπραξη από αυτούς τους μεγάλους οφειλέτες θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικά έσοδα και να ανακουφίσει σημαντικά τα δυσθεόρατα χρέη.
Οικονομική Επίπτωση και Κοινωνικές Προεκτάσεις
Η συσσώρευση χρεών προς τον e–ΕΦΚΑ δεν είναι ένα απλό λογιστικό πρόβλημα, αλλά μια υπόθεση με βαθιές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά:
- Θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
- Δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, καθώς επιχειρήσεις που πληρώνουν κανονικά επιβαρύνονται έναντι εκείνων που συσσώρευσαν χρέη.
- Οδηγεί σε αποκλεισμό χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών από την πρόσβαση σε ασφαλιστικές παροχές και από τη δυνατότητα συνταξιοδότησης.
Στην εκτίμηση του συντάκτη, η επιτυχία των νέων ρυθμίσεων θα κριθεί όχι μόνο από την ευελιξία τους, αλλά και από την ικανότητα του κρατικού μηχανισμού να τις εφαρμόσει με διαφάνεια και δικαιοσύνη, διασφαλίζοντας παράλληλα την απρόσκοπτη λειτουργία του ΚΕΑΟ και την αποτελεσματική συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και πολίτη είναι καίριας σημασίας για την αναστροφή αυτής της κρίσιμης κατάστασης.
