Η αυξανόμενη επιστροφή ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών από ρυθμίσεις στον e-ΕΦΚΑ εγείρει σημαντικά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα και την εισπραξιμότητα του ασφαλιστικού χρέους.
Αύξηση ληξιπρόθεσμων οφειλών λόγω εγκατάλειψης ρυθμίσεων
Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει σοβαρή ανησυχία από την εκρηκτική αύξηση των ποσών που επανέρχονται ως ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές, εξαιτίας της εγκατάλειψης των ρυθμίσεων από πολλούς οφειλέτες του e-ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), στο τέταρτο τρίμηνο του 2024, οι ρυθμισμένες υποχρεώσεις που βγήκαν εκτός διακανονισμού ανέρχονται σε 15,64 δισ. ευρώ, ποσοστό 31,73% του συνολικού ασφαλιστικού χρέους.
Η πρόκληση της βιωσιμότητας των ρυθμίσεων για μη μισθωτούς και μικρούς επαγγελματίες
Η συστηματική «απορρύθμιση» εμφανίζεται κυρίως σε μη μισθωτούς και μικρούς επαγγελματίες, επισημαίνοντας το χρόνιο πρόβλημα βιωσιμότητας των ρυθμίσεων και την περιορισμένη δυνατότητα είσπραξης του συνολικού χρέους που πλέον ξεπερνά τα 49,3 δισ. ευρώ. Το ΚΕΑΟ έχει ήδη ενεργοποιήσει αναγκαστικά μέτρα είσπραξης σε οφειλές εκτός ρύθμισης, δίνοντας προτεραιότητα σε εργοδότες με οφειλές εισφορών εργαζομένων, καθότι υπάρχει σημαντικό θεσμικό ενδιαφέρον λόγω παρακρατήσεων χωρίς καταβολή.
Ευελιξία για συνταξιοδοτούντες με ληξιπρόθεσμες οφειλές
Όσον αφορά τους μη μισθωτούς που αιτούνται σύνταξη, παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία. Σύμφωνα με νέο νόμο, είναι δυνατή η υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης εφόσον το συνολικό χρέος δεν ξεπερνά τα 30.000 ευρώ (ή 10.000 ευρώ για πρώην ΟΓΑ).
Ανεπαρκής η πάγια ρύθμιση 12–24 δόσεων
Η παρούσα πάγια ρύθμιση που επιτρέπει αποπληρωμή έως 24 δόσεις παραμένει η μοναδική επιλογή για νέους διακανονισμούς. Ωστόσο, τα υψηλά επιτόκια της τάξης του 5,5%, σε συνδυασμό με την υποχρέωση πληρωμής τρεχουσών εισφορών και σωρευμένες προσαυξήσεις, καθιστούν τη ρύθμιση μη βιώσιμη για μεγάλο μέρος των οφειλετών.
Συνεργασία με ιδιώτες για βελτίωση της εισπρακτικής απόδοσης
Σε θεσμικό επίπεδο, το Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει την ανάθεση υποστηρικτικών λειτουργιών του ΚΕΑΟ σε ιδιώτες συμβούλους μέσω διεθνούς διαγωνισμού. Η σχετική προκήρυξη αναμένεται εντός του έτους, με έμφαση στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και χρήση σύγχρονων εργαλείων διαχείρισης και επικοινωνίας με οφειλέτες, υιοθετώντας βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές.
Προβλήματα και προκλήσεις στη συνολική εισπραξιμότητα των οφειλών
Η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ παραδέχεται τη χαμηλή συνολική εισπραξιμότητα, ειδικά όσον αφορά παλαιές και μικρές οφειλές που ανήκουν σε επαγγελματίες χωρίς ενεργή δραστηριότητα. Το μεγάλο απόθεμα ανεξόφλητων οφειλών ασκεί δημοσιονομική πίεση και υπονομεύει την αίσθηση δικαιοσύνης μεταξύ συνεπών και ασυνεπών ασφαλισμένων.
Τελικός στόχος είναι η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στην αποτελεσματική είσπραξη και στην κοινωνική ανοχή, δεδομένων των μεταμνημονιακών συνθηκών με περιορισμένη ρευστότητα και αυξημένα φορολογικά βάρη.
