Αμυντικές Δαπάνες στην Ευρώπη: Δημοσιονομική Ευελιξία και η Ρήτρα Διαφυγής
Έως τον Ιούνιο αναμένεται να κορυφωθεί το “σκληρό πόκερ” για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη. Η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες θα αποκαλύψει τη δημοσιονομική ευελιξία της Ελλάδας, επηρεάζοντας τις φοροελαφρύνσεις και τις εισοδηματικές ενισχύσεις του 2026 που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ.
Ενώ εθνικές φωνές ζητούν κοινωνικές παροχές, η ευρωπαϊκή κατεύθυνση φαίνεται να είναι η ενίσχυση της άμυνας, προωθώντας τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο» της Κομισιόν, η νέα ρήτρα επιτρέπει στα κράτη να επενδύσουν έως και 1,5% του ΑΕΠ τους ετησίως στην άμυνα, χωρίς να προσμετράται στο έλλειμμα.
Η Ελλάδα, ιστορικά, δαπανά σημαντικά κονδύλια για την αμυντική της θωράκιση, υπερβαίνοντας το 3% του ΑΕΠ μαζί με τις συντάξεις των στρατιωτικών. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα θα συνεχίσει να επενδύει σε αμυντικά εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά θα έχει και τη δυνατότητα να κατευθύνει πόρους σε άλλους τομείς, όπως η Παιδεία, τα νοσοκομεία και η ανάπτυξη του ελληνικού σιδηροδρόμου, χωρίς να παραβιάζει τους κανόνες για τα ελλείμματα. Τα επιπλέον αυτά κονδύλια θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
Οι χώρες που έχουν ήδη αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες από το 2021, θα μπορούν να συμπεριλάβουν αυτή την αύξηση στη ρήτρα.
Για παράδειγμα, μια χώρα με ΑΕΠ 200 δισ. ευρώ, μπορεί να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες έως 3 δισ. ευρώ ετησίως χωρίς να παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Η ευελιξία αφορά τόσο τις επενδύσεις όσο και τις τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα, όπως:
- Αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού (πλοία, αεροσκάφη, άρματα μάχης, όπλα, συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας).
- Κατασκευή και αναβάθμιση στρατιωτικών υποδομών (στρατιωτικές βάσεις, αποθήκες όπλων, δίκτυα επικοινωνιών).
- Πρόσληψη και εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού (στρατιώτες, αξιωματικοί, κυβερνοάμυνα).
- Έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας (νέα τεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη, drones).
Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη μέλη καλούνται να προμηθεύονται εξοπλισμό από ευρωπαϊκές εταιρείες, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
