Ο Ντόναλντ Τραμπ εξέπληξε πρόσφατα την παγκόσμια κοινή γνώμη, δηλώνοντας την πρόθεσή του να «ανακτήσει» την αεροπορική βάση Μπάγκραμ στο Αφγανιστάν. Μια βάση που οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις εγκατέλειψαν το 2021, λίγο πριν την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία.
Η επιθυμία για την ανάκτηση της Μπάγκραμ και η στρατηγική της σημασία
«Προσπαθούμε να την ανακτήσουμε (…) Θέλουμε να ανακτήσουμε αυτή τη βάση», δήλωσε ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, κατά την επίσημη επίσκεψή του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η δήλωση αυτή προκάλεσε άμεσα ερωτήματα σχετικά με τις γεωπολιτικές προεκτάσεις της. Ο Τραμπ, σε μια ενδιαφέρουσα προσθήκη, υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία της βάσης, αναφέροντας: «Ένας από τους λόγους που θέλουμε αυτή τη βάση είναι, όπως γνωρίζετε, πως απέχει μια ώρα από εκεί όπου η Κίνα κατασκευάζει να πυρηνικά όπλα της».
Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έχει δώσει καμία περαιτέρω διευκρίνιση για το τι ακριβώς σημαίνει αυτή η πρόθεση του προέδρου Τραμπ στην πράξη. Η δήλωση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που οι διεθνείς σχέσεις είναι ήδη τεταμένες, και κάθε κίνηση που αφορά στρατιωτικές βάσεις έχει σημαντικό αντίκτυπο.
Το ιστορικό της βάσης Μπάγκραμ: Ένα σύμβολο της αμερικανικής παρουσίας
Περίπου πενήντα χιλιόμετρα από την Καμπούλ, η Μπάγκραμ, η μεγαλύτερη αεροπορική βάση του Αφγανιστάν, ήταν ένα σύμβολο της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας για δύο δεκαετίες. Από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, και την επακόλουθη εισβολή του διεθνούς συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ, η βάση αποτελούσε κεντρικό επιχειρησιακό κόμβο. Εκεί λειτουργούσε, μεταξύ άλλων, ένα τεράστιο κέντρο κράτησης, κέντρο επιχειρήσεων αλλά και διαχείρισης ανθρωπιστικής βοήθειας.
Προκλήσεις και ανησυχίες για την «ανάκτηση»
Ωστόσο, Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος προτίμησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε πως δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή σχεδιασμοί για στρατιωτική επιχείρηση ανακατάληψης της βάσης. «Δεν βλέπω πως θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο ρεαλιστικά», πρόσθεσε. Τόνισε δε ότι, πέρα από την επαναλειτουργία της βάσης, θα χρειαζόταν τεράστιες προσπάθειες για τη φύλαξη της ίδιας, της περιμέτρου της και τον συνεχή ανεφοδιασμό της.
Ακόμη κι αν υπήρχε μια συμφωνία με τους Ταλιμπάν (πιο δύσκολη από ποτέ, πλέον), θα συνέχιζαν να υφίστανται διάφορες απειλές, ιδίως από την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος. Επιπλέον, η βάση θα βρίσκονταν εντός εμβέλειας πυραύλων του Ιράν, δημιουργώντας έναν επικίνδυνο συνδυασμό γεωπολιτικής αστάθειας. «Τα πλεονεκτήματα της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας εκεί είναι μικρότερα από τους κινδύνους που θα εγείρονταν», είπε ένας πρώην αξιωματούχος, επίσης υπό τον όρο της ανωνυμίας, υπογραμμίζοντας τις σοβαρές αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας κίνησης.
Διπλωματικές διαβουλεύσεις στην Καμπούλ
Εν μέσω αυτών των δηλώσεων, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, πραγματοποιήθηκαν συνομιλίες ανάμεσα σε Αμερικανούς αξιωματούχους και τις de facto αρχές στην Καμπούλ. Οι συνομιλίες αυτές, που επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα στους Αμερικανούς πολίτες που κρατούνται στο Αφγανιστάν, συμπεριέλαβαν σημαντικές προσωπικότητες. Μεταξύ αυτών ήταν ο ειδικός απεσταλμένος για τους Αμερικανούς ομήρους, Άνταμ Μπόλερ, ο πρώην ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου για το Αφγανιστάν, Ζαλμάι Χαλιλζάντ, και ο υπουργός Εξωτερικών των Ταλιμπάν, Αμίρ Χαν Μουτακί. Αυτές οι διαβουλεύσεις αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και των Ταλιμπάν, καθώς και τη συνεχή προσπάθεια για επίλυση κρίσιμων ανθρωπιστικών ζητημάτων.
