Η Αυστρία έχει συχνά χρησιμοποιηθεί ως ένα πεδίο δοκιμών για τις αντοχές του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος απέναντι στην άνοδο της ακροδεξιάς. Αυτές οι αντοχές έχουν μειωθεί αισθητά από το 2000, όταν το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα ÖVP ανέτρεψε ένα ταμπού και σχημάτισε κυβέρνηση με το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων FPÖ υπό τον Γιεργκ Χάιντερ. Όταν η «δοκιμή» επαναλήφθηκε 17 χρόνια αργότερα με τον Σεμπάστιαν Κουρτς στην καγκελαρία, οι αντιδράσεις ήταν πολύ πιο συγκρατημένες. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ ακροδεξιά κόμματα συμμετέχουν σε κυβερνήσεις, συχνά συνεργαζόμενα με άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Ο Κικλ αναλαμβάνει την εντολή
Πλέον, αυτό που διαφαίνεται ότι θα συμβεί στη Βιέννη τους επόμενους μήνες, θα ενισχύσει την πεποίθηση ότι η χώρα λειτουργεί ως εκκολαπτήριο για τα ακροδεξιά σχέδια στην Ευρώπη. Ο Χέρμπερτ Κικλ, γνωστός για τις επικοινωνίες του με χώρους που θεωρούνται συνδεδεμένοι με τον νεοφασισμό, έχει αναλάβει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, καθώς το Λαϊκό Κόμμα μετά την αποχώρηση του Καρλ Νεχάμερ, αναθεώρησε τη στάση του και είναι ανοιχτό σε συνεργασία. Μάλιστα, ο Νεχάμερ αποφάσισε να παραιτηθεί και από τη βουλευτική του έδρα, μετά την απογοητευτική για εκείνον στάση των κομματικών του φίλων.
Η αλλαγή αυτή είναι εντυπωσιακή, αν σκεφτεί κανείς ότι πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, οι κεντροδεξιοί υποψήφιοι διανέμοντας… χαρτομάντηλα με την επιγραφή «αν ο Κικλ γίνει καγκελάριος, θα χρειαστείτε πολλά από αυτά». Τώρα, η ρητορική έχει μεταστραφεί και τα δύο κόμματα προσπαθούν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους, οι οποίες δεν είναι τόσο μεγάλες όσο αρχικά φαινόταν. Στα ζητήματα της οικονομίας, της μείωσης του κράτους και της μετανάστευσης, οι απόψεις τους είναι κοντά. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή πολιτική και η στάση απέναντι στην Ουκρανία παραμένουν πεδία δυσαρέσκειας.
Εμπόδια οι σχέσεις με τη Μόσχα και την ΕΕ
Το FPÖ παρουσιάζεται ως υπέρ της ειρηνικής διπλωματίας, ασκώντας κριτική στο ΝΑΤΟ και καλώντας για αναθεώρηση της στήριξης προς την Ουκρανία, κάτι που στο παρελθόν οδήγησε κάποιους Χριστιανοδημοκράτες να το αποκαλέσουν «υποχείριο της Μόσχας». Επιπλέον, οι ακροδεξιοί παραδοσιακά διατυπώνουν αντιευρωπαϊκές απόψεις. Ο Κικλ, μαζί με τον Ούγγρο Βίκτορ Όρμπαν και τον Τσέχο Αντρέι Μπάμπις, είναι ιδρυτές της ομάδας «Πατριώτες για την Ευρώπη», που κινείται δεξιότερα και από τη Μελόνι. Από την άλλη πλευρά, το ÖVP αυτοπροσδιορίζεται σαν το πιο «φιλοευρωπαϊκό» κόμμα στην Αυστρία.
Η δυνατότητα συγκερασμού αυτών των απόψεων παραμένει αβέβαιη. Οι ηγέτες του ÖVP είναι ενήμεροι ότι, αν επιλέξουν να αρνηθούν τη συνεργασία και η χώρα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές, θα εμφανίσουν ακόμα πιο μειωμένα ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, αναγκάζοντας τους να βρεθούν σε χειρότερη θέση.
Ο φόβος για χειρότερες εξελίξεις
Ο κίνδυνος ενός εκλογικού καταποντισμού θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία μιας κυβέρνησης Κεντροδεξιάς-Ακροδεξιάς, γεγονός που προσελκύει την προσοχή των πολιτικών και των ΜΜΕ στη Γερμανία, την «μεγάλη αδελφή» της Αυστρίας. Αξιοσημείωτοι θεωρητικοί της ακροδεξιάς, όπως ο Αυστριακός Μίκαελ Ζέλνερ, του κινήματος των Ταυτοτικών, μετακινούνται μεταξύ των δύο χωρών αναζητώντας συμμαχίες.
Οι εκτιμήσεις υποδεικνύουν ότι οι εξελίξεις στην Αυστρία, ειδικά αν προκύψει ο πρώτος ακροδεξιός καγκελάριος, μπορεί να επηρεάσουν και τη Γερμανία, εξετάζοντας τις επιλογές που προσφέρει μια ακροδεξιά εναλλακτική.
