Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φέρεται να εκφράζει έντονη απογοήτευση για τις στρατηγικές επιλογές του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ιδίως όσον αφορά τον πόλεμο στη Γάζα.
Η κλιμακούμενη απογοήτευση του Τραμπ για τον Νετανιάχου
Σύμφωνα με πληροφορίες της Wall Street Journal και εκτιμήσεις αξιωματούχων και αναλυτών, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει σε συμβούλους του την απογοήτευσή του για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προτιμά τη στρατιωτική εξουδετέρωση της Χαμάς αντί για μια διαπραγματευμένη κατάπαυση πυρός, μέθοδο που ο ίδιος ο Τραμπ υποστηρίζει. Η απογοήτευση αυτή κορυφώθηκε όταν το Ισραήλ επιτέθηκε σε διαπραγματευτές της Χαμάς στο Κατάρ, μία ενέργεια που έθεσε σε κίνδυνο τις εύθραυστες ειρηνευτικές συνομιλίες.
«Με γαμ…» φέρεται να δήλωσε ο Τραμπ για τον Νετανιάχου, σύμφωνα με αξιωματούχους που άκουσαν το σχόλιο. Οι δηλώσεις αυτές έγιναν κατά τη διάρκεια συζητήσεων για την αντίδραση στα πλήγματα, με τη συμμετοχή ανώτερων συνεργατών του, όπως ο ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο.
Η σύγχυση της Ουάσιγκτον και οι επιπτώσεις των ισραηλινών κινήσεων
Τα έντονα συναισθήματα του Τραμπ για τον Νετανιάχου έχουν προκαλέσει σύγχυση στην Ουάσιγκτον. Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί ο Τραμπ, που συνήθως επιδιώκει να έχει τον έλεγχο στις σχέσεις του, επιτρέπει στον Νετανιάχου να ενεργεί επανειλημμένα ενάντια στις επιθυμίες του.
«Είναι κάπως ακατανόητο και αντιφατικό», σχολίασε ο Σαλόμ Λίπνερ από το Atlantic Council, ο οποίος έχει υπηρετήσει επτά Ισραηλινούς πρωθυπουργούς. Ο Λίπνερ επεσήμανε ότι οι κινήσεις του Νετανιάχου έχουν παρατείνει τον πόλεμο στη Γάζα, έχουν δημιουργήσει προβλήματα στον Τραμπ με άλλους συμμάχους στην περιοχή και έχουν καταστήσει δύσκολη την επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Η ανεξήγητη ανοχή του Τραμπ και η στάση του Νετανιάχου
Παρά την κατά καιρούς σκληρή γλώσσα του Τραμπ εναντίον του Νετανιάχου –όπως όταν τον χαρακτήρισε «άπιστο» επειδή συνεχάρη τον Τζο Μπάιντεν για τη νίκη του το 2020– η κριτική του φαίνεται να έχει ελάχιστη επίδραση στον Ισραηλινό ηγέτη. «Είμαι μπερδεμένος, όπως και πολλοί άλλοι Ισραηλινοί», παραδέχτηκε ο Ιτάμαρ Ραμπίνοβιτς, πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στις ΗΠΑ. «Είναι στριμωγμένος και κάνει λάθη. Το μόνο που πραγματικά δουλεύει γι’ αυτόν είναι η στήριξη του Τραμπ».
Η αγανάκτηση του Τραμπ δεν έχει μετατραπεί σε δημόσια πίεση. Ο Αμερικανός πρόεδρος αρνείται να αξιοποιήσει την τεράστια στρατιωτική και πολιτική στήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, καθώς και την προσωπική του σχέση με τον Νετανιάχου. Αντίθετα, παρακολουθεί παθητικά την μαζική επίθεση στην Πόλη της Γάζας, βλέποντας τις πιθανότητες μιας ειρηνευτικής συμφωνίας να απομακρύνονται. Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να σχολιάσει αυτά τα θέματα.
Οι λόγοι της σιωπής του Τραμπ για τον Νετανιάχου
Ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος χαρακτήρισε τις σχέσεις Νετανιάχου–Τραμπ «εξαιρετικές» και τα δημοσιεύματα που ισχυρίζονται το αντίθετο «fake news». Επέμεινε ότι τα συμφέροντα και οι βασικές αξίες των δύο χωρών παραμένουν στενά συνδεδεμένα.
Ο Νετανιάχου διατείνεται ότι ο πόλεμος μπορεί να τελειώσει μόνο αν η Χαμάς καταθέσει τα όπλα, απελευθερώσει τους 48 ομήρους που απομένουν και η ηγεσία της εγκαταλείψει τη Γάζα. Αν δεν ικανοποιηθούν αυτά τα αιτήματα, το Ισραήλ θα επιβάλει την πλήρη παράδοση με αεροπορικές και χερσαίες επιθέσεις – μια στρατηγική που έρχεται σε αντίθεση με το όραμα του Τραμπ για διαπραγματευτική λύση.
Ωστόσο, η μόνη ανοικτή πίεση του Τραμπ στρέφεται προς τη Χαμάς, την οργάνωση που επιτέθηκε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, πυροδοτώντας τον πόλεμο. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η οργάνωση θα αντιμετωπίσει περισσότερη βία.
Ο Ρούμπιο ταξίδεψε αυτή την εβδομάδα στο Ισραήλ για άμεσες συνομιλίες με τον Νετανιάχου, χωρίς να προβάλει νέα κριτική για το πλήγμα. Ο Νετανιάχου αρνήθηκε να αποκλείσει επιθέσεις και σε γειτονικές χώρες στο μέλλον, με στόχο στελέχη της Χαμάς που συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις στην Αίγυπτο και την Τουρκία. «Αυτό είναι μια αρχή που καθιερώσαμε. Είναι μια αρχή που ακολουθούμε. Δεν έχει αλλάξει», δήλωσε ο Νετανιάχου.
Οι διεθνείς επιπλοκές και η στάση των ΗΠΑ
Το πλήγμα στο Κατάρ ήρθε σε μία ακατάλληλη στιγμή για τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ αναμένεται να μιλήσει για τις ειρηνευτικές του προσπάθειες στην επικείμενη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Τις προηγούμενες εβδομάδες, η κυβέρνησή του απέτυχε να αποτρέψει συμμάχους, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και ο Καναδάς, από σχέδια αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους. Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι μια τέτοια απόφαση ενισχύει τη Χαμάς και υπονομεύει τις προσπάθειες ειρήνευσης.
«Θα υπάρξει ισραηλινή αντεπίδραση σε αυτές τις κινήσεις, και το έχουμε ήδη δει», δήλωσε ο Ρούμπιο τη Δευτέρα, δίπλα στον Νετανιάχου. Η δήλωση αυτή έγινε λίγες ώρες πριν το Ισραήλ εξαπολύσει νέα επίθεση στην Πόλη της Γάζας για να διαλύσει αυτό που ο Νετανιάχου χαρακτηρίζει «το τελευταίο σημαντικό προπύργιο» της Χαμάς, ενώ εξετάζει και την προσάρτηση τμημάτων της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης.
Ο Τραμπ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων για την ισραηλινή επίθεση στο Κατάρ. Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, ανακοίνωσε ότι ο Τραμπ έμαθε για την επιχείρηση από τον αμερικανικό στρατό, που την παρακολουθούσε σε πραγματικό χρόνο.
Ο Τραμπ ζήτησε τότε από τον προσωπικό του απεσταλμένο, Στιβ Γουίτκοφ, να ενημερώσει τους Καταριανούς, αλλά η ειδοποίηση έφτασε αφού το Ισραήλ είχε ήδη βομβαρδίσει την Ντόχα, την πρωτεύουσα του εμιράτου.
Τελικά, όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα με το πλήγμα στο Κατάρ ίσως ήταν ότι δεν πέτυχε τον στόχο του, σύμφωνα με τον Μάικλ Όρεν, πρώην πρεσβευτή του Ισραήλ στις ΗΠΑ. Το Ισραήλ στόχευσε κορυφαίους διαπραγματευτές της Χαμάς αλλά, σύμφωνα με την ίδια την οργάνωση, σκότωσε έξι κατώτερα στελέχη.
«Οι πιθανότητες είναι ότι αν η επιχείρηση στην Ντόχα είχε πετύχει, ο Τραμπ δεν θα την είχε καταδικάσει – θα την είχε οικειοποιηθεί», δήλωσε ο Όρεν. «Του αρέσουν οι νικητές».
Η ίδια λογική μπορεί να ισχύει και για τη Γάζα. «Πρέπει να υπάρχει κάποιος που θα υψώσει μια ισραηλινή σημαία λέγοντας “νικήσαμε”», τόνισε ο Όρεν. «Πιστεύω ότι ο Μπίμπι το καταλαβαίνει αυτό για τον Τραμπ».
