Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει κρίσιμες προκλήσεις στην καταπολέμηση της διαφθοράς με νέες νομοθετικές προσπάθειες που αναμένεται να καθορίσουν το μέλλον του κράτους δικαίου στην Ευρώπη.
Νέα Οδηγία της ΕΕ για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς
Το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε μια σημαντική πρόταση οδηγίας με στόχο την αντιμετώπιση της διαφθοράς, ανταποκρινόμενη σε μεγάλα σκάνδαλα όπως τα Qatargate, Huawei και Uber Files. Η πρωτοβουλία αυτή επιχειρεί να προστατεύσει το κράτος δικαίου και να βελτιώσει τη θέση των κρατών-μελών στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, στον οποίο παρατηρείται πτώση.
Βασικές Παράμετροι της Οδηγίας
Η προτεινόμενη οδηγία στοχεύει στην εναρμόνιση της νομοθεσίας για τα αδικήματα διαφθοράς και στη θέσπιση κοινών ποινικών πλαισίων σε όλη την ΕΕ. Παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ έχουν επιτύχει συμφωνία σε πολλές πτυχές, διενέξεις σε τρεις κρίσιμες διατάξεις έχουν προκαλέσει αδιέξοδο.
Διαφωνίες για το Αδίκημα της Κατάχρησης Εξουσίας
Η πιο επίμαχη διάταξη αφορά τη μετατροπή του αδικήματος της κατάχρησης εξουσίας από ποινικό σε διοικητικό αδίκημα, μια θέση που υποστηρίζουν κυρίως η Ιταλία, η Γερμανία, με τη στήριξη Ουγγαρίας, Λουξεμβούργου και Ολλανδίας. Επιχειρηματολογούν πως η διάταξη είναι θολή και ανοίγει δρόμο για κατάχρηση, αποθαρρύνοντας δημόσιους λειτουργούς από το να ενεργούν με αποφασιστικότητα στον δημόσιο τομέα φοβούμενοι ποινικές διώξεις.
Οι Οικονομικές και Κοινωνικές Επιπτώσεις της Διαφθοράς στην ΕΕ
Το κόστος της διαφθοράς στην ΕΕ υπολογίζεται σε πάνω από 120 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από την τελευταία ολοκληρωμένη εκτίμηση το 2014. Μελέτες δείχνουν αύξηση των φαινομένων διαφθοράς, ειδικά κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19, όπου 25 από τα 27 κράτη-μέλη κατέγραψαν αύξηση σε διαγωνισμούς με ένα μόνο συμμετέχοντα, υπόδειγμα περιορισμένου διαγωνισμού.
Παραδείγματα και Διεθνής Σύγκριση
Αντίθετα, το Ειδικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (SPAK) της Αλβανίας έχει αναλάβει τη δίωξη υψηλόβαθμων δημόσιων λειτουργών για κατάχρηση εξουσίας, εφαρμόζοντας ποινικές διατάξεις εμπνευσμένες από το ιταλικό ποινικό δίκαιο που υποστηρίζει η ΕΕ. Παράλληλα, η μείωση των παγκόσμιων πρωτοβουλιών στις ΗΠΑ μέσω της αναστολής του Foreign Corrupt Practices Act υπογραμμίζει την ανάγκη για ισχυρή ηγεσία από την ΕΕ.
Η Αναγκαία Ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Σε αυτήν την καθοριστική στιγμή, τα κράτη-μέλη καλούνται να αποδείξουν τη δέσμευσή τους στην καταπολέμηση της διαφθοράς, υιοθετώντας ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο που θα αντανακλά τις αρχές του κράτους δικαίου του εσωτερικού της ΕΕ και θα ενισχύσει το ηθικό κύρος της Ένωσης σε διεθνές επίπεδο, ιδιαίτερα στις σχέσεις της με χώρες όπως η Ουκρανία, η Αλβανία και το Μαυροβούνιο.
Συμπέρασμα
Η εξέλιξη της νέας οδηγίας κατά της διαφθοράς αποτελεί ένα κρίσιμο σημείο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σθεναρή υιοθέτηση της θα σηματοδοτήσει την αποφασιστικότητα της ΕΕ να προστατεύσει τους θεσμούς της και να προωθήσει τη διαφανή διοίκηση, δημιουργώντας ένα πρότυπο για τις διεθνείς προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς.
