Με την πτώση του προεδρικού καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ στη γειτονική Συρία, η Τουρκία έχει μια μοναδική ευκαιρία να μετατρέψει την αδυναμία ενός ιστορικού της αντιπάλου σε νέα δυναμική στην περιοχή, όπως αναφέρουν οι ειδικοί.
Σύμφωνα με το turkish minute, η Τουρκία, ως κύριος υποστηρικτής των ανταρτών που ανέτρεψαν τη διακυβέρνηση Άσαντ, “εμφανίζεται ως ο μεγάλος νικητής στη γεωπολιτική σκακιέρα”, δήλωσε ο Πολ Σάλεμ, αντιπρόεδρος του Middle East Institute.
Ωστόσο, η αλλαγή της εξουσίας στη Συρία φέρνει μαζί της και την ευθύνη για μια ομαλή μετάβαση, προσθέτει ο Σάλεμ. “Με την νίκη έρχεται η υποχρέωση να συμμετάσχουμε σε αυτή τη διαδικασία”, τόνισε.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να διασφαλίσει την ασφάλεια και να επουλώσει τις πληγές της Συρίας, επισημαίνοντας την ανάγκη για μια “ομαλή μεταφορά της εξουσίας”.
Με πάνω από τρία εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες να έχουν βρει καταφύγιο στην Τουρκία κατά τη διάρκεια του βίαιου εμφυλίου πολέμου, η Άγκυρα έχει σίγουρα στοιχεία για να διαχειριστεί.
Ο Φιντάν εξέφρασε την ελπίδα ότι οι πρόσφυγες, των οποίων η παρουσία έχει προκαλέσει αντισυριακά συναισθήματα στην Τουρκία, θα μπορούσαν πλέον να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
“Η προοπτική επιστροφής των Σύρων προσφύγων θα μπορούσε να ενισχύσει την στήριξη προς τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέσα στη χώρα”, ανέφερε η Γκενιούλ Τολ, διευθύντρια του Τουρκικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής.
Ο νέος ρυθμιστής της Συρίας
Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, η πτώση του Άσαντ ενδέχεται να αναδιοργανώσει το τοπίο για την Άγκυρα στις σχέσεις της με τη Ρωσία, τον κύριο σύμμαχο του ανατραπέντος προεδρικού καθεστώτος, όπως επισημαίνει η Τολ.
Στο παρελθόν, η Τουρκία είχε καταστεί “ευάλωτη” σε αποφάσεις που πάρθηκαν στη Μόσχα, με τους ρωσικούς βομβαρδισμούς στην βόρεια Συρία να εντείνουν τους φόβους για νέα ροή προσφύγων. Τώρα, σύμφωνα με την Τολ, “η Τουρκία έχει ένα πιο ισχυρό χαρτί στις σχέσεις της με τη Ρωσία”.
Επιπλέον, ο Σονέρ Καγκαπτάι, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ουάσινγκτον για την Εγγύς Ανατολή, προέβλεψε ότι “η επιρροή της Τουρκίας στη Δαμασκό θα ενισχυθεί, αντικαθιστώντας τη σκιά του Ιράν και της Ρωσίας”.
Ο Καγκαπτάι έθεσε επίσης την ανάγκη να βοηθήσει η Άγκυρα την ισλαμιστική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS) να “κάνει βήματα προς την διεθνή αναγνώριση” και να “απομακρύνει την επιρροή της Ρωσίας και του Ιράν”.
Ωστόσο, προειδοποιεί ότι “η Τουρκία δεν θα μπορέσει να επιτύχει τους στόχους της αν αναδειχθεί ως ο νέος προστάτης της Συρίας”.
Λίγο πιο προσεκτικός, ο Σινέμ Αντάρ, ερευνητής στο Κέντρο Εφαρμοσμένων Τουρκικών Σπουδών στο Βερολίνο, δήλωσε ότι “είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε αν η Τουρκία θα κερδίσει από την πτώση του Άσαντ”.
“Η κατάσταση εξαρτάται από τις σχέσεις μεταξύ των τοπικών παραγόντων, κυρίως των HTS και των SDF”, πρόσθεσε, αναφερόμενος στις δυνάμεις που είναι υπό κουρδική διοίκηση.
Κουρδική “εκκαθάριση”
Οι αναταραχές στη βόρεια Συρία προσφέρουν επίσης στην Τουρκία την ευκαιρία να εμποδίσει την επιρροή των κουρδικών δυνάμεων κοντά στα νότια σύνορά της.
Στις δυνάμεις αυτές ανήκουν οι Συριακές Κουρδικές Μονάδες Άμυνας του Λαού (YPG), που είναι σύμμαχοι των Δυτικών στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, αλλά χαρακτηρισμένες από την Άγκυρα ως βραχίονας του δευτέρου κατά του παρανόμου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
Πριν από μια εβδομάδα, φιλοτούρκοι μαχητές κατέλαβαν την πόλη Ταλ Ριφάατ από τις κουρδικές δυνάμεις στην περιοχή που ελέγχεται από την Τουρκία, επιβεβαιώνοντας την στρατηγική τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες που υποστηρίζουν τις SDF φαίνεται να προσπαθούν να επωφεληθούν από την κατάσταση.
Ο Φιντάν προειδοποίησε τους Κούρδους μαχητές να μην επεκτείνουν την επιρροή τους στη Συρία, “επικαλούμενοι την παρούσα κατάσταση”.
Ταυτόχρονα, η τουρκική τηλεόραση μετέδωσε ότι οι δυνάμεις πιστές στην Άγκυρα “πραγματοποιούν καθαρισμούς” στην περιοχή Μανμπίτζ από την παρουσία των YPG.
Πέρα από τα ζητήματα ασφάλειας, “ο Ερντογάν μπορεί να εκμεταλλευτεί την αποδυνάμωση του YPG προς όφελος της εθνικής του εικόνας στην Τουρκία”, δήλωσε η Τολ.
Σε ό,τι αφορά το πώς θα αντιδράσουν στην Ουάσινγκτον οι Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με την αντιπαράθεση ανάμεσα στις δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Άγκυρα και τους Κούρδους συμμάχους τους, ο Φιντάν διαβεβαίωσε: “Είμαστε σε επαφή με τους Αμερικανούς φίλους μας. Ξέρουν πόσο σημαντικό είναι το θέμα για εμάς”.
