Η πρόσφατη ανακοίνωση για την παύση των παραδόσεων ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας προς την Ευρώπη, μετά από περισσότερες από 40 χρόνων συνεργασίας, προκαλεί έντονη ανησυχία για ενδεχόμενη νέα ενεργειακή κρίση.
Από το ξεκίνημα του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα «καταιγίδα», καθώς η ρωσική Gazprom έχει αναστείλει την προμήθεια φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, σηματοδοτώντας μια δύσκολη περίοδο μάλιστα για έναν ψυχρό χειμώνα.
Οι τελευταίες εξελίξεις καταδεικνύουν ότι η ενεργειακή κρίση όχι μόνο παραμένει ενεργή, αλλά υπάρχει κίνδυνος να κορυφωθεί λόγω γεωπολιτικών παραγόντων και ζητημάτων στην τροφοδοσία.
Η εκτίμηση για το κόστος μιας νέας ενεργειακής κρίσης φτάνει μέχρι και τα 60 δισ. ευρώ, με νοικοκυριά και επιχειρήσεις να αναμένεται να επωμιστούν και πάλι τις συνέπειες.
Αντίστοιχα, η αυξημένη ζήτηση για το αμερικανικό LNG δεν είναι αξιόπιστη εναλλακτική, ιδίως μετά τις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών. Ωστόσο, η κατάσταση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αναγκαιότητα των ασιατικών χωρών και της Κίνας για αμερικανικό LNG, το οποίο αρχίζει να αντικαθιστά σημαντικά το ρωσικό αέριο.
Η τιμή του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ παρουσίασε αύξηση 20% την περασμένη Δευτέρα, φτάνοντας στα 4 δολ/mmBtu, αλλά υποχώρησε την Τρίτη 31 Δεκεμβρίου στα 3,6 δολάρια, διατηρούμενη ωστόσο σε ιστορικά υψηλά επίπεδα των τελευταίων ετών.
Άλλες χώρες που προμηθεύονται ρωσικό φυσικό αέριο, όπως η Σλοβακία και η Αυστρία, έχουν ήδη βρει εναλλακτικές πηγές, με αναλυτές να εκτιμούν ότι η διακοπή της σύμβασης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας δεν θα έχει μεγάλα αποτελέσματα στην αγορά.
Ενώ η ποσότητα του ρωσικού φυσικού αερίου που εισέρχεται στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας είναι σχετικά μικρή, το κλείσιμο της παροχής θα έχει άμεσα αποτελέσματα σε ολόκληρο το μπλοκ.
Η διαδρομή μέσω Ουκρανίας εξυπηρετεί κυρίως την Αυστρία και τη Σλοβακία. Η Αυστρία παίρνει την πλειοψηφία του φυσικού αερίου της μέσω αυτής της οδού, ενώ η Σλοβακία λαμβάνει περίπου 3 bcm ετησίως από την Gazprom, καλύπτοντας σχεδόν τα δύο τρίτα των ενεργειακών της αναγκών.
Η Σλοβακία έχει δηλώσει ότι η απώλεια της ρωσικής προμήθειας δεν θα έχει αντίκτυπο στην κατανάλωσή της, καθώς έχει διαφοροποιήσει τις συμβάσεις της. Εν τω μεταξύ, η Αυστρία, σύμφωνα με τον ενεργειακό της ρυθμιστή, είναι έτοιμη για την αλλαγή προμηθευτή. Ο αγωγός Urengoy-Pomary-Uzhgorod, που χρονολογείται από την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης, μεταφέρει αέριο από τη Σιβηρία μέσω της πόλης Sudzha (υπό τον έλεγχο της Ουκρανίας) στην Ευρώπη.
Η Gazprom έχει ήδη ανακοινώσει την διακοπή των παραδόσεων αερίου προς τη Μολδαβία, στα πλαίσια μιας οικονομικής διαμάχης με αυτή τη πρώην σοβιετική δημοκρατία, η οποία πρόσφατα επανεξελέγη πρόεδρο με φιλοευρωπαϊκές τάσεις.
Η αντίδραση της Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δηλώσει ότι έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψει μια νέα ενεργειακή κρίση.
Η Ε.Ε. έχει εντείνει τις προσπάθειές της να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, ιδίως μετά την έναρξη της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία το 2022, αναζητώντας εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
Μια εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόνισε ότι οι προετοιμασίες της ΕΕ περιλαμβάνουν μέτρα για την ενεργειακή αποδοτικότητα, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την δημιουργία ενός ευέλικτου συστήματος φυσικού αερίου. «Η ευρωπαϊκή υποδομή φυσικού αερίου είναι πλέον αρκετά ευέλικτη ώστε να μπορεί να προσφέρει φυσικό αέριο μη ρωσικής προέλευσης στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών οδών. Έχουν προστεθεί σημαντικές νέες δυνατότητες εισαγωγής LNG από το 2022», ανέφερε η Anna-Kaisa Itkonen.
