Η πρόσφατη συνδυασμένη επίδραση παγκόσμιων κρίσεων όπως η πανδημία, η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση, αλλά και γεωπολιτικές αναταραχές όπως ο αποκλεισμός του Σουέζ και τα ακραία καιρικά φαινόμενα – όπως ο «Daniel», ο «Ιανός» και ο «Elias» – έχουν οδηγήσει σε σοβαρές προκλήσεις για την ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία.
Αυτό το σύνολο γεγονότων έχει προκαλέσει δραματική αύξηση του κόστους παραγωγής, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των παραγωγών. Τα φτωχά αγροτικά νοικοκυριά αισθάνονται την σφιχτή οικονομική κατάσταση έντονα.
Το χθεσινό άνοιγμα των «καθιερωμένων» κινητοποιήσεων από παραγωγούς της Λάρισας και της Καρδίτσας – με μπλόκα στη Γυρτώνη και στον Ε65 – έρχεται ως συνέχεια προηγούμενων διαμαρτυριών, όπου ζητούσαν την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα αγροτικά καύσιμα και τη μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
Η ανάγκη για αναπλήρωση εισοδήματος
Κατά τη διάρκεια των τωρινών κινητοποιήσεων, οι αγρότες και κτηνοτρόφοι εστιάζουν στην αναγκαία αναπλήρωση του εισοδήματος που έχουν χάσει λόγω των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Το αίτημα αυτό δεν είναι νέο, καθώς είχε ξεκινήσει από τους ελαιοπαραγωγούς λόγω της πλήρους απογοήτευσης από τη χαμηλή παραγωγή του 2023, χρονιά που οι τιμές εκτοξεύτηκαν.
Κάτω από τις σημερινές συνθήκες, με πάνω από 7,9 εκατομμύρια στρέμματα και 210 εκατομμύρια ελαιόδεντρα που αναφέρονται στο ΟΣΔΕ, οι παραγωγοί δηλώνουν ότι αν οι ελαιοπαραγωγοί εξασφαλίσουν υποστήριξη 10 ευρώ ανά δένδρο, το ποσό που θα χρειαστεί το κράτος υπερβαίνει τα 2,1 δισ. ευρώ.
Προβλέψεις για συνολικές απώλειες ύψους 4,7 δισ. ευρώ
Ωστόσο, το ζήτημα δεν περιορίζεται μόνο στην ελαιοκαλλιέργεια. Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης έχουν επηρεάσει δραματικά και άλλες καλλιέργειες, από το βαμβάκι και το καλαμπόκι, μέχρι τα αμύγδαλα, τα μήλα, τα φιστίκια και πολλά άλλα.
Τα υπουργεία προβλέπουν ότι το ποσό που θα απαιτηθεί για την αποζημίωση των 20 προϊόντων που ζητούν οι αγρότες ξεπερνά τα 4,7 δισ. ευρώ – στην περίπτωση που ληφθούν υπόψη οι ζημιές από την παραγωγή που έχει తగ్గήσει δραστικά τις αποδόσεις.
Ωστόσο, οι πηγές τονίζουν ότι εάν η κυβέρνηση αποζημιώσει για ένα μόνο προϊόν, τότε θα πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα προϊόντα που έχουν υποβληθεί αιτήματα, υπογραμμίζοντας ότι η οικονομία της χώρας δεν μπορεί να αντέξει αυτό το βάρος.
Πρόταση για Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλοβοήθειας
Μια ενδιαφέρουσα προσφορά για βοήθεια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες της ΕΕ που πλήγονται από κλιματική κρίση, προτείνει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας. Η πρόταση για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλληλοβοήθειας θα μπορούσε να συμβάλει αποτελεσματικά σε είναι πολύτιμο εργαλείο για την κρίση μας.
Η πρόταση αυτή υποστηρίζεται από χώρες του Νότου της Μεσογείου (Med9) και τον Επίτροπο Γεωργίας, Κρίστοφ Χάνσεν. Σε συζητήσεις που αφορούν την Κοινή Αγροτική Πολιτική μετά το 2027, εξετάζονται προτάσεις ενίσχυσης του προϋπολογισμού και αύξησης του γεωργικού αποθεματικού.
Η τρέχουσα ΚΑΠ 2023-2027 προβλέπει γεωργικό αποθεματικό 450 εκατ. ευρώ, το οποίο καλύπτει ζημιές από φυσικές καταστροφές κάθε έτος. Παρ’ όλα αυτά, αυτά τα χρήματα περιορίζονται από τους πόρους που διατίθενται στα Κράτη Μέλη, με δυσάρεστες συνέπειες.
Να σημειωθεί ότι οποιεσδήποτε αλλαγές ή η ίδρυση ενός Ειδικού Ταμείου πιθανότατα θα μπλέκονται στις διαδικασίες της επόμενης ΚΑΠ μετά το 2027.
