Η παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή αναδιαμορφώνεται, με νέες συμμαχίες να αναδύονται και παλιές να δοκιμάζονται. Μια πρόσφατη εκδήλωση στο Πεκίνο φανέρωσε τις τάσεις αυτές.
Ο άξονας της Αναταραχής: Μια Νέα Τριάδα Εξουσίας στην Πλατεία Τιεν Αν Μεν
Με ένα επιβλητικό βλέμμα πάνω από το πλήθος των 50.000 θεατών που συγκεντρώθηκαν την Τετάρτη στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στο Πεκίνο, ο Σι Τζινπίνγκ εξέπεμπε αυτοπεποίθηση που πολλοί ηγέτες στη Δύση μόνο θα ζήλευαν. Στα αριστερά του βρισκόταν ο Κιμ Γιονγκ Ουν, ανώτατος ηγέτης της ολοένα και πιο σκληρής απομονωμένης Βόρειας Κορέας, ενώ στα δεξιά του ήταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, «παλιός φίλος» του Σι και ο μεγαλύτερος σύμμαχος της Κίνας στην αντίθεση προς την ηγεμονία των ΗΠΑ.
Όπως αναφέρει ο Guardian η τελευταία φορά που οι ηγέτες αυτών των τριών χωρών εμφανίστηκαν μαζί δημοσίως ήταν στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου. «Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει και πάλι την επιλογή ανάμεσα σε ειρήνη ή πόλεμο, διάλογο ή αντιπαράθεση», δήλωσε ο Κινέζος πρόεδρος στους συγκεντρωμένους. Η επιμονή του ότι η Κίνα θα «ακολουθήσει το δρόμο της ειρηνικής ανάπτυξης» αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μεγαλύτερη στρατιωτική παρέλαση στην ιστορία της χώρας, που διέσχισε την πλατεία κάτω από το βήμα του, στην Πύλη της Ουράνιας Ειρήνης, είσοδο της Απαγορευμένης Πόλης, η οποία υπήρξε η έδρα της κινεζικής εξουσίας από τον 15ο αιώνα. Δίπλα στον Σι, οι Πούτιν και Κιμ, μαζί με άλλους αυταρχικούς ηγέτες, παρακολουθούσαν σοβαρά την επίδειξη κινεζικής στρατιωτικής δύναμης.
Παγκόσμιες Αντιθέσεις και Στρατηγικές Συμμαχίες
Την ίδια μέρα, πάνω από 8.000 χιλιόμετρα μακριά, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και οι σύμμαχοί του συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι για σύνοδο σχετικά με το μέλλον της Ουκρανίας, μιας χώρας που πλήττεται από πόλεμο από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας το 2022. Η «συμμαχία των πρόθυμων», υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, δεν περιλάμβανε τις ΗΠΑ. Οι εντυπώσεις του νέου παγκόσμιου συστήματος ήταν ξεκάθαρες: ένα αντιδυτικό μπλοκ υπό την Κίνα από τη μία και μια δυτική συμμαχία δημοκρατιών χωρίς τον παραδοσιακό ηγέτη της στην Ουάσιγκτον από την άλλη. Η κινεζική στρατιωτική παρέλαση, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 10.000 στρατιώτες μαζί με πυραύλους ικανούς για πυρηνικά πλήγματα και υποβρύχια drones, σχεδιάστηκε για να γιορτάσει τα 80 χρόνια από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στόχοι της παρέλασης ήταν η προώθηση της αφήγησης του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος για τον ρόλο του στην ήττα των Ιαπώνων το 1945 και η επίδειξη της πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος της Κίνας το 2025, στοιχεία που ενισχύουν τη νομιμότητα και την εξουσία του κόμματος υπό τον Σι τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Εσωτερικές Προκλήσεις και Πολιτικό Θέατρο
Αντιμέτωπος με μια δύσκολη οικονομία και έναν επίπονο εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, ο 72χρονος ηγέτης της Κίνας χρησιμοποίησε την παρέλαση για να ενισχύσει τον εθνικισμό και να προσφέρει, όπως λένε ορισμένοι αναλυτές, μια αναγκαία απόσπαση της προσοχής από τα εσωτερικά προβλήματα. «Τέτοιου είδους γεγονότα δεν αφορούν ποτέ τη δημιουργία γεφυρών», δήλωσε ο Γιού Τζιε, ανώτερος ερευνητής στο Chatham House. «Αφορούν περισσότερο τη δημιουργία ενός πολιτικού θεάτρου για να πεις τη δική σου εκδοχή της ιστορίας», συμπλήρωσε. Στην Ουάσιγκτον υπήρχε αυξανόμενη ανησυχία, καθώς ο Σι φιλοξενούσε ηγέτες από ορισμένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κράτη του κόσμου, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα – μια τριάδα που, μαζί με την Κίνα, έχει χαρακτηριστεί ως «ο άξονας της αναταραχής». Πρόκειται για μια εδραίωση συμμαχιών που επιταχύνθηκε από τη χρήση πολιτικής και οικονομικής πίεσης από τον Ντόναλντ Τραμπ εναντίον φίλων και αντιπάλων ανά τον κόσμο.
Διπλωματικά Επιτεύγματα και Στρατιωτική Ενίσχυση
Η παρέλαση πραγματοποιήθηκε λίγο μετά τη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας Σαγκάης που έλαβε χώρα στο Τιεντζίν, πόλη κοντά στο Πεκίνο. Η μετριόφωνα ονομαζόμενη σύνοδος αποτέλεσε ένα ακόμα διπλωματικό επίτευγμα για το Πεκίνο, καθώς δεκάδες ηγέτες ταξίδεψαν στην Κίνα για την οικονομική και ασφαλιστική σύνοδο, η οποία προσέφερε πλατφόρμα δικτύωσης σε επίπεδο που συνήθως παρατηρείται μόνο στον ΟΗΕ. Αξιοσημείωτος μεταξύ των καλεσμένων ήταν ο Ινδός πρωθυπουργός, Ναρεντρά Μόντι, ο οποίος έχει ψυχρές σχέσεις με την Κίνα λόγω συνοριακής διαμάχης και εμπορικών διαφορών. Λίγες μέρες μετά την επιβολή αμερικανικών δασμών 50% για την αγορά ρωσικού πετρελαίου, ο Μόντι έγραψε στα ρωσικά για τη «εξαιρετική» συνάντησή του με τον Πούτιν στο Τιεντζίν.
Ωστόσο, αυτή η εβδομάδα δεν αφορούσε μόνο τη διπλωματία. Αφορούσε και τα όπλα. Η στρατιωτική παρέλαση της Τετάρτης παρακολουθήθηκε στενά από αναλυτές για ενδείξεις σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας. Η στρατιωτική ενίσχυση της Κίνας τα τελευταία χρόνια την κατέστησε ναυτική δύναμη και της έδωσε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ταϊβάν και πιθανό πόλεμο με τις ΗΠΑ που μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να προκαλέσει. Αποκαλύφθηκαν νέα όπλα και αεροσκάφη, όπως υπερηχητικοί πύραυλοι σχεδιασμένοι για να πλήττουν πλοία, υποβρύχια drones και αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου που μπορούν να πετούν μαζί με μαχητικά για να εντοπίζουν κινούμενους στόχους ενώ αποσπούν πυρά. Ένα ανώνυμο αεροσκάφος, είτε πραγματικό είτε ψεύτικο stealth drone, τράβηξε επίσης τα βλέμματα. Παράλληλα, η εμφάνιση νέων διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων εκτοξευόμενων από υποβρύχιο και από οδικές πλατφόρμες επιβεβαίωσε ότι η Κίνα διαθέτει πλέον πλήρες και διαφοροποιημένο σύστημα από ξηρά, αέρα και θάλασσα.
«Ξέραμε ότι η Κίνα είχε πυρηνική τριάδα; Ναι, το ξέραμε. Αλλά αυτή η εικόνα το δείχνει πραγματικά», δήλωσε η Τζένιφερ Πάρκερ, επίκουρη καθηγήτρια ναυτικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας, Καμπέρα. «Αυτή η ικανότητα ξεχωρίζει την Κίνα από άλλα πυρηνικά κράτη, μαζί με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ», συμπλήρωσε. Ωστόσο, οι αναλυτές σημείωσαν ότι κανένα από τα νέα όπνα της Κίνας δεν έχει δοκιμαστεί σε μάχη. Διπλωματικά, το Πεκίνο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Παρά τις δηλώσεις περί σταθερής εναλλακτικής λύσης προς την Ουάσιγκτον, η οικονομία της είναι μόνο το 60% του μεγέθους των ΗΠΑ και η σταθερότητά της εξαρτάται από συμφωνία εμπορίου με τον Τραμπ. «Η Κίνα απέχει πολύ από το να μπορεί ή να θέλει να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως πάροχος παγκόσμιων δημόσιων αγαθών», δήλωσε η Αλίτζα Μπαχούλσκα, πολιτική ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Παρόλα αυτά, εκμεταλλεύεται την τρέχουσα κατάσταση για να χτίσει την εικόνα της ως υπεύθυνος και αξιόπιστος εταίρος, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ», συμπλήρωσε.
Το Συμβολικό Ντύσιμο του Σι Τζινπίνγκ: Κοστούμι Μάο και Πολιτική Σημασία
Σε μια επίδειξη τόσο άρτια χορογραφημένη όσο η μεγαλύτερη στρατιωτική παρέλαση της Κίνας, η επιλογή του ρούχου του Σι Τζινπίνγκ ήταν προσεκτικά επιλεγμένη όσο και οι αψεγάδιαστες στολές των συγχρονισμένων στρατιωτών. Ο Σι, που επιτηρούσε τους 50.000 θεατές στην πλατεία Τιεν Αν Μεν, φορούσε ένα αναγνωρίσιμο «κοστούμι Μάο», επιλεγμένο για να δηλώσει λιτότητα και επαναστατικό πνεύμα. Το απλό σακάκι τύπου τουνίκ, με τέσσερις τσέπες που συμβολίζουν την ευπρέπεια, τη δικαιοσύνη, την τιμιότητα και την ταπεινότητα, υιοθετήθηκε πρώτα από τον Σουν Γιατ-σεν, τον εθνικιστή επαναστάτη που βοήθησε στην ανατροπή της δυναστείας Τσινγκ το 1911. Το ρούχο, συνδυάζοντας κινέζικα και δυτικά στοιχεία, συμβόλιζε την απόρριψη της αυτοκρατορικής χλιδής. Στα κινέζικα, το κοστούμι είναι γνωστό ως «Zhongshan suit». Στον υπόλοιπο κόσμο, όμως, είναι γνωστό ως «κοστούμι Μάο», καθώς ο Μάο Τσε Τουνγκ το φόρεσε για να αναγγείλει την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949. Από τότε, το κοστούμι έχει βγει από τη μόδα για τις μάζες, αλλά παραμένει η επιλογή του Σι όταν θέλει να προβάλλει εξουσία ως η πρωτοπορία της κομμουνιστικής επανάστασης της Κίνας. Το κοστούμι είναι «φορτωμένο πολιτικό νόημα», δήλωσε η Σάρι Άρχο Χάβρεν, επίκουρη ερευνήτρια στο Royal United Services Institute. «Τιμά το επαναστατικό παρελθόν του Κομμουνιστικού Κόμματος» και «δείχνει την απομάκρυνση από τη Δύση». Στην καθημερινή διπλωματία, ο Σι προτιμά κοστούμι και γραβάτα δυτικού τύπου, αλλά για μεγάλες εκδηλώσεις, όπως δείπνο στο Μπάκιγχαμ το 2015, φορούσε το κοστούμι Μάο.
