Η συγκλονιστική αποκάλυψη για δότη σπέρματος με επικίνδυνη γενετική μετάλλαξη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην Ευρώπη.
Παιδιά και κίνδυνος καρκίνου λόγω γενετικής μετάλλαξης σε δότη σπέρματος
Πενήντα δύο παιδιά, που γεννήθηκαν στο Βέλγιο μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, συνδέονται με έναν Δανό δότη σπέρματος ο οποίος φέρει μια σπάνια μετάλλαξη γονιδίου υψηλού κινδύνου για καρκίνο, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της γαλλόφωνης εφημερίδας Le Soir. Παρόμοια στοιχεία παρουσιάστηκαν και από την έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, που εντόπισε συνολικά 67 παιδιά στην Ευρώπη που έχουν συλληφθεί με χρήση αυτού του σπέρματος.
Γενετικός κίνδυνος και ιατρική παρακολούθηση
Οι οικογένειες που επηρεάστηκαν – συνολικά τριάντα επτά – ενημερώθηκαν για το κίνδυνο που ενέχει η κληρονομικότητα του γονιδίου. Κάθε παιδί έχει περίπου 50% πιθανότητα να κληρονομήσει τη συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη και τον αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρών μορφών καρκίνου, όπως λευχαιμία ή λέμφωμα. Έως σήμερα, δέκα παιδιά έχουν ήδη εκδηλώσει σχετική πάθηση, γεγονός που δημιουργεί έντονη ανησυχία στις ιατρικές κοινότητες και τις οικογένειες.
Νομικά και ηθικά ζητήματα στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Ο υπουργός Υγείας του Βελγίου τόνισε ότι η υπόθεση αποτελεί διπλό πλήγμα: αφενός λόγω του σοβαρού γενετικού κινδύνου, αφετέρου λόγω της διαπίστωσης ότι το συγκεκριμένο σπέρμα χρησιμοποιήθηκε ευρέως σε δώδεκα κέντρα γονιμότητας, χωρίς επαρκή έλεγχο. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η ανεπάρκεια του συστήματος παρακολούθησης που επιτρέπει σε έναν δότη να υπερβαίνει το όριο τεκνοποίησης.
Προβλήματα στην παρακολούθηση και τα όρια χρήσης δότη σπέρματος
Σύμφωνα με τον βελγικό νόμο από το 2007, κάθε δότης σπέρματος δεν πρέπει να συμβάλλει στη γέννηση παιδιών από περισσότερες από έξι γυναίκες, ανεξαρτήτως της εθνικότητας ή μόνιμης κατοικίας. Ωστόσο, η απουσία αποτελεσματικών εργαλείων ελέγχου έχει καταστήσει αυτό το όριο ανεφάρμοστο στην πράξη. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Δανία, τα όρια είναι αυστηρότερα (από 10 έως 15 παιδιά ανά δότη), ενώ η ευρωπαϊκή τράπεζα σπέρματος έχει υιοθετήσει ακόμα υψηλότερο όριο, επιτρέποντας έως και 75 παιδιά ανά δότη.
Κατευθύνσεις για το μέλλον και επίσημες ενέργειες
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Βελγίου ενημερώθηκε από τον Απρίλιο του 2024 και ήδη έχει αποσταλεί σχετική ειδοποίηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος επαγρύπνησης. Στόχος είναι ο εντοπισμός και η παρακολούθηση όλων των παιδιών που ενδεχομένως φέρουν την επικίνδυνη μετάλλαξη, ώστε να ληφθούν άμεσα προληπτικά μέτρα και να υποστηριχθούν οι οικογένειες.
Η περίπτωση αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για αυστηρότερη ρύθμιση και διαφάνεια στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και χρήσης τραπεζών σπέρματος στην Ευρώπη, με στόχο την προστασία της υγείας των παιδιών και τη διασφάλιση της εμπιστοσύνης των γονέων.
