Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μια ιδιαίτερη στάση απέναντι στους πολυμερείς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ, WTO). Δεν τους θεωρεί ικανούς να εξυπηρετήσουν τα αμερικανικά συμφέροντα και, σύμφωνα με τον Μίχαελ Σέφερ, πρώην πρεσβευτή της Γερμανίας στο Πεκίνο, ο Τραμπ “θεωρεί χάσιμο χρόνου τη σταθερή αναζήτηση συμβιβασμών μέσα από διεθνείς διαδικασίες”.
«Φαίνεται ότι βρισκόμαστε σε μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση σχετικά με την παγκόσμια συνεργασία», επισημαίνει ο Γερμανός διπλωμάτης. Ένα θετικό παράδειγμα είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία από το παρελθόν διέλυσε τους κύκλους βιαιότητας και δημιούργησε μια νέα στρατηγική συνεργασίας. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα εδραιώθηκε ως ένα σύνολο αμοιβαίων υποχρεώσεων και δικαιωμάτων, που μπορούν να λειτουργήσουν όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, η διεθνής πολιτική είναι διαφορετική. «Η πολιτική του ‘America First’ προάγει διμερείς συμφωνίες και άμεσες διαπραγματεύσεις, όπου οι ΗΠΑ έχουν το πλεονέκτημα, καθώς είναι ο πιο ισχυρός διαπραγματευτής», υπογραμμίζει ο Σέφερ.
Μήπως πλησιάζει το τέλος του ΠΟΕ;
Όλα αυτά οδηγούν στο ερώτημα αν βρισκόμαστε στο τέλος της διεθνούς τάξης που γνωρίζαμε μέχρι τώρα. Το παράδειγμα του ΠΟΕ δεν κυριαρχεί σε θετικά νέα. Σύμφωνα με τον Γερμανό οικονομολόγο Χέριμπερτ Ντίτερ, “ο ΠΟΕ φαίνεται να δέχεται πλήγματα, αφού δεν έχει έστω έναν λειτουργικό μηχανισμό για τη διαχείριση εμπορικών διαφορών”. Όπως λέει και η οικονομολόγος Πένυ Γκόλντμπεργκ, η κρίση στον ΠΟΕ είναι αναμφισβήτητη.
Μια πρόσφατη μελέτη από το Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία στο Κίελο (IfW) και το Αυστριακό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (WIFO) που δημοσιεύθηκε πριν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, δείχνει ότι αν ο ΠΟΕ έπαυε να λειτουργεί, οι Ευρωπαίοι θα πλήγουν περισσότερο από τους Αμερικανούς, ενώ η Κίνα θα ήταν ο μεγαλύτερος χαμένος. Η υποχώρηση του πραγματικού ΑΕΠ στην ΕΕ θα ήταν 0,5%, με τη Γερμανία να καταγράφει μείωση 3,2%, την Κίνα 6% και τις ΗΠΑ 2,2%.
Δυσμενείς επιπτώσεις για τις μικρές χώρες
Οι μικρότερες χώρες θα υποστούν σοβαρές συνέπειες. Ο Χέριμπερτ Ντίτερ εξηγεί ότι “η συμμετοχή στον ΠΟΕ είναι κρίσιμη για τις λιγότερο ισχυρές χώρες, καθώς βασίζονται στον Μηχανισμό Επίλυσης Διαφορών”. Παρά τη σταθερή λειτουργία του μηχανισμού τα προηγούμενα χρόνια, η πρόοδος σήμερα έχει “παγώσει” λόγω των ΗΠΑ μετά το 2018 που δεν δέχονται να διοριστούν νέοι δικαστές.
Οι ισχυρές χώρες μπορούν να προωθούν τα συμφέροντά τους ακόμα και χωρίς τον ΠΟΕ. Ωστόσο, οι μικρότερες χώρες απλώς αναγκάζονται να υποχωρούν στις απαιτήσεις των ισχυρών. Σύμφωνα με την Πένυ Γκόλντμπεργκ, “η συμμετοχή στο παγκόσμιο εμπόριο μέσω διεθνών οργανισμών αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα για τις μικρές χώρες, οι οποίες συνήθως δεν διαθέτουν μεγάλη εσωτερική αγορά”.
