Ο στρατηγικός σύμβουλος που βοήθησε τον Ντόναλντ Τραμπ στην πολιτική του ανάκαμψη, φαίνεται τώρα πως στηρίζει την αλβανική αντιπολίτευση για μια αναπάντεχη εκλογική ανατροπή.
Ο άνθρωπος του Τραμπ στο πλευρό του Σαλί Μπερίσα
Ο Κρις ΛαΤσιβίτα, γνωστός στρατηγικής των Ρεπουμπλικανών και σύμβουλος της εκστρατείας Τραμπ, φέρεται να έχει αναλάβει την υποστήριξη του συντηρητικού Δημοκρατικού Κόμματος της Αλβανίας. Ηγέτης του κόμματος είναι ο Σαλί Μπερίσα, ο οποίος μετά από αντιμετώπιση κατηγοριών διαφθοράς, επιδιώκει τη δική του πολιτική επανεκκίνηση στις επικείμενες εθνικές εκλογές.
Με την υποστήριξη του ΛαΤσιβίτα, ο Μπερίσα στοχεύει στην ανατροπή του πολυετούς πρωθυπουργού Έντι Ράμα, ο οποίος έχει κυριαρχήσει στην αλβανική πολιτική σκηνή ως δήμαρχος Τιράνων και μετέπειτα ως πρωθυπουργός.
Μια ενδεχόμενη νίκη του Μπερίσα θα σήμανε το τέλος της 12ετούς διακυβέρνησης του Σοσιαλιστικού Κόμματος του Ράμα, μια περίοδο που έχει χαρακτηριστεί από διεθνείς παρατηρητές ως αυξανόμενη χειραγώγηση από ένα μόνο κόμμα. Επιπλέον, θα έφερνε στην εξουσία μια πολιτική δύναμη σαφώς ευθυγραμμισμένη με την ατζέντα του Τραμπ, σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας και ευάλωτη σε ρωσική και κινεζική επιρροή.
“Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Κρις ΛαΤσιβίτα έχει συμβουλεύσει δύο σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες σε δύο διαφορετικές χώρες… και αυτές είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Σαλί Μπερίσα”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος, Άλφρεντ Λέλα, στο Politico. Ο Λέλα τόνισε τις “εντυπωσιακά παρόμοιες προφίλ” των δύο ανδρών, υποστηρίζοντας πως και οι δύο έχουν “διωχθεί από το κατεστημένο — τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς — στοχοποιηθεί από τα δικαστικά συστήματα των χωρών τους και παρουσιαστεί ως επικίνδυνοι αουτσάιντερ που έπρεπε να εξαλειφθούν από την πολιτική με κάθε κόστος”.
Ο ΛαΤσιβίτα δεν έχει απαντήσει σε ερωτήσεις του Politico σχετικά με τη συνεργασία του με τον Μπερίσα. Ο Μπερίσα, σήμερα 80 ετών, θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας της αλβανικής δημοκρατίας, έχοντας διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ανατροπή του κομμουνιστικού καθεστώτος και ως ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας.
Το 2021, ο Μπερίσα τέθηκε στο στόχαστρο της κυβέρνησης Μπάιντεν για διαφθορά, γεγονός που οδήγησε σε τρία χρόνια εσωτερικής αναστάτωσης στο Δημοκρατικό Κόμμα. Εξέπεσε από την κοινοβουλευτική ομάδα και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό ενόψει έρευνας για διαφθορά. Παρόλα αυτά, δικαστική απόφαση το 2024 του επέστρεψε τον έλεγχο του κόμματος. Αν και οι δημοσκοπήσεις φέρουν το Σοσιαλιστικό Κόμμα μπροστά με περίπου 48% και τους Δημοκρατικούς να υπολείπονται τουλάχιστον 10 μονάδων, η καθιέρωση της ψηφοφορίας των αποδήμων και η αναξιοπιστία των δημοσκοπήσεων αφήνουν περιθώριο για έκπληξη. Το κόμμα που θα κερδίσει την πλειοψηφία στη βουλή θα σχηματίσει κυβέρνηση και θα επιλέξει τον πρωθυπουργό. Μια νίκη του Μπερίσα θα ήταν αναμφισβήτητα μια εντυπωσιακή πολιτική αναγέννηση για έναν άνδρα που κάποτε θεωρούνταν πολιτικά εκτός.
Στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ
Μέχρι το 2021, ο Μπερίσα είχε διατελέσει πρόεδρος, πρωθυπουργός για δύο θητείες και είχε αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από την ενεργό πολιτική, αφήνοντας τη νέα γενιά να ηγηθεί των Δημοκρατικών. Τότε ήρθε το «σοκ» από τις ΗΠΑ: Η κυβέρνηση Μπάιντεν τον κήρυξε, μαζί με την κόρη και τον γιο του, ανεπιθύμητο πρόσωπο, με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν να επικαλείται “εκτεταμένη διαφθορά” ως λόγο για τον αποκλεισμό τους από την είσοδο στη χώρα.
Ο Μπερίσα, ένας χαρισματικός και συχνά εκκεντρικός πολιτικός, έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να παρουσιαστεί ως φίλος της Δύσης στην Αλβανία. Έχει προσλάβει διακεκριμένους δυτικούς συμβούλους, όπως τον στρατηγικό αναλυτή των Εργατικών, Άλαστερ Κάμπελ, το 2012, ο οποίος τον βοήθησε παρά την τελική απώλεια των εκλογών του 2013. Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ ανέλαβε αργότερα συμβουλευτικό ρόλο για τον Ράμα.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι Δημοκρατικοί που φλερτάρουν τον κύκλο του Τραμπ. Σε συνέντευξή του τον Απρίλιο, ο Ράμα δήλωσε στο Bloomberg ότι θεωρεί τον Τραμπ “καλό για όλους”, προσθέτοντας πως “ο Θεός έσωσε τον Τραμπ” μετά την απόπειρα δολοφονίας του τον Ιούλιο του 2024 “όχι μόνο για να ξανακάνει την Αμερική μεγάλη… [αλλά] και για να ξυπνήσει η Ευρώπη και να σοβαρευτεί”.
Επιπλέον, ο Ράμα παραχώρησε ένα από τα πιο κερδοφόρα αναπτυξιακά έργα στην πρόσφατη ιστορία της χώρας στον γαμπρό του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Το έργο περιλαμβάνει τη μίσθωση για 99 χρόνια του νησιού Σαζάν, μιας πρώην στρατιωτικής βάσης στα νότια παράλια της Αλβανίας, καθώς και εδάφη στο δέλτα του ποταμού Βιόσα.
Φιλοδοξίες για την ΕΕ
Οι έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ των Δημοκρατικών του Μπερίσα και των Σοσιαλιστών του Ράμα εγκυμονούν τον κίνδυνο παρεμπόδισης των φιλοδοξιών της Αλβανίας για ένταξη στην ΕΕ. Το ζήτημα της ένταξης παραμένει το πιο σημαντικό για τους Αλβανούς ψηφοφόρους.
“Η αντιπαραθετική τους προσέγγιση είναι αυτό που έχει εμποδίσει τη χώρα να φτάσει στο πλήρες δυναμικό της και στην πορεία ένταξής της στην ΕΕ”, δήλωσε η Βαλμπόνα Ζενέλι, ερευνήτρια στο Atlantic Council.
“Χρειαζόμαστε ένα νέο κύμα ηγετών και κομμάτων, και ένα τέλος στην ψήφο υπέρ του αρχηγού του κόμματος αντί για ψήφο σε πολιτικές πλατφόρμες και προγράμματα”, συνέχισε. Σε αντίθεση με τους περισσότερους γείτονες στα Βαλκάνια, οι οποίοι συχνά εμπλέκονται σε ατέρμονες διαμάχες που προκύπτουν από τους πολέμους της δεκαετίας του 1990, η Αλβανία δεν αντιμετωπίζει σημαντικές περιφερειακές ή διεθνείς αντιρρήσεις για την ένταξή της στην ΕΕ και έχει λειτουργήσει κυρίως ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή.
Η Αλβανία θεωρείται αυτή τη στιγμή πρωτοπόρος για ένταξη στην ΕΕ, μαζί με το Μαυροβούνιο. Ο Ράμα έχει δεσμευτεί να εξασφαλίσει την ένταξη έως το 2030, ως μέρος της εκλογικής του υπόσχεσης. “Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο — μετά τις εκλογές, είναι το αν οι διαιρέσεις στη χώρα θα συνεχίσουν να επιβραδύνουν την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και τις πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν τελικά να τη βγάλουν από αυτή τη μακροχρόνια μετα-κομμουνιστική μεταβατική περίοδο”, κατέληξε η Ζενέλι.
