Σαν σήμερα 1 Οκτωβρίου: Οι ιστορικές ποινές των ναζί στη Δίκη της Νυρεμβέργης

Η 1η Οκτωβρίου είναι μια ημερομηνία με ξεχωριστή βαρύτητα στην παγκόσμια ιστορία, σηματοδοτώντας τόσο την κορύφωση της δικαιοσύνης μετά τις φρικαλεότητες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όσο και πλήθος άλλων γεγονότων που διαμόρφωσαν τον πολιτισμό, την πολιτική και την κοινωνία, από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας.

Η Δίκη της Νυρεμβέργης: Ένα Ορόσημο για το Διεθνές Δίκαιο

Η 1η Οκτωβρίου 1946 αποτελεί μια στιγμή-σταθμό στη σύγχρονη ιστορία, καθώς το Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο της Νυρεμβέργης ανακοίνωσε τις ετυμηγορίες για τους κορυφαίους αξιωματούχους του Τρίτου Ράιχ. Αυτή η δίκη δεν ήταν απλώς μια πράξη εκδίκησης, αλλά η πρώτη μεγάλης κλίμακας διεθνής δίκη εγκλημάτων πολέμου, η οποία έθεσε τις βάσεις για το διεθνές ποινικό δίκαιο και καθιέρωσε τον όρο «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».

Είκοσι δύο υψηλόβαθμα στελέχη του ναζιστικού καθεστώτος βρέθηκαν στο εδώλιο. Οι ποινές τους:

Δείτε επίσης: 14 Σεπτεμβρίου: Η Σφαγή της Βιάννου, το δεύτερο μεγαλύτερο έγκλημα πολέμου των Ναζί στην Ελλάδα

Θάνατος δια απαγχονισμού (9 καταδικασθέντες): Μεταξύ αυτών, ο Χέρμαν Γκαίρινγκ (ο οποίος αυτοκτόνησε πριν την εκτέλεση), ο στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ, ο υπουργός Εξωτερικών Γιόαχιμ φον Ρίμπεντροπ, ο θεωρητικός του ναζισμού Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, καθώς και οι Χανς Φρανκ, Ερνστ Καλτενμπρούννερ, Άλφρεντ Γιοντλ, Φριτς Ζάουκελ και Άρτουρ Σέις Ίνκβαρτ.
Ισόβια κάθειρξη (3 καταδικασθέντες): Ρούντολφ Ες, Βίλχελμ Φρικ, Έριχ Ρέντερ.
20ετή κάθειρξη (2 καταδικασθέντες): Μπάλντουρ φον Σίραχ (ηγέτης της Χιτλερικής Νεολαίας), Άλμπερτ Σπέερ («αρχιτέκτονας» του Ράιχ).
15ετή κάθειρξη (1 καταδικασθείς): Κόνσταντιν φον Νόιρατ.
10ετή κάθειρξη (1 καταδικασθείς): Ναύαρχος Καρλ Νταίνιτς.
Αθωώθηκαν (3 κατηγορούμενοι): Ο τραπεζίτης Γιαλμάρ Σαχτ, ο δημοσιογράφος Χανς Φρίτζε και ο πολιτικός Φραντς φον Πάπεν.

Οι μαρτυρίες για το Ολοκαύτωμα και τα φρικώδη εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος συγκλόνισαν την παγκόσμια κοινή γνώμη. Η Δίκη της Νυρεμβέργης καθιέρωσε την έννοια της ατομικής ευθύνης για πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες, επιτρέποντας πλέον τη νομική δίωξη ατόμων για πράξεις που διαπράχθηκαν εν καιρώ πολέμου ή κατά της ανθρωπότητας.

Ανάλυση: Η σημασία της Δίκης της Νυρεμβέργης είναι πολλαπλή. Πέρα από την τιμωρία των ενόχων, λειτούργησε ως αποτρεπτικό παράδειγμα για μελλοντικούς παραβάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου. Η θέσπιση των «εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας» ήταν επαναστατική, καθώς επέτρεψε τη δίωξη πράξεων που διαπράχθηκαν από ένα κράτος εναντίον των δικών του πολιτών ή εναντίον οποιουδήποτε, ανεξαρτήτως ιθαγένειας, υπερβαίνοντας την παραδοσιακή κυριαρχία των κρατών.

Ιστορικές Στιγμές σε Ελλάδα και Κόσμο

Η 1η Οκτωβρίου έχει φιλοξενήσει πλήθος άλλων κρίσιμων γεγονότων ανά τους αιώνες:

Αρχαία Εποχή και Πρώιμη Νεότερη

331 π.Χ.: Μάχη των Γαυγαμήλων. Ο Μέγας Αλέξανδρος συντρίβει τον Δαρείο Γ΄, εδραιώνοντας την κυριαρχία του στην Περσία και ανοίγοντας τον δρόμο για την αυτοκρατορία του. Αυτή η νίκη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στρατιωτικά επιτεύγματα στην ιστορία.
1861: Τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα. Κυκλοφορούν τα πρώτα γραμματόσημα του ελληνικού κράτους, με παράσταση της κεφαλής του Ερμή, τυπωμένα στο Παρίσι. Ένα ιστορικό βήμα για την οργάνωση της ελληνικής ταχυδρομικής υπηρεσίας.

20ός Αιώνας: Πολιτική, Κοινωνία και Τεχνολογία

1891: Ίδρυση Πανεπιστημίου Στάνφορντ. Ανοίγει τις πύλες του ένα από τα κορυφαία εκπαιδευτικά ιδρύματα παγκοσμίως στην Καλιφόρνια.
1910: Επίθεση στα Los Angeles Times. Ισχυρή βόμβα καταστρέφει τα γραφεία της ιστορικής εφημερίδας, προκαλώντας τον θάνατο 21 ατόμων. Η επίθεση, που αποδόθηκε σε εργατικές διαμάχες, παραμένει ένα σκοτεινό σημείο στην αμερικανική ιστορία.
1918: Απελευθέρωση Δαμασκού. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αραβικές δυνάμεις υπό τον Λόρενς της Αραβίας καταλαμβάνουν τη Δαμασκό, σηματοδοτώντας την κατάρρευση της Οθωμανικής κυριαρχίας στη Μέση Ανατολή.
1931: Δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες στην Ισπανία. Μια ιστορική κατάκτηση για την ισότητα των φύλων, αν και προσωρινή λόγω του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε.
1936: Ο Φράνκο αναλαμβάνει την εξουσία. Ο Φρανθίσκο Φράνκο γίνεται επικεφαλής της εθνικιστικής κυβέρνησης στην Ισπανία, προαναγγέλλοντας μια μακρά περίοδο δικτατορίας και την κλιμάκωση του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου.
1994: Έναρξη εκπομπής FILMNET. Το πρώτο ελληνικό συνδρομητικό τηλεοπτικό κανάλι ξεκινά, αλλάζοντας το τοπίο της τηλεοπτικής ψυχαγωγίας στην Ελλάδα.

21ος Αιώνας: Παγκόσμιες Εξελίξεις

2000: Λήξη Ολυμπιακών Αγώνων Σίδνεϊ. Οι ΗΠΑ αναδεικνύονται πρώτες στον πίνακα μεταλλίων σε μια επιτυχημένη διοργάνωση.
2007: Αύξηση ορίου ηλικίας για τσιγάρα στο Η.Β. Σε μια κίνηση δημόσιας υγείας, το όριο για την αγορά τσιγάρων αυξάνεται από τα 16 στα 18 χρόνια.
2017: Μαζική επίθεση στο Λας Βέγκας. Η πιο πολύνεκρη μαζική επίθεση στην σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ. Ένας ένοπλος ανοίγει πυρ από το ξενοδοχείο Mandalay Bay εναντίον 22.000 θεατών συναυλίας, με απολογισμό 60 νεκρούς και πάνω από 850 τραυματίες. Το γεγονός πυροδότησε έντονη συζήτηση για τη νομοθεσία περί όπλων στις ΗΠΑ.

Γεννήσεις και Θάνατοι που Άφησαν Ιστορία

Η 1η Οκτωβρίου είναι επίσης ημερομηνία γέννησης και θανάτου σημαντικών προσωπικοτήτων:

Γεννήσεις

1541 – Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο): Ο Έλληνας ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας, μια από τις πιο επιδραστικές μορφές της ευρωπαϊκής τέχνης. Το μοναδικό του ύφος, με επιμήκεις μορφές και μυστικιστική ατμόσφαιρα, καθόρισε τον μανιερισμό και ενέπνευσε μεταγενέστερους καλλιτέχνες.
1924 – Τζίμι Κάρτερ: Ο 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ (1977–1981), γνωστός για τις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ και την έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αργότερα τιμήθηκε με Νόμπελ Ειρήνης για το ανθρωπιστικό του έργο.
1957 – Στέλιος Μάινας: Έλληνας ηθοποιός με ξεχωριστή πορεία στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, αναγνωρισμένος για την εκφραστική του υποκριτική.
1969 – Ζακ Γαλιφιανάκης: Αμερικανός ηθοποιός και κωμικός ελληνικής καταγωγής, γνωστός για το ιδιαίτερο χιούμορ του και την επιτυχία του στην τριλογία «The Hangover».
1974 – Μαρία Σολωμού: Ελληνίδα ηθοποιός, αγαπητή στο κοινό για τη δυναμική της σκηνική παρουσία.

Θάνατοι

1826 – Γιάννης Γκούρας: Έλληνας οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που έπεσε μαχόμενος στην Ακρόπολη.
1974 – Σπυρίδων Μαρινάτος: Έλληνας αρχαιολόγος, διάσημος για την ανακάλυψη του προϊστορικού οικισμού στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης.
2004 – Ελένη Χατζηαργύρη: Ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, μια από τις πιο κομψές παρουσίες της χρυσής εποχής του ελληνικού σινεμά.

Εορτολόγιο και Επέτειοι

Η 1η Οκτωβρίου τιμά τους Ανανία, Ανανούλα και Ρωμανό. Παράλληλα, είναι μια ημέρα αφιερωμένη σε σημαντικά παγκόσμια θέματα:

Διεθνής Ημέρα Καφέ: Γιορτάζει ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα παγκοσμίως.
Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων: Υπογραμμίζει τη σημασία του σεβασμού και της στήριξης προς τα ηλικιωμένα άτομα.
Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας: Προωθεί τον χορτοφαγικό τρόπο ζωής για την υγεία και το περιβάλλον.

Από την αυγή της δικαιοσύνης στη Νυρεμβέργη μέχρι τις σύγχρονες προκλήσεις, η 1η Οκτωβρίου αποτελεί μια πολυσύνθετη ημερομηνία, γεμάτη γεγονότα που σηματοδότησαν την πορεία της ανθρωπότητας.