Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, προέβη σε δηλώσεις που προκαλούν ερωτηματικά σχετικά με την τύχη του αντιπολιτευόμενου Μίκολα Στατκέβιτς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι επέστρεψε στη φυλακή.
Η ανεξιθρησκία του Μίκολα Στατκέβιτς και η στάση του Λουκασένκο
Ο Αλεξάντρ Λουκασένκο, ο μακροβιότερος ηγέτης της Ευρώπης, δήλωσε πρόσφατα ότι ο Μίκολα Στατκέβιτς, κορυφαίο στέλεχος της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη χώρα παρά την απελευθέρωσή του την περασμένη εβδομάδα. Η απελευθέρωση του Στατκέβιτς, ηλικίας 69 ετών, ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις με την Ουάσινγκτον, στο πλαίσιο μιας φαινομενικής προσπάθειας επαναπροσέγγισης μεταξύ της Λευκορωσίας και των ΗΠΑ.
Ο Λουκασένκο αναφέρθηκε στον Στατκέβιτς ως «άνθρωπο ήδη στα τελευταία του» που «σύντομα θα πεθάνει», προσθέτοντας με ειρωνικό τόνο: «Θεός φυλάξοι να μην πεθάνει στη φυλακή. Σε τι θα εξυπηρετούσε αυτό;». Αυτή η δήλωση εντείνει τις ανησυχίες για την κατάσταση της υγείας και την ασφάλεια του αντιφρονούντος.
Η άρνηση εξορίας και η επιστροφή στα κρατητήρια
Ο Μίκολα Στατκέβιτς, γνωστός για την σταθερή του κριτική προς το καθεστώς του Λουκασένκο, ήταν ένας από τους 52 πολιτικούς κρατούμενους που αποφυλακίστηκαν στις 11 Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Λουκασένκο, ο Στατκέβιτς μεταφέρθηκε σε μια ουδέτερη ζώνη στα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και Λιθουανίας, αλλά αρνήθηκε να περάσει τα σύνορα και να εγκαταλείψει τη χώρα, επιλέγοντας την πιθανή επιστροφή στη φυλακή.
«Τα παιδιά τον ρώτησαν: ‘Θέλεις να μείνεις στη Λευκορωσία, θα πας στη φυλακή. (Εκείνος απάντησε:) ‘Θα πάω στη φυλακή’… Τον οδήγησαν στη Λευκορωσία», εξήγησε ο Λουκασένκο, χωρίς ωστόσο να διευκρινίσει αν ο Στατκέβιτς έχει πράγματι επιστρέψει στις φυλακές. Η στάση του Στατκέβιτς δεν εξέπληξε τη σύζυγό του, Μαρίνα Αντάμοβιτς, η οποία δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι δεν είχε νέα του συζύγου της μετά την επιστροφή του σε λευκορωσικό έδαφος και πως η απόφασή του να αρνηθεί την αναγκαστική εξορία ήταν αναμενόμενη.
Το ιστορικό της δίωξης του Στατκέβιτς
Ο Μίκολα Στατκέβιτς έχει περάσει συνολικά πάνω από 12 χρόνια της ζωής του στη φυλακή στη Λευκορωσία από το 1999. Η τελευταία του σύλληψη έγινε τον Μάιο του 2020, οπότε καταδικάστηκε σε 14ετή κάθειρξη και κρατήθηκε σε απομόνωση για πάνω από 2,5 χρόνια. Η περίπτωση του Στατκέβιτς αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της καταστολής της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία.
Το 2020 και το 2021, δεκάδες χιλιάδες Λευκορώσοι διαδήλωσαν κατά της επανεκλογής του Αλεξάντρ Λουκασένκο, την οποία θεώρησαν αποτέλεσμα νοθείας. Οι διαδηλώσεις αυτές κατεστάλησαν βίαια από την αστυνομία, οδηγώντας σε εκατοντάδες καταδίκες σε βαριές ποινές κάθειρξης, αναδεικνύοντας το σκληρό πρόσωπο του καθεστώτος απέναντι σε κάθε φωνή διαφωνίας.
