Το 2024, τουλάχιστον 31 γυναίκες εκτελέστηκαν στο Ιράν, σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση Iran Human Rights (IHR). Αυτός ο αριθμός είναι ο μεγαλύτερος από το 2008, όταν άρχισαν να καταγράφονται οι θανατικές ποινές στη χώρα.
«Οι εκτελέσεις γυναικών στο Ιράν αποκαλύπτουν τη σκληρότητα και την απανθρωπιά της θανατικής ποινής, ενώ αναδεικνύουν την εκτενή διάκριση και την ανισότητα φύλου στο ιρανικό δικαστικό σύστημα», δήλωσε ο διευθυντής της IHR, Μαχμούντ Αμιρί-Μογαντάμ.
Η IHR, που εδρεύει στη Νορβηγία, έχει καταγράψει συνολικά 241 εκτελέσεις γυναικών από το 2010 έως το 2024. Από αυτές, οι 114 κατηγορούνταν για φόνο και οι υπόλοιπες 107 σχετίζονταν με υποθέσεις ναρκωτικών.
«Πολλές από τις γυναίκες που εκτελέστηκαν για φόνο ήταν θύματα οικογενειακής βίας ή σεξουαλικής κακοποίησης, και οι πράξεις τους ήταν αποτέλεσμα απελπισίας», τόνισε η IHR.
Στο Ιράν, η εφαρμογή του ισλαμικού νόμου της αντιπεπονθότος προβλέπει ότι κάθε φόνος πρέπει να τιμωρείται με την απώλεια άλλης ζωής, εκτός αν η οικογένεια του θύματος συγχωρήσει ή αποδεχθεί αποζημίωση. Αυτό σημαίνει ότι «το ιρανικό δικαστικό σύστημα σπάνια θεωρεί ελαφρυντικά εάν η κατηγορία είναι σε σχέση με ενδοοικογενειακή βία», όπως αναφέρεται στην IHR.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Ζαχρά Εσμαϊλί, η οποία αναγκάστηκε να παντρευτεί τον γείτονά της, υπάλληλο στο υπουργείο Πληροφοριών, λόγω εγκυμοσύνης από βιασμό. Κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τον βίαιο σύζυγό της το 2007. «Η οικογένεια του συζύγου επέμεινε στην εφαρμογή του νόμου της αντιπεπονθότος, με την πεθερά της να εκτελεί την ποινή το 2021. Οι συνθήκες της εκτέλεσης ήταν τραγικές, καθώς η Ζαχρά υπέστη καρδιακή προσβολή όταν είδε την εκτέλεση ανδρών μπροστά της», αναφέρει η IHR.
Μία από τις πιο γνωστές υποθέσεις είναι αυτή της Ρεϊχανέ Τζαμπαρί, που απαγχονίστηκε το 2014 σε ηλικία 26 ετών. Κατηγορήθηκε για το φόνο ενός πρώην πράκτορα που, σύμφωνα με την ίδια, επιχείρησε να την βιάσει. Αποκάλυψε ότι είχε υποστεί βασανιστήρια για να παραδεχτεί την ενοχή της. Η περίπτωση της έγινε ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Επτά χειμώνες στην Τεχεράνη», που προβλήθηκε στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου το 2023.
Οι υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανησυχούν για την αυξανόμενη τάση εκτελέσεων στο Ιράν, υποψιαζόμενοι ότι οι αρχές χρησιμοποιούν αυτή την ποινή για να καλλιεργήσουν το φόβο στην κοινωνία, ιδιαίτερα μετά τις διαμαρτυρίες του 2022-2023.
