Το 2025 αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά τα λειτουργικά κόστη για πλοία χωρητικότητας 5.000 gt και άνω που προσεγγίζουν λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανεξαρτήτως σημαίας. Η αύξηση αυτή θα προκληθεί από την αλλαγή των όρων του Συστήματος Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) καθώς και την εφαρμογή του νέου κανονισμού FuelEU Maritime.
Σύμφωνα με τον κανονισμό ETS, οι ναυτιλιακές εταιρείες είναι υποχρεωμένες να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών για κάθε τόνο καυσίμου που καίνε, ανάλογα με την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν τα πλοία τους. Ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπών είναι περιορισμένος, και οι πλοιοκτήτες ή οι ναυλωτές θα πρέπει να αντισταθμίσουν τις εκπομπές των πλοίων τους για κάθε διαδρομή.
Ποιες είναι οι αιτίες του ETS
Το ETS τέθηκε σε εφαρμογή την αρχή του 2024 και καλύπτει το 100% των εκπομπών για ταξίδια εντός των λιμένων της Ε.Ε., ενώ ισχύει μόνο για το 50% των εκπομπών στα ταξίδια προς ή από λιμένες εκτός Ε.Ε. Από την 30η Σεπτεμβρίου 2025, οι ναυτιλιακές εταιρείες θα πρέπει να προσκομίσουν τα πρώτα τους δικαιώματα και έως το 2027 θα είναι υποχρεωμένες να καλύψουν το 70% των επαληθευμένων εκπομπών τους.
Ο κανονισμός FuelEU Maritime
Παρόμοιες συνέπειες θα έχει και ο κανονισμός FuelEU Maritime, ο οποίος εισάγει αυστηρότερα όρια στην ένταση των αερίων από τα πλοία. Με την πάροδο του χρόνου, τα όρια αυτά θα γίνουν όλο και πιο αυστηρά και η συμμόρφωση θα απαιτεί τη χρήση πιο “καθαρών” καυσίμων. Από 1η Ιανουαρίου 2025, οι επιπτώσεις της απαλλαγής από εκπομπές CO2 θα γίνουν αισθητές στις τιμές των ναύλων.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις από τη New Asia Shipbrokers, η αύξηση του κόστους θα κυμαίνεται από 5 έως 10 δολάρια ΗΠΑ ανά μετρικό τόνο, για τα εξειδικευμένα δεξαμενόπλοια, ανάλογα με την ποσότητα του φορτίου. Γι’ αυτό, πλοιοκτήτες και ναυλωτές θα πρέπει να διατηρούν ανοιχτό διάλογο σχετικά με το κόστος αυτό, καθώς αναμένονται αλλαγές στους ναύλους προς την Ευρώπη.
Ο κανονισμός FuelEU Maritime αναγκάζει τους πλοιοκτήτες και τους ναυλωτές να επιταχύνουν την υιοθέτηση ανανεώσιμων καυσίμων με χαμηλές εκπομπές CO2. Περιέχει διατάξεις που ενθαρρύνουν τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας και τεχνολογιών μηδενικών εκπομπών κατά την παραμονή των πλοίων στα λιμάνια.
Στρατηγικοί στόχοι για τη ναυτιλία
Οι κανονισμοί αυτοί αποσκοπούν να μειώσουν τη χρήση άνθρακα από τα καύσιμα που καταναλώνουν τα πλοία που προσεγγίζουν λιμένες της Ε.Ε., με στόχους μείωσης κατά 2% έως το 2025 και στη συνέχεια αυξάνοντας εκθετικά κάθε 5 χρόνια. Η μείωση αναμένεται να είναι 6% έως το 2030, 14,5% έως το 2035, 31% έως το 2040, 62% έως το 2045 και 80% έως το 2050.
Οι δύο κανονισμοί της Ε.Ε. αναμένεται να επηρεάσουν ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου στόλου, καθώς όπως σημειώνει η Clarksons, το 17% του χρόνου των πλοίων ξοδεύεται φέτος σε ταξίδια προς ή από λιμένες της Ε.Ε., με περίπου 15.000 πλοία (38%) να καταπλέουν σε λιμένες της Ε.Ε. Το κόστος της αγοράς και της παράδοσης δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του ETS μπορεί να αποδειχθεί σημαντικό για τις ναυτιλιακές εταιρείες, και εξετάζοντας το κόστος αυτό θα επηρεαστεί και η τιμολόγηση σε όλη την αλυσίδα αξίας, μεταξύ ναυλωτών και ιδιοκτητών φορτίων.
