Καθώς η ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης πλησιάζει, το ερώτημα για το ποιος θα τιμηθεί φέτος λαμβάνει διαστάσεις έντονης συζήτησης, ειδικά όσον αφορά την πιθανότητα βράβευσης προσωπικοτήτων που βρίσκονται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα εκφράσει την άποψη ότι του αξίζει αυτή η διάκριση για τις προσπάθειές του στην επίλυση διαφόρων συγκρούσεων. Ωστόσο, η διεθνής κοινότητα παρατηρητών εμφανίζεται διχασμένη, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι φέτος η επιτροπή του Νόμπελ είναι απίθανο να τον επιλέξει, στρεφόμενη σε υποψηφιότητες που συνάδουν περισσότερο με τις παραδοσιακές αξίες του θεσμού.
Οι πιθανότητες του Ντόναλντ Τραμπ: Μια ανάλυση
Παρά τους ισχυρισμούς του Αμερικανού προέδρου για επιτυχίες στην επίλυση “οκτώ συγκρούσεων”, οι ειδικοί παρουσιάζουν ένα διαφορετικό τοπίο. Ο καθηγητής Πέτερ Βάλενστεν, ειδικός σε διεθνή θέματα, εκτιμά ότι ο Τραμπ “δεν θα είναι ο φετινός νικητής”, αν και αφήνει ένα παράθυρο ανοιχτό για το μέλλον, “μόλις καταλαγιάσει η σκόνη γύρω από τις πρωτοβουλίες του, κυρίως στην κρίση της Γάζας”.
Αυτή η άποψη ενισχύεται από την Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη του Όσλο (PRIO), η οποία υπογραμμίζει την αντίθεση μεταξύ των πολιτικών του Τραμπ και των ιδεών που διαπνέουν τη διαθήκη του Νόμπελ.
* **Αρχές Νόμπελ:** Η διαθήκη του Νόμπελ εστιάζει στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας, την αδελφοσύνη μεταξύ των λαών και τον αφοπλισμό.
* **Πολιτικές Τραμπ:** Η Γκρέγκερ επισημαίνει ότι “πέρα από τις απόπειρές του να μεσολαβήσει για τη Γάζα, διαπιστώνονται πολιτικές που αντιβαίνουν στις προθέσεις και τις αρχές” αυτές.
**Ανάλυση:** Η επιτροπή Νόμπελ φαίνεται να ακολουθεί μια προσέγγιση που επιβραβεύει τη συνεπή προσήλωση σε αυτές τις αρχές, παρά περιστασιακές μεσολαβήσεις που ενδεχομένως να επισκιάζονται από άλλες πολιτικές επιλογές.
Η επιστροφή στις “κλασικές ιδέες περί ειρήνης”
Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια σαφής τάση στην επιλογή των βραβευθέντων. Ο Χάλβαρντ Λέιρα, διευθυντής ερευνών στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (NUPI), αναφέρει: “Παρατηρούμε μια επιστροφή σε πράγματα λίγο πιο κοντά στις κλασικές ιδέες περί ειρήνης, ενώ διατηρείται η σύνδεση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία, την ελευθερία του Τύπου και τις γυναίκες”.
Αυτό υποδηλώνει ότι η επιτροπή επιθυμεί να αναδείξει πρότυπα που είναι ευρέως αποδεκτά και λιγότερο αμφιλεγόμενα. “Η διαίσθησή μου είναι ότι φέτος θα επιλεγεί για το βραβείο ένα πρόσωπο όχι υπερβολικά αμφιλεγόμενο”, συμπληρώνει ο Λέιρα.
**Περαιτέρω πλαίσιο:** Η επιλογή αυτή, στην τρέχουσα τεταμένη διεθνή συγκυρία, μπορεί να ερμηνευθεί και ως μια προσπάθεια της επιτροπής να ενισχύσει θεσμούς και αξίες που βρίσκονται υπό πίεση, προσφέροντας ένα μήνυμα σταθερότητας και προσήλωσης στο διεθνές δίκαιο και τη συνεργασία.
Πιθανοί υποψήφιοι και οι τάσεις της επιτροπής
Με βάση τις παραπάνω εκτιμήσεις, η επιτροπή του Νόμπελ Ειρήνης θα μπορούσε να επιλέξει να στείλει ένα σαφές μήνυμα υπέρ της πολυμερούς συνεργασίας και του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, ειδικά σε μια εποχή αμφισβήτησης της παγκόσμιας τάξης.
* **Θεσμοί και προσωπικότητες του ΟΗΕ:** Μια ισχυρή πιθανότητα είναι η βράβευση του επικεφαλής του ΟΗΕ, **Αντόνιο Γκουτέρες**, ή/και κάποιας υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών, όπως η **Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες (UNHCR)** ή η υπηρεσία για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες **(UNRWA)**. Αυτή η επιλογή θα υπογράμμιζε τη σημασία του ΟΗΕ ως πυλώνα της διεθνούς σταθερότητας και του ανθρωπιστικού έργου.
* **Διεθνής Δικαιοσύνη:** Άλλη μια κατηγορία υποψηφίων είναι θεσμοί που προάγουν τη διεθνή δικαιοσύνη, όπως το **Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ (CIJ)** ή το **Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC)**. Η βράβευση τέτοιων φορέων θα αναδείκνυε την ανάγκη για λογοδοσία και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
* **Ελευθερία του Τύπου:** Σε μια εποχή που η ελευθερία του Τύπου απειλείται σε πολλά μέρη του κόσμου, μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως η **Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ)** και οι **Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF)** αποτελούν σοβαρές υποψηφιότητες. Η αναγνώριση του έργου τους θα αποτελούσε ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ της δημοκρατίας και της διαφάνειας.
Η επιτροπή, ωστόσο, διατηρεί πάντα την επιλογή να κάνει την “έκπληξη”, κάτι που έχει συμβεί συχνά στο παρελθόν. Αυτή η απρόβλεπτη διάσταση προσθέτει ένα επιπλέον στοιχείο ενδιαφέροντος στην αναμονή για την ανακοίνωση του φετινού βραβείου.
**Ανάλυση:** Η φετινή επιλογή του Νόμπελ Ειρήνης αναμένεται να αποτελέσει ένα βαρόμετρο των προτεραιοτήτων της διεθνούς κοινότητας, σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας. Η επικράτηση θεσμών και αξιών που προάγουν τη συνεργασία και τη δικαιοσύνη έναντι της πολιτικής πόλωσης φαντάζει ως η πιθανότερη εξέλιξη.
